Την ανάγκη στροφής σε εναλλακτικά και βιώσιμα μοντέλα διατροφής στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο, σε εναρμονισμό με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας, αλλά και τη σημασία εύρεσης λύσεων στις επιπτώσεις του πρόσφατου πολέμου στην Ουκρανία, κατέδειξαν διακεκριμένοι ομιλητές που συμμετείχαν στην εκδήλωση για την ίδρυση του Ινστιτούτου Γεωργίας και Τροφίμων (ΙΓεΤ) την Τρίτη 31/5 στο Συνεδριακό Αμφιθέατρο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ).
Στο επίκεντρο τέθηκαν νέες διατροφικές τάσεις και βιώσιμες καλλιέργειες με βάση τις φυτικές πρωτεΐνες. Παράλληλα, τονίστηκε η σημασία της έρευνας και της καινοτομίας, αλλά και της βελτίωσης της παραγωγικής διαδικασίας μέσω της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης για μια βιώσιμη διατροφή.
ΙΓεΤ: Η σημασία του ως κόμβου εξεύρεσης λύσεων στην αγροδιατροφή
Η εκδήλωση ξεκίνησε με χαιρετισμό του πρύτανη του ΓΠΑ Σπυρίδωνα Κίντζιου, ο οποίος υπογράμμισε τη σημασία ενός ινστιτούτου για τα τρόφιμα. Ο κ. Κίντζιος πραγματοποίησε αναδρομή στην προσπάθεια που χρειάστηκε μέχρι το ΙΓεΤ να αποκτήσει υπόσταση, μαζί με άλλα σημαντικά ινστιτούτα του πανεπιστημίου.
Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στις νέες τάσεις υιοθέτησης διατροφικών μοντέλων με βάση τις φυτικές πρωτεΐνες που συνεχώς κερδίζουν έδαφος ως βιώσιμες προτάσεις, περιβαλλοντικά και οικονομικά. Τέλος, εξήρε τη συμμετοχή των φοιτητών σε διαγωνισμό κατάθεσης ερευνητικών αποτελεσμάτων για τις βιώσιμες πρωτεΐνες στο πλαίσιο της ημερίδας.
Από την πλευρά του, ο αντιπρύτανης του ΓΠΑ, Σ. Ζωγραφάκης, τόνισε ότι το Ινστιτούτο Γεωργίας και Τροφίμων δημιουργήθηκε με στόχο να αποτελέσει κόμβο ανάπτυξης θεμάτων που βρίσκονται στην επικαιρότητα όπως η επισιτιστική κρίση, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και η επικαιροποίηση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής.
Η πρόεδρος του νεοσύστατου ινστιτούτου, καθηγήτρια Μαρία Καψοκεφάλου, εισήγαγε το ακροατήριο στην κεντρική θεματική, αναφερόμενη στη δημιουργία του ΙΓεΤ, με στόχο να αποτελέσει κόμβο ανάλυσης θεμάτων αιχμής, δεξαμενή σκέψης και εξεύρεσης διεπιστημονικών λύσεων προς όφελος του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα.
Οι βιώσιμες πηγές πρωτεΐνης και η διελκυστίνδα μεταξύ πράσινης μετάβασης και επισιτιστικής κρίσης
Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην ανάγκη ανανέωσης της επιστημονικής και πολιτικής ατζέντας και στη στροφή στην καινοτομία, ώστε να βρεθούν λύσεις στα σύγχρονα προβλήματα και προκλήσεις του αγροτικού τομέα. Όπως υπογράμμισε, υπάρχει ανάγκη στροφής σε νέα παραγωγικά, αλλά και καταναλωτικά μοντέλα, λόγω του περιορισμού και της υποβάθμισης των φυσικών πόρων και της κλιματικής κρίσης.
Η κ. Καψοκεφάλου παρουσίασε τους στόχους βιωσιμότητας του ΟΗΕ και τα συμπεράσματα του «Πάνελ» των Ανώτατων Ειδικών του FAO. Σημείωσε ότι στις μεγάλες αγορές του εξωτερικού που διαμορφώνουν τις τάσεις παγκοσμίως, μεγάλο μέρος των διαθέσιμων τροφίμων καταλαμβάνουν τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης, ως μια αναδυόμενη τάση υγιεινής διατροφής και τροφίμων με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Όπως τόνισε, η στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» θέτει στο επίκεντρο τη βιωσιμότητα.
Η ίδια μίλησε, επίσης, για την επαναφορά του μεσογειακού μοντέλου διατροφής, το οποίο χαρακτήρισε ένα ισορροπημένο και βιώσιμο διατροφικό σύστημα, όπου κυριαρχούν οι φυτικές πρωτεΐνες, χωρίς ωστόσο να λείπουν και τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης.
Ενδιαφέρουσα ήταν η τοποθέτηση του καθηγητή Ε. Παπλωματά. Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στην ανάγκη εστίασης της έρευνας και της καινοτομίας σε «νέες», αλλά ουσιαστικά ξεχασμένες μέχρι σήμερα παραδοσιακές καλλιέργειες, όπως το κεχρί, τα μαυρομάτικα φασόλια, ορισμένα είδη μπιζελιού και αμυλωδών κονδύλων.
Τήρηση της πράσινης ατζέντας και δόμηση επισιτιστικής επάρκειας τα μεγάλα ζητούμενα
Ο επόμενος ομιλητής, καθηγητής του ΓΠΑ, Ε. Κλωνάρης, σκιαγράφησε την κατάσταση του αγροδιατροφικού τομέα, υπό το πρίσμα των νέων διεθνών δεδομένων (πληθυσμιακή έκρηξη, πανδημία, κλιματική αλλαγή, ρωσοουκρανικός πόλεμος) που δημιουργούν μεγάλα προβλήματα, όπως η σημαντική μείωση της καλλιεργούμενης γης. Στη συνέχεια, εξήρε τη συμβολή των ευρωπαϊκών πόρων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής στη στήριξη της ελληνικής υπαίθρου και της ανταγωνιστικότητας του γεωργικού τομέα.
Ο τ. γενικός γραμματέας του ΥΠΑΑΤ, ομότιμος καθηγητής του ΓΠΑ και σύμβουλος του ΙΓεΤ, Χαράλαμπος Κασίμης, μέσα από μια διεξοδική παρουσίαση αναφέρθηκε στη σημασία διασφάλισης της επισιτιστικής επάρκειας ή και κυριαρχίας, ενώ έκανε λόγο για τελευταία ιστορική ευκαιρία να χαράξει η Ελλάδα αναπτυξιακές πολιτικές για τον πρωτογενή τομέα.
Επιπλέον, επεσήμανε ότι η επισιτιστική κρίση έχει επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στους καταναλωτές και ιδιαίτερα στα ευάλωτα νοικοκυριά της ΕΕ, αλλά και των τρίτων χωρών με μεσαία και χαμηλά εισοδήματα. Σημείωσε ότι για τη βελτίωση των παραγωγικών όρων της χώρας θα πρέπει να αξιοποιηθεί η τεχνολογία και η καινοτομία, με έμφαση στους νέους παραγωγούς, που, όπως είπε, μπορούν να δουν ολιστικά την αλυσίδα αξίας της γεωργικής παραγωγής.
Στο τέταρτο μέρος της ημερίδας παρουσιάστηκαν, μεταξύ άλλων, τα καλλιεργούμενα φυτικά είδη που αποτελούν πηγές πρωτεΐνης σε συνδυασμό με τις νέες καλλιεργητικές εξελίξεις και τεχνολογίες, ενώ στο πέμπτο και τελευταίο μέρος έλαβε χώρα στρογγυλή τράπεζα με θέμα συζήτησης τις δράσεις και τις προτεραιότητες της βιομηχανίας τροφίμων στις εναλλακτικές πηγές πρωτεϊνών.
