Με πρόσφατο εκτενές άρθρο στην ιστοσελίδα του, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (EEA) αναφέρεται στα θετικά βήματα και στα κενά που εντοπίζονται στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από χημικές ουσίες φυτοφαρμάκων που δυνητικά μπορεί να αποτελούν κίνδυνο για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.
Όπως αναφέρεται, από το 2011 έως το 2020 οι πωλήσεις των φυτοφαρμάκων παρέμειναν σχετικά σταθερές στους 350.000 τόνους ετησίως. Το 2020 μία ή περισσότερες χημικές ουσίες φυτοπροστατευτικών ανιχνεύθηκε να βρίσκεται πάνω από το όριο «ασφαλείας» στο 22% των ποταμών και των λιμνών που συμπεριλήφθηκαν στις μετρήσεις. Ωστόσο, υπάρχει μια σειρά από κενά στα στοιχεία που δηλώνονται ή συλλέγονται.
Υποχρεωτικά στοιχεία από το 2028, πού εντοπίζονται κενά
Στο άρθρο επισημαίνεται πως τα δεδομένα για τη χρήση των φυτοφαρμάκων δεν είναι διαθέσιμα αυτήν τη στιγμή, αλλά θα είναι υποχρεωτική η συλλογή τους από το 2028, σύμφωνα με τον Κανονισμό για τα στατιστικά των αγροτικών εισροών και εκροών. Στον αντίποδα, υπάρχουν στοιχεία για τις πωλήσεις των φυτοπροστατευτικών που συλλέγονται κάθε χρόνο με αφετηρία το 2011. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, οι τέσσερις χώρες με τις μεγαλύτερες πωλήσεις είναι η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία.
Είναι γνωστό ότι οι στόχοι της «Πράσινης Συμφωνίας» και των στρατηγικών που αφορούν τον πρωτογενή τομέα προβλέπουν, μεταξύ άλλων, μείωση της χρήσης των χημικών εισροών κατά 50% έως το 2030. Για τον σκοπό αυτόν, η Κομισιόν δημιούργησε δύο δείκτες που αποτυπώνουν τάσεις της χρήσης των φυτοφαρμάκων και των πιθανών επιπτώσεων από τη χρήση τους.
Σύμφωνα με αυτούς, το 2020, υπήρξε μείωση 14% στον δείκτη που συσχετίζει τη χρήση των φυτοφαρμάκων με τους δυνητικούς κινδύνους από τη χρήση τους σε σύγκριση με την τριετία αναφοράς 2015-2017. Επιπλέον, παρατηρήθηκε μείωση στη χρήση των πιο επικίνδυνων ουσιών κατά 26%. Ωστόσο, οι εν λόγω δείκτες και η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται έχει αποτελέσει αντικείμενο κριτικής από το Ελεγκτικό Συνέδριο της ΕΕ και τον Γερμανικό Οργανισμό Περιβάλλοντος.
Ακόμα ένα πρόβλημα κατά τον ΕΕΑ αποτελεί η έλλειψη ποιοτικών κριτηρίων αναφορικά με την παρουσία των φυτοφαρμάκων στο έδαφος. Ο υπό σχεδιασμό Κανονισμός για την υγεία του εδάφους, η πρόσφατη ενεργοποίηση της πρωτοβουλίας της «Αποστολής για το Έδαφος» και η «Στρατηγική για το έδαφος έως το 2030» πιθανόν να αντιμετωπίσει το εν λόγω κενό, κάνοντας πιο συγκεκριμένες τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια για υγιή εδάφη.
Επιπλέον, η βάση δεδομένων του προγράμματος LUCAS, του Κοινού Κέντρου Ερευνών της ΕΕ περιλαμβάνει χρήσιμα δεδομένα για την παρουσία υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων στα καλλιεργούμενα εδάφη, όπως αυτά που παρουσιάστηκαν στο προηγούμενο φύλλο της «ΥΧ».
