Την ικανοποίησή της για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στο πλαίσιο του «Μακρόπνοου οράματος για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ» εκφράζει η Κομισιόν, η οποία δημοσίευσε την Τετάρτη 27 Μαρτίου την έκθεσή της για τα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα.
Όπως έγινε γνωστό, oι συζητήσεις σχετικά με την έκθεση θα αποτελέσουν τη βάση του προβληματισμού σχετικά με την κατάρτιση των προτάσεων για την προγραμματική περίοδο μετά το 2027.
Το μακρόπνοο όραμα για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ προσδιόρισε δέκα κοινούς στόχους και τέσσερις τομείς δράσης για ισχυρότερες, συνδεδεμένες, ανθεκτικές και ευημερούσες αγροτικές περιοχές έως το 2040. Για την επίτευξη αυτών των στόχων, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να δρομολογήσει ένα αγροτικό σύμφωνο, με στόχο να κινητοποιήσει τις δημόσιες αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη, προκειμένου να αναλάβουν δράση για να καλύψουν τις ανάγκες και τις φιλοδοξίες των κατοίκων των αγροτικών περιοχών. Θέσπισε, επίσης, ένα αγροτικό σχέδιο δράσης της ΕΕ, με 30 δράσεις που θα υλοποιηθούν από την Επιτροπή σε διάφορους τομείς πολιτικής της ΕΕ.
Αγροτικό σχέδιο δράσης
Από τις 30 δράσεις, στις οποίες δεσμεύτηκε να προβεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 30/06/2021, οι εννέα έχουν ολοκληρωθεί και σε επτά από αυτές δίνεται συνέχεια με νέες δραστηριότητες. Πιο συγκεκριμένα:
✱ Δημιουργήθηκε πλατφόρμα για την αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών, που αντιμετωπίζουν δημογραφικές και οικονομικές προκλήσεις.
✱ Ξεκίνησαν 60 έργα αγροτικής έρευνας και καινοτομίας, με προϋπολογισμό ύψους 253 εκατ. ευρώ.
✱ Στηρίζεται η υλοποίηση του προγράμματος LEADER και γίνεται καθοδήγηση περίπου 150 κοινοτήτων για τη δημιουργία έξυπνων χωριών μέσω ειδικών δραστηριοτήτων δικτύωσης.
✱ Διατίθεται ποσό ύψους 23,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια για υποεξυπηρετούμενες περιοχές, καθώς και επικαιροποιημένοι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις σχετικά με τη βελτίωση της συνδεσιμότητας των αγροτικών περιοχών.
✱ Βελτιώνεται η αγροτική κινητικότητα και ο τουριστικός σχεδιασμός μέσω ενός ειδικού ευρωπαϊκού δικτύου αγροτικής κινητικότητας.
✱ Δημιουργήθηκε συμβουλευτικός κόμβος για την αγροτική ενεργειακή κοινότητα, ο οποίος έχει στηρίξει 27 αγροτικές ενεργειακές κοινότητες.
✱ Στηρίζονται τέσσερα ειδικά έργα για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας στην ύπαιθρο.
✱ Αυξήθηκε ο διαθέσιμος αριθμός δεδομένων για τις αγροτικές περιοχές και η πρόσβαση σε σχετικά αγροτικά δεδομένα και αναλύσεις μέσω του αγροτικού Παρατηρητηρίου της ΕΕ και της νέας έκδοσης «Αγροτική Ευρώπη.
✱ Δρομολογήθηκε η αγροτική εργαλειοθήκη για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των αγροτικών περιοχών στη χρηματοδότηση της ΕΕ και του βέλτιστου συνδυασμού της χρηματοδότησης της ΕΕ για τις αγροτικές περιοχές.
Σημειώνεται ότι η έκθεση ακολουθεί τον απολογισμό της συμβολής της ΚΑΠ και της Πολιτικής Συνοχής στις αγροτικές περιοχές κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027, ο οποίος ολοκληρώθηκε στα μέσα του 2023.
Νέα στοιχεία
Το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, που συνοδεύει την ανακοίνωση σχετικά με το μακρόπνοο όραμα για τις αγροτικές περιοχές, περιελάμβανε ολοκληρωμένη ανάλυση της κατάστασης και της πολυμορφίας των αγροτικών περιοχών. Το μεγαλύτερο μέρος της εξακολουθεί να είναι επίκαιρο, αλλά νέα σύνολα δεδομένων παρέχουν περαιτέρω πληροφορίες που αναδεικνύουν νέες πτυχές των τεσσάρων τομέων δράσης του αγροτικού οράματος.
1. Ισχυρότερες αγροτικές περιοχές
✱ Από το 2021, ο πληθυσμός άνω των 65 ετών στις αγροτικές περιοχές αυξήθηκε κατά 1,1 εκατοστιαίες μονάδες (0,84 εκατομμύρια), ενώ οι ομάδες νεότερου πληθυσμού και πληθυσμού σε ηλικία εργασίας μειώθηκαν. Η μέση ηλικία του πληθυσμού της ΕΕ αυξάνεται, αλλά οι αγροτικές περιοχές γηράσκουν ταχύτερα, λόγω της χαμηλότερης φυσικής ανάπτυξης και της καθαρής μετανάστευσης.
✱ Οι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών τείνουν να εμπιστεύονται τις τοπικές και περιφερειακές αρχές (61%) παρά την εθνική τους κυβέρνηση (31%) ή την ΕΕ (47%).
2. Συνδεδεμένες αγροτικές περιοχές
✱ Τα στοιχεία για την ευρυζωνικότητα δείχνουν ότι η κατάσταση έχει βελτιωθεί σημαντικά στις αγροτικές περιοχές, αλλά η μέση ταχύτητα εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερη απ’ ό,τι στις αστικές.
✱ Ο αριθμός των ατόμων με βασικές ψηφιακές δεξιότητες στις αγροτικές περιοχές αυξάνεται, αλλά το χάσμα σε σύγκριση με τις πόλεις παραμένει το ίδιο με το 2021, καθώς το ποσοστό είναι 15% χαμηλότερο από εκείνο των αστικών περιοχών.
3. Ανθεκτικές αγροτικές περιοχές
✱ Το 72% της παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές πραγματοποιείται σε αγροτικές περιοχές. Οι τελευταίες θα μπορούσαν να παράγουν το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές στην ΕΕ (78% του ανεκμετάλλευτου δυναμικού).
✱ Οι αγροτικές περιοχές έχουν το υψηλότερο ποσοστό (12,6%) νέων ηλικίας 15-29 ετών που βρίσκονται Εκτός Απασχόλησης, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΑΕΚ). Παρόλο που η κατάσταση έχει βελτιωθεί, το ποσοστό των νέων γυναικών ΕΑΕΚ στις αγροτικές περιοχές το 2022 ήταν 14,9% σε σύγκριση με το 10,5% των ανδρών. Το ποσοστό των νέων γυναικών ΕΑΕΚ στις αγροτικές περιοχές είναι το υψηλότερο σε σύγκριση με τις υπόλοιπες εδαφικές μονάδες (2022).
4. Ευημερούσες αγροτικές περιοχές
✱ Ο πρωτογενής τομέας στις αγροτικές περιφέρειες εξακολουθεί να είναι σημαντικός (11% της απασχόλησης σε σύγκριση με 1% στις αστικές περιοχές και 5% στις ενδιάμεσες περιφέρειες). Ωστόσο, ο δευτερογενής και ο τριτογενής τομέας διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο, με τον πρωτογενή να σημειώνει ελαφρά μείωση (-1% μεταξύ 2018 και 2021).
✱ Οι αγροτικές περιοχές διαθέτουν τις περισσότερες εκτάσεις για γεωργία (77 % – 134 εκατ. εκτάρια), καθώς και τις περισσότερες δασικές εκτάσεις και περιοχές φυσικής βλάστησης (79% – 148 εκατ. εκτάρια). Το 43% των εκτάσεων στις αγροτικές περιοχές είναι γεωργικές εκτάσεις, ενώ το 47% είναι δάση και περιοχές φυσικής βλάστησης.
