Αποστολή: Κυριάκος Λάμπρου
Μπορεί να ακουστεί κοινότυπο, αλλά μια έκφραση μόνο μπορεί να περιγράψει την εικόνα που αντικρίσαμε κατά την επίσκεψή μας στη Βόρεια Εύβοια, μετά την πυρκαγιά που ξεκίνησε το περασμένο Σάββατο (30 Ιουλίου). «Κρανίου τόπος».
Πάνω από 30.000 στρέμματα δάσους έγιναν στάχτη, ενώ καλλιεργήσιμες εκτάσεις με ελαιώνες και οπωροφόρα δέντρα είχαν ακριβώς την ίδια τύχη. Επιπλέον, σύμφωνα με όσα μας ανέφεραν άνθρωποι του πρωτογενούς τομέα αλλά και φορείς της περιοχής, το μέγεθος της ζημιάς θα φανεί αφού σβήσουν όλα τα μέτωπα και ξεκινήσουν οι καταγραφές των ζημιών από τα αρμόδια κλιμάκια της πολιτείας.
Σίγουρα το μεγαλύτερο πλήγμα -όπως μας ανέφερε ο Σπύρος Ζίγκηρης, δασολόγος στο Δασαρχείο Λίμνης- δέχθηκαν οι εκατοντάδες ρητινοκαλλιεργητές που όχι μόνο έχασαν την φετινή σοδειά αλλά και τη δουλειά τους για τα επόμενα 30 τουλάχιστον χρόνια. Όμως και οι κτηνοτρόφοι θα έρθουν αντιμέτωποι με πολλά προβλήματα, αφού, εκτός από τις απώλειες σε ζωικό κεφάλαιο (αιγοπρόβατα, μελίσσια) και εγκαταστάσεις, θα απολέσουν εκατοντάδες στρέμματα βοσκοτόπων, οι οποίοι μετά την πυρκαγιά θα κηρυχθούν αναδασωτέοι.
Οι αυτόπτες μάρτυρες ενός εφιάλτη
Ωστόσο, εκτός των παραγωγών, μεγάλη -από τώρα και στο εξής- θα πρέπει να είναι η συμβολή των τοπικών φορέων που σε συνδυασμό με την πολιτεία θα πρέπει να αποκαταστήσουν όσο το δυνατών γρηγορότερα, προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, τις ζημιές.
Μιλώντας με τον Ιωάννη Τριανταφύλλου, πρόεδρο της Λίμνης Ευβοίας, μας τόνισε: «Ήμασταν ένα πανέμορφο μέρος, συνδυάζαμε το βουνό με τη θάλασσα, αλλά δυστυχώς αν κάποιος επισκεφθεί τον τόπο μας, τώρα θα αντιληφθεί ότι συντελέστηκε μια τεράστια καταστροφή, η οποία ακόμα δεν μπορεί να μετρηθεί. Δεν είναι μόνο ότι υπέστησαν ζημιές οι ρετσινάδες, οι υλοτόμοι ή οι μελισσοκόμοι. Είναι ότι επλήγη και ο τουρισμός μας, στον οποίο επίσης στηρίζεται η τοπική οικονομία. Δεν είναι ότι καταστράφηκε η φετινή χρονιά. Αυτό το ολοκαύτωμα θα επηρεάσει τη ζωή μας και την οικονομία μας και τα επόμενα χρόνια. Όλοι οι τοπικοί φορείς, το πρώτο πράγμα που έχουμε σκεφτεί και θέσει ως στόχο είναι η άμεση αναδάσωση. Όταν όλα τελειώσουν και απομακρυνθεί ο κίνδυνος της πυρκαγιάς, με τη συνδρομή και τη βοήθεια και του δασαρχείου, θα ξεκινήσουμε.
Μιλώντας με τον πρόεδρο της Φαράκλας, Δημήτρη Τσώνη, από όπου ξεκίνησε ο πύρινος εφιάλτης, μας τόνισε την περιβαλλοντική επίπτωση που αναμένεται στην περιοχή, ενώ υπογράμμισε ότι θα πρέπει να γίνουν αντιπλημμυρικά έργα. «Μπορεί η φορά του ανέμου και η πορεία της πυρκαγιάς να προστάτευσαν τις καλλιέργειες μας, όμως στο μέλλον εκτιμούμε ότι θα έχουμε επιπτώσεις, αφού οι βροχοπτώσεις θα φέρουν πλημμύρες που θα πλήξουν και τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις». Και πρόσθεσε: «Τα μελίσσια μας καταστράφηκαν, ενώ όλοι επισημαίνουν ότι μεγάλο είναι το πλήγμα και στους ρητινοπαραγωγούς».
Για ζημιά που ο τόπος δεν έχει δει εδώ και περίπου 40 χρόνια μίλησε στην «ΥΧ» ο Σπύρος Σπαρτάλης, πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Κεχριών: «Τέτοια καταστροφή ο τόπος έχει να δει από το 1977. Αυτό που πρέπει να γίνει, εκτός των αποζημιώσεων που έχει υποσχεθεί η πολιτεία, είναι να κάνουμε γρήγορη αναδάσωση, ώστε να επανέλθει η βλάστηση. Αλλά θα πάρει αρκετά χρόνια. Επιπλέον, εκτός του δάσους, η φωτιά κατέκαψε και εκτάσεις με ελιές, ωστόσο ακόμα δεν γνωρίζουμε τις ακριβείς εκτάσεις, αφού δεν έχουν ξεκινήσει οι επιτόπιοι έλεγχοι».
Από την πλευρά του, ο Νίκος Σκουμπρής, υπεύθυνος πολιτικής προστασίας του Δήμου Αγίας Άννας, υπογραμμίζει: «Ήταν μια πολύ δύσκολή φωτιά, που σημειώθηκε αμέσως μετά από μια προηγούμενη (στην Αγία Άννα) και πήρε αμέσως ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Όσον αφορά τις επιπτώσεις, αυτές έχουν να κάνουν κατά κύριο λόγο με τους ρητινοκαλλιεργητές, οι οποίοι, αφού κάηκαν τα πεύκα, δεν έχασαν μόνο τη φετινή τους παραγωγή, αλλά την παραγωγή για τα επόμενα τουλάχιστον 40 χρόνια. Αυτό, δυστυχώς, σημαίνει ότι θα πρέπει να αλλάξουν δουλειά. Αντίστοιχα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν και οι κτηνοτρόφοι που θα απολέσουν βοσκοτόπους. Τα προβλήματα θα είναι αλυσιδωτά.
Ο Γιώργιος Γιούτσος, εθελοντής πυροσβέστης στη Λίμνη Ευβοίας (και πρόσκοπος) μας μίλησε για τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που έγιναν από πλευράς πυροσβεστών, σημειώνοντας: «Μεγάλο μέρος της καταστροφής θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, αν υπήρξε καλύτερη συνεννόηση από τους επιτελικούς της πυροσβεστικής. Οι πυροσβέστες προσπάθησαν με αυτοθυσία. Για να πρασινίσει πάλι το δάσος, χρειάζονται πολλά χρόνια. Όλοι εμείς οι εθελοντές, κάναμε το αυτονόητο, αφού εδώ είναι ο τόπος μας, τον αγαπάμε και θέλαμε να τον προστατέψουμε».
Ο Σπύρος Ζίγκηρης, δασολόγος στο Δασαρχείο Λίμνης, πρόσθεσε: «Η πολιτεία πρέπει να σκύψει σε όλους όσους επλήγησαν. Η ρητίνη δεν είναι αγροτικό προϊόν, οπότε δεν μπορεί να αποζημιωθεί μέσω του ΕΛΓΑ. Πρέπει η κυβέρνηση να κάνει μια ρύθμιση, ώστε να τους βοηθήσει. Ιδίως μια κυβέρνηση με αριστερό προφίλ, να σταθεί στους εργαζόμενους που χάνουν ουσιαστικά τη δουλειά τους».
Τέλος, ο Δημήτρης Αργυρόπαις, ομοσπονδιακός θυροφύλακας, τόνισε στην «ΥΧ»: «Είναι πολύ δύσκολο τα πεύκα να έλθουν στην ανάπτυξη που είχαν σήμερα. Θα κάνουμε δυστυχώς πολλές δεκαετίες να το ξαναδούμε έτσι».
Χωρίς μέλλον 1.000 οικογένειες ρετσινάδων
Μπορεί να μην είναι ευρέως γνωστό, αλλά η ρητινοκαλλιέργεια αποτελεί πολύ σημαντικό παραδοσιακό κλάδο για τη Βόρεια Εύβοια. Στην περιοχή συνολικά εργάζονται, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «ΥΧ», περισσότερες από 1.000 οικογένειες, ενώ στη διάρκεια της κρίσης απασχολούνται και άλλοι εργαζόμενοι που χτυπήθηκαν από την ανεργία. Οι ρετσινάδες εργάζονται σε αντίξοες συνθήκες, με συχνά εργατικά ατυχήματα ενώ η προσφορά τους είναι σημαντική, αφού, όπως μας ανέφεραν, είναι οι «φύλακες των δασών». Καθαρίζουν χιλιάδες στρέμματα δάσους και παράλληλα με την καθημερινή τους παρουσία, προστατεύουν από πυρκαγιές και λαθροϋλοτομία.
Για τον λόγο αυτό, κατά την επίσκεψή του στην πληγείσα περιοχή, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλης Αποστόλου, μίλησε σχεδόν αποκλειστικά γι’ αυτούς, ανακοινώνοντας μέτρα στήριξης. «Αλλά αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο θα το δούμε την επόμενη μέρα, γιατί η ρητίνη έχει την ιδιαιτερότητα να είναι ένα προϊόν το οποίο επιδοτείται, ενισχύεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, όμως δεν είναι ασφαλισμένη στον ΕΛΓΑ ως προϊόν αγροτικό. Θα δούμε πώς, μέσα από διαδικασίες, θα μπορέσουμε να καλύψουμε την απώλεια του εισοδήματος που θα υποστούν οι συγκεκριμένοι άνθρωποι», τόνισε ο κ. Αποστόλου.
Μεγάλες απώλειες
Με τα μελανότερα χρώματα μίλησε στην «ΥΧ», κατά την επίσκεψή μας στην περιοχή που επλήγη από τη πύρινη λαίλαπα, ο Χρήστος Καλυβιώτης, Δήμαρχος Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας. Σύμφωνα με όσα μας ανέφερε, «η πυρκαγιά, πέρα από την οικολογική καταστροφή, δημιουργεί και σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Τα μεγαλύτερα πρόκειται να τα αντιμετωπίσουν οι ρητινοκαλλιεργητές, αφού αφενός έχασαν τη φετινή τους σοδειά και αφετέρου τα επόμενα 30 χρόνια περίπου θα έχουν ένα μόνιμο πρόβλημα ανεργίας. Μικρότερες είναι οι καταστροφές σε ελιές και οπωροφόρα δέντρα, αλλά ακόμα δεν ξέρουμε την έκταση της ζημιάς». Και προσθέτει: «Μεγάλο πρόβλημα θα έχουν και οι κτηνοτρόφοι, οι οποίοι, εκτός από τις ζημιές στο ζωικό κεφάλαιο, θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα με τα βοσκοτόπια που κάηκαν και δεν μπορούν να θρέψουν τα ζώα τους. Επιπλέον, μεγάλες είναι οι επιπτώσεις στον τουρισμό μας. Ο δήμος έχει τεθεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και η απόφαση είναι να προχωρήσει η αποκατάσταση των ζημιών άμεσα, ώστε να προστατευθούμε και από ενδεχόμενες πλημμύρες λόγω της καταστροφής του δάσους».
«Πελεκάω πεύκα από 12 ετών»
Επιπλέον, όμως, η «ΥΧ» θέλησε να καταγράψει και τη φωνή των ίδιων των παραγωγών. Μιλώντας με τον Θεόδωρο Γεωργαντζή, ρητινοκαλλιεργητή από τον Δήμο Μαντουδίου, μας ανέφερε χαρακτηριστικά: «Πελεκάω πεύκα από 12 ετών και σήμερα είμαι 51. Μια ολόκληρη ζωή. Είναι μια δύσκολη δουλειά, αφού ουσιαστικά μαζεύουμε την παραγωγή μας σταγόνα – σταγόνα, σαν τις μέλισσες. Συνολικά, μόνο στον δήμο μας, με την ρητινοκαλλιέργεια ασχολούνται περίπου 300 άτομα. Η καταστροφή ήταν μεγάλη και είναι πραγματικά κρίμα, γιατί αυτό το δάσος θέλει πολλά χρόνια ώστε να επανέλθει στην κατάσταση που ήταν». Και συμπληρώνει: «Υπολογίζουμε ότι αν φυτευτούν νέα πεύκα τώρα, χρειάζονται περίπου 50 χρόνια ώστε να είναι σε θέση να… πελεκηθούν (σ.σ. στη γλώσσα των παραγωγών η διαδικασία συλλογής ρητίνης) ξανά. Πρέπει, λοιπόν, να αποζημιωθούμε άμεσα, αφού υπολογίζω ότι περισσότερα από 30.000 στρέμματα πεύκων καταστράφηκαν». Επιπλέον, εκφράζει και τη δυσπιστία του σχετικά με τις εξαγγελίες της κυβέρνησης: «Πολλά μας υπόσχονται, αλλά δεν ξέρουμε τι να πιστέψουμε και τι όχι», ενώ όσον αφορά τη δυσκολία του επαγγέλματος, μας εξηγεί: «Η ρητίνη που συλλέγουμε προορίζεται για τη δημιουργία χημικών προϊόντων, όπως το κολοφώνιο και το νέφτι. Πολλοί πιστεύουν ότι δουλεύουμε μέσα στον καθαρό αέρα, αλλά τα δάση είναι τόσο πυκνά που, όταν μάλιστα υπάρχει υγρασία, η κατάσταση είναι αποπνικτική».
Θολό τοπίο οι καταστροφές στον αγροτοδιατροφικό τομέα
Από την πλευρά του ο Νίκος Τσούπρος, αιγοπροβατοτρόφος από τις Κεχριές, μάς μεταφέρει την εικόνα από τη στιγμή που ξεκίνησε η φωτιά: «Όλα έγιναν πολύ γρήγορα, στην περιοχή έπνεαν ισχυροί άνεμοι. Αμέσως πήγαμε στο μαντρί μας και έφερα πυροσβεστικό για να σώσω την περιουσία μου. Μπορεί αυτή την εποχή να μην υπάρχουν πρόβατα στο μαντρί, αλλά έχω αποθηκεύσει όλες τις ζωοτροφές που χρειάζονται για τον χειμώνα. Εδώ ξεχειμωνιάζουν τα ζώα. Ευτυχώς καταφέραμε, με τη συνδρομή της πυροσβεστικής και των συγχωριανών, να σώσουμε την κτηνοτροφική μου εγκατάσταση και τους ευχαριστώ όλους όσοι βοήθησαν».
Επίσης, ο Βασίλης Ξυράφης, 30χρονος αγρότης (καλλιεργεί 2.000 δέντρα φιστικιές και ελιές) στη Λίμνη Ευβοίας, μας δηλώνει: «Ευτυχώς, οι καλλιέργειές μου δεν καταστράφηκαν, αλλά το δάσος που παράγεται η ρητίνη είχε μεγάλες καταστροφές (στις περιοχές Φαράκλα, Σπαθάρι, Κεχριές).
Επίσης, μεγάλο πρόβλημα αντιμετώπισαν οι κτηνοτρόφοι. Παρόλα αυτά δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το ύψος της ζημιάς σε ζωικό κεφάλαιο. Αυτό θα το γνωρίζουμε όταν ξεκινήσει η καταγραφή των ζημιών που προκάλεσε η πύρινη λαίλαπα. Ο υπουργός είπε για αποζημιώσεις, αλλά πώς μπορείς να πιστέψεις ότι θα συμβεί σύντομα, αφού εμείς για παράδειγμα περιμένουμε χρήματα για τα προγράμματα βιολογικής γεωργίας από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο».
