Carbonica: Η γεωργία άνθρακα από τη θεωρία στην πράξη

H γεωργία άνθρακα αποτελεί μια θεματική που προσελκύει μεγάλο ενδιαφέρον από τους Ευρωπαίους αγρότες και όχι άδικα, καθώς θεωρείται ότι στο εγγύς μέλλον θα μπορεί να προσφέρει ένα επιπλέον εισόδημα σε όσους καλλιεργούν με βιώσιμες πρακτικές, που συμβάλλουν στην αφαίρεση άνθρακα από την ατμόσφαιρα, αλλά και στη δέσμευση άνθρακα στο έδαφος.

Αν και ακόμα το νομικό πλαίσιο δεν έχει καθοριστεί, τον περασμένο Νοέμβριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή γνωστοποίησε ότι ήδη επεξεργάζεται τη μεθοδολογία και τις προϋποθέσεις, σύμφωνα με τις οποίες θα πιστοποιείται ότι ένας αγρότης εφαρμόζει πρακτικές γεωργίας άνθρακα και θα προσμετράται ποια είναι η συνεισφορά του στη δέσμευση άνθρακα. Eκτός από τα παραπάνω, θα πρέπει να δημιουργηθούν και οι αγορές δικαιωμάτων δέσμευσης όπου θα συμμετέχουν οι αγρότες.

O καθηγητής Δρ. Γιώργος Ζαλίδης, επιστημονικός υπεύθυνος του κόμβου αριστείας του Carbonica, διευθυντής του i-Bec.

Στο έργο που χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από την ΕΕ (4.985.250 ευρώ) μετέχουν εταίροι από Ελλάδα, Κύπρο και Βόρεια Μακεδονία, ενώ από ελληνικής πλευράς συμμετέχει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο Εθνικός Οργανισμός Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ) και το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος (i-Bec), με επικεφαλής και επιστημονικό υπεύθυνο του κόμβου αριστείας του Carbonica, τον διευθυντή του i-Bec, καθηγητή Δρ. Γιώργο Ζαλίδη.

Το έργο έχει στόχο να προετοιμάσει όλους τους συμμετέχοντες, έτσι ώστε, όταν το πλαίσιο είναι έτοιμο, να ξεκινήσει η εφαρμογή της γεωργίας άνθρακα σε σωστές βάσεις. Όπως εξήγησε στην «ΥΧ» ο υπεύθυνος συντονισμού του έργου, αντιπρόεδρος επιχειρηματικής ανάπτυξης του Foodscale Hub στη Θεσσαλονίκη, Γρηγόρης Χατζηκώστας: «Χρειάζεται να γίνει αρκετή δουλειά και μια σειρά από ενέργειες που θα προετοιμάσουν τον κόσμο, προκειμένου να υπάρχει και ο αντίστοιχος βαθμός ετοιμότητας από τους ενδιαφερόμενους, όταν το πλαίσιο θα είναι έτοιμο.

Ο Γρηγόρης Χατζηκώστας, υπεύθυνος συντονισμού του έργου, αντιπρόεδρος επιχειρηματικής ανάπτυξης του Foodscale Hub στη Θεσσαλονίκη.

Γι’ αυτό το Carbonica κινείται σε τρεις άξονες. Ο πρώτος είναι να δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα αριστείας γύρω από τη γεωργία άνθρακα, δηλαδή ένα σύστημα όπου αγροτικοί φορείς, ερευνητές, επιχειρήσεις του κλάδου των τροφίμων, εταιρείες πιστοποίησης και βεβαίως διαμορφωτές πολιτικής, όπως το ΥΠΕΝ στην Ελλάδα και το υπουργείο Γεωργίας της Κύπρου, θα συνεργάζονται μεταξύ τους. Στις 8 και 9 Φεβρουαρίου 2023, το έργο Carbonica πραγματοποίησε την πρώτη συνάντηση των εταίρων του στη Θεσσαλονίκη, σηματοδοτώντας την έναρξη του έργου και των ενεργειών για τη δημιουργία του Κόμβου Αριστείας.

Ο δεύτερος είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αντιληφθεί ότι ορισμένες φορές λείπει η στόχευση σε προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία της. Γι’ αυτό μας ζητήθηκε να προτείνουμε κάποιες θεματικές, που θα μπορούσαν να ωριμάσουν προγράμματα που θα χρηματοδοτηθούν από κοινοτικούς πόρους. Θεωρούμε ότι η γεωργία άνθρακα είναι μια πολύ σημαντική θεματική, γι’ αυτό και βασικό αντικείμενο του Carbonica είναι να εκπονήσει και να προωθήσει μελέτες έργων προς αυτή την κατεύθυνση. Θέλουμε το οικοσύστημά μας να είναι ανοιχτό και να μπορεί να προτείνει οποιοσδήποτε ιδέες στο πλαίσιο της γεωργίας άνθρακα».

Τον Απρίλιο οι δράσεις με τη συμμετοχή των αγροτών

Ο τρίτος άξονας, σύμφωνα με τον συντονιστή του έργου, είναι να προσφέρει τη γνώση και τα εργαλεία εκείνα που θα εξασφαλίσουν την πρόσβαση σε καινοτόμες πρακτικές γεωργίας δέσμευσης άνθρακα. «Θα υπάρχουν επιδεικτικές δράσεις που θα βοηθούν τους αγρότες να αντιληφθούν τι ακριβώς είναι η γεωργία άνθρακα, πώς μπορώ να μετρήσω την ανθρακοδέσμευση, πόσο κοστίζει, ποιος θα μου το πιστοποιήσει και ποιο, τελικά, είναι το όφελος στον βαθμό βεβαίως που ακόμα αυτή η ιδέα είναι υπό διαμόρφωση».

Ως προς το τελευταίο, κομβικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος. Ζητήσαμε από τη μεταδιδακτορική ερευνήτρια και project manager του Carbonica εκ μέρους του i-Bec, Δρ. Παρασκευή Χαντζή, να μας πει περισσότερα γι’ αυτό: «Το Διαβαλκανικό Κέντρο Περιβάλλοντος (i-BEC) έχει ως ρόλο τη μεταφορά τεχνογνωσίας ως μια διεθνής ομάδα που εστιάζει στις νέες τεχνολογίες και στην καινοτομία για τη μετάβαση σε υπηρεσίες και συστήματα χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα.

Το i-BEC διαθέτει σημαντικές υποδομές παρακολούθησης in situ και εγκαταστάσεις απόκτησης δεδομένων, όπως η φασματική βιβλιοθήκη εδάφους GEOCRADLE, το τηλεμετρικό δίκτυο, το πιστοποιημένο χημικό εργαστήριο, τα UAV (drones), τα URV (επίγεια οχήματα) και τα τεχνολογικά εργαλεία Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ICT) για την επεξεργασία μεγάλων δεδομένων, όπως το Greek Data Cube. Αυτές οι τεχνολογίες έχουν ως στόχο να μειώσουν το κόστος συλλογής δεδομένων, αλλά και το κόστος υπηρεσιών που αφορούν τη μετάβαση σε μία κυκλική οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

Επομένως, αυτή η τεχνολογική αριστεία θα ενσωματωθεί σε μία δομή υπηρεσιών, ώστε η γεωργία άνθρακα να είναι εύκολα εφαρμόσιμη, αξιόπιστη και οικονομικά αποδοτική.

Για τον σκοπό αυτόν, θα πραγματοποιηθούν άμεσα κάποιες επιδεικτικές εφαρμογές γεωργίας δέσμευσης άνθρακα, οι οποίες θα ξεκινήσουν από τον Απρίλιο αυτού του έτους σε επιλεγμένους πιλοτικούς σταθμούς όπου το i-Bec, με τους συμβούλους – γεωπόνους, εξειδικευμένους στο πεδίο της γεωργίας άνθρακα, θα μεταφέρει όλη τη γνώση της κλιματικά έξυπνης γεωργίας στο χωράφι. Όλα τα συμπεράσματα θα επικοινωνηθούν σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέλη, με σκοπό να ενισχυθεί η συλλογική κατανόηση, να δημιουργηθούν επιχειρηματικές ευκαιρίες και, τελικά, να επιτευχθεί η ευρεία υιοθέτηση νέων φιλοπεριβαλλοντικών τεχνικών».