Δυτική Ελλάδα: Οικονομική στασιμότητα και δημογραφικός μαρασμός στην περιφέρεια

Η οικονομία της Δυτικής Ελλάδας εξακολουθεί να βασίζεται σε ένα μη παραγωγικό μοντέλο, τροφοδοτούμενη, κυρίως, από τις υπηρεσίες του Δημοσίου και της Περιφέρειας. Με το χαμηλότερο πανελλαδικά κατά κεφαλήν δηλωθέν εισόδημα και αυξημένο τον κίνδυνο φτωχοποίησης, η περιοχή αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις που την οδηγούν σε δημογραφικό μαρασμό και οικονομική στασιμότητα. Αυτά τα συμπεράσματα προκύπτουν από την Έκθεση Κοινωνικών και Οικονομικών Τάσεων του Παρατηρητηρίου Περιφερειακών Πολιτικών, που συντάχθηκε σε συνεργασία με το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και παρουσιάστηκε στο Επιμελητήριο Αχαΐας.

Σύμφωνα με την έκθεση, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας παρουσιάζει σημαντική υστέρηση σε βασικούς δείκτες οικονομικής δραστηριότητας. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανέρχεται σε 14.200 ευρώ, κατατάσσοντας την περιοχή στη 10η θέση μεταξύ των 13 περιφερειών, έναντι του εθνικού μέσου όρου των 19.500 ευρώ. Το δηλωθέν εισόδημα βρίσκεται στα 10.100 ευρώ, το χαμηλότερο σε όλη τη χώρα.

Η περιοχή καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας, φτάνοντας το 33,9%. Παράλληλα, στον δείκτη σοβαρής υλικής στέρησης, η Δυτική Ελλάδα βρίσκεται, επίσης, στην πρώτη θέση. Οι συνθήκες αυτές περιλαμβάνουν αδυναμία κάλυψης κόστους ενοικίων και λογαριασμών, θέρμανσης της κατοικίας, κάλυψης μη προγραμματισμένων εξόδων. Επιπλέον, παρουσιάζεται αδυναμία στην κατανάλωση κρέατος, ψαριού ή άλλου πρωτεϊνικού ισοδύναμου κάθε δεύτερη ημέρα, καθώς και έλλειψη βασικών αγαθών, όπως αυτοκίνητο, πλυντήριο, έγχρωμη τηλεόραση ή τηλέφωνο.

Ανάγκη για παραγωγικό οικονομικό μοντέλο

Η τοπική οικονομία εξαρτάται, κατά κύριο λόγο, από τις δημόσιες υπηρεσίες και την περιφέρεια σε ποσοστό 28,1%. Αντίθετα, στη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο, η βιομηχανία συμβάλλει κατά 45% και 28% αντίστοιχα.

Ο ίδιος ο περιφερειάρχης, Νεκτάριος Φαρμάκης, αναγνώρισε ότι αυτό το οικονομικό μοντέλο δεν είναι βιώσιμο και πρέπει να αλλάξει. Επεσήμανε, επίσης, ότι η προσοχή της κυβέρνησης πρέπει να στραφεί και προς τη δυτική πλευρά της χώρας, αναδεικνύοντας τα θετικά στοιχεία της περιοχής: Τον αυξανόμενο ρυθμό επενδύσεων, τη σημαντική συμμετοχή του εργατικού δυναμικού στην έρευνα και στην τεχνολογία, καθώς και τη μείωση της ανεργίας στο 9,8%, που την κατατάσσει στην 4η καλύτερη θέση πανελλαδικά.

Μειώνεται ο πληθυσμός

Δημογραφικά, η Δυτική Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση. Ο πληθυσμός της μειώθηκε κατά 37.978 άτομα από το 1990 έως το 2022, ενώ η συρρίκνωση επιταχύνθηκε μετά την κρίση χρέους. Οι γεννήσεις ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 6.250 ετησίως, ενώ οι θάνατοι σε 7.400. Από το 2022, οι γεννήσεις μειώθηκαν περαιτέρω σε 5.313 (-45,8%) και οι θάνατοι αυξήθηκαν σε 8.112 (+20,8%), εντείνοντας το αρνητικό φυσικό ισοζύγιο.

Σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας παρουσιάζει το πέμπτο υψηλότερο μερίδιο απασχόλησης στη χώρα, με σημαντική βελτίωση το 2023. Παράλληλα, το 2023 παρουσιάζει υψηλότερο του εθνικού μέσου όρου ποσοστό αυτοαπασχολουμένων, το οποίο ωστόσο μειώθηκε σημαντικά το ίδιο έτος. Το ποσοστό ανεργίας καταγράφηκε το 2023 χαμηλότερο του μέσου όρου στο σύνολο της χώρας (9,8% σε σχέση με 11,1%), με μεγάλη μείωση να καταγράφεται το ίδιο έτος.

Το ποσοστό συμμετοχής στην εργασία το 2023 παραμένει το δεύτερο χαμηλότερο μεταξύ των περιφερειών (68,4% σε σχέση με 71,4% στο σύνολο της χώρας). Την περίοδο 1999-2023, το μέσο ποσοστό ανεργίας στα άτομα με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης (ISCED 0-2) ήταν το δεύτερο χαμηλότερο ανάμεσα στις περιφέρειες, στα άτομα με μέσο επίπεδο εκπαίδευσης (ISCED 3-4) το τέταρτο υψηλότερο και στα άτομα με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης (ISCED 5-8) το έκτο χαμηλότερο. Τέλος, η περιφέρεια εμφανίζει τις έκτες υψηλότερες θετικές ροές προσλήψεων-αποχωρήσεων της περιόδου 2015-2023.

Στην παρουσίαση συμμετείχαν ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, Αθανάσιος Κοντογεώργης, οι περιφερειάρχες Δυτικής Ελλάδας, Νεκτάριος Φαρμάκης, και Πελοποννήσου, Δημήτρης Πτωχός, ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, και ο πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Περιφερειακών Πολιτικών και του Επιμελητηρίου Αχαΐας, Θεόδωρος Λουλούδης.