Αυξήθηκε η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα, παραμένει η πρόκληση να καταστεί ελκυστικός

Πρόσφατα, η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε τα αποτελέσματα της έρευνας εργατικού δυναμικού για το β’ τρίμηνο του 2022. Σε αυτά μπορεί κανείς να βρει στοιχεία που σχετίζονται και με την εξέλιξη της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα, αλλά και τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά των ανέργων.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία, ο αριθμός των απασχολούμενων ειδικευμένων γεωργών, κτηνοτρόφων, δασοκόμων και αλιέων αυξήθηκε κατά 0,5% ως προς το α’ τρίμηνο του 2022, ενώ σε σχέση με το β’ τρίμηνο του 2021 σημείωσε αύξηση κατά 2,2%. Σύμφωνα με την υπηρεσία, ο αριθμός των απασχολούμενων σε όλους τους κλάδους σημείωσε αύξηση 6,4% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο, ενώ ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά 19,2% σε σχέση με πέρσι.

Πηγή απασχόλησης για πάνω από έναν στους δέκα

Τον σημαντικό ρόλο του πρωτογενούς τομέα στην απασχόληση του ενεργού εργατικού δυναμικού της χώρας δείχνει το ποσοστό των απασχολούμενων του κλάδου της γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας επί του συνόλου των απασχολούμενων.

Συγκεκριμένα, το 11% των απασχολούμενων (4.167.000), δηλαδή πάνω από 458.000 άτομα, απασχολούνται στον πρωτογενή τομέα. Από τους απασχολούμενους σε όλους τους κλάδους, τα 4.013.000 είναι Έλληνες και οι 154.000 ξένοι. Με δεδομένο ότι η Αττική και η Θεσσαλονίκη συγκεντρώνουν σχεδόν το 50% των απασχολουμένων της χώρας, και αν υποθέσουμε ότι εύλογα στις υπόλοιπες περιοχές της περιφέρειας εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων η σημασία του πρωτογενούς τομέα για την απασχόληση είναι πιο μεγάλη, μπορεί επίσης να υποτεθεί ότι στην περιφέρεια το ποσοστό των απασχολουμένων στη γεωργία και στην κτηνοτροφία είναι πολλαπλάσιο από τον πανελλαδικό μέσο όρο.

Παρ’ όλα αυτά, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας σε περιφέρειες όπως της Θεσσαλίας (17,2%), της Δυτικής Μακεδονίας (19,7%) και της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης (14,9%), που υπερβαίνουν σημαντικά τον εθνικό μέσο όρο (12,4%), αναδεικνύουν το ερώτημα υπό ποιες προϋποθέσεις ο πρωτογενής τομέας μπορεί να αποτελέσει βιώσιμη λύση και ελκυστική προοπτική για όσους αναζητούν εργασία.

Όλα αυτά, σε μια περίοδο όπου οι μεγάλες ελλείψεις εργατικού δυναμικού έχουν φέρει τους αγρότες σε απόγνωση και τους έχουν οδηγήσει στην αύξηση των αμοιβών των εργατών γης. Αυτές οι αυξήσεις, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «ΥΧ», κυμαίνονται από 20% έως 30% σε σχέση με τα περσινά ημερομίσθια.

Μέσης και ανώτερης εκπαίδευσης οι άνεργοι

Σε ό,τι αφορά το επίπεδο εκπαίδευσης των ανέργων, πάνω από τους μισούς (51,5%) ανήκουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ το αμέσως μεγαλύτερο ποσοστό (25,5%) αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πρόκειται για μια δεξαμενή εν δυνάμει εργαζομένων που υπό προϋποθέσεις θα μπορούσαν να απασχοληθούν στον πρωτογενή τομέα, ωστόσο, θα απαιτούσαν μια δέσμη πρωτοβουλιών όπως εξειδίκευση/επιμόρφωση, υποδομές, οικονομικά κίνητρα, δημιουργία θέσεων εργασίας με πιο εξειδικευμένο αντικείμενο κ.λπ.

Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι αν εξεταστεί η εξέλιξη της κατανομής του πλήθους των απασχολούμενων σε ευρείες ομάδες επαγγελμάτων, παρατηρείται ότι από το α’ τρίμηνο του 2011 έχει αυξηθεί το ποσοστό των απασχολούμενων σε μη χειρωνακτικά επαγγέλματα χαμηλής ειδίκευσης, ενώ μειώνεται το ποσοστό των απασχολούμενων σε χειρωνακτικά επαγγέλματα με εξειδίκευση. Σε ό,τι αφορά τον πρωτογενή τομέα, το ποσοστό των απασχολούμενων εμφανίζει πτωτική τάση από το 2014 και αύξηση κατά τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2021, πάντα σε σύγκριση με το β’ τρίμηνο του 2022 (βλ. πίνακα).

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

Χρειάζονται λύσεις και για το εγχώριο δυναμικό

Σε μια περίοδο όπου η συζήτηση για το «εργατικό» μονοπωλείται από την προοπτική της απασχόλησης δυναμικού από τρίτες χώρες στον ελληνικό πρωτογενή τομέα, ίσως θα πρέπει να επανεξεταστούν τρόποι ώστε και οι γηγενείς πολίτες να επιλέξουν την ύπαιθρο. Αν αυτό συμβεί, το όφελος θα είναι διπλό τόσο ως προς την εξεύρεση εργαζομένων όσο και στη μείωση της ανεργίας. Τα παραπάνω αποτελούν τροφή για σκέψη για τους χαράσσοντες πολιτική και ίσως δείχνουν ότι θα πρέπει να υπάρξουν διαφορετικές και ενδεχομένως πιο σύνθετες πρωτοβουλίες σε ό,τι αφορά την απασχόληση στον πρωτογενή τομέα.