• Τα βασικά σημεία της μελέτης αξιολόγησης των μέσων που εφαρμόζονται στο πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων στους τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας
  • Στην παροχή ενισχύσεων από ασφάλιστρα οι μεγαλύτερες δαπάνες στην ΕΕ

Στην αξιολόγηση των μέσων που εφαρμόζονται στο πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων στους τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας στην ΕΕ προχώρησε για λογαριασμό της Κομισιόν η συμβουλευτική εταιρεία ADE. Πρόκειται για μία πολυσέλιδη μελέτη, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 4 Απριλίου και εξετάζει την αποτελεσματικότητα και τη συνοχή οκτώ μέτρων ενίσχυσης, που αφορούν τη διαχείριση των γεωργικών κινδύνων, δύο δασοκομικά μέτρα και τη μεταποίηση των γεωργικών προϊόντων σε μη γεωργικά προϊόντα.

Η μελέτη καλύπτει την περίοδο από την 1η Ιουλίου 2014 έως τα τέλη του 2016, με γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής τα 28 κράτη-μέλη, αν και εξετάστηκαν διεξοδικά οι περιπτώσεις της Γερμανίας, της Εσθονίας, της Φινλανδίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πολωνίας και της Τσεχίας.

Από τα συμπεράσματα της μελέτης, προκύπτει ότι γενικά η κρατική ενίσχυση ανταποκρίνεται στις ανάγκες του γεωργικού τομέα και καταφέρνει να αντιμετωπίσει τις αδυναμίες της αγοράς. Όσον αφορά τις επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και στο εμπόριο, επισημαίνει πως, αν και περιορισμένες, αντισταθμίζονται από τα θετικά αποτελέσματα της ενίσχυσης. Επιπλέον, η μελέτη διαπιστώνει ότι τα μέσα των κρατικών ενισχύσεων ήταν συνεπή με τις άλλες σχετικές πολιτικές της ΕΕ.

«Στην παροχή ενισχύσεων από ασφάλιστρα οι μεγαλύτερες δαπάνες στην ΕΕ»

Δαπάνες

Πιο αναλυτικά, κατά την εξεταζόμενη περίοδο, 455 καθεστώτα ενισχύσεων που αφορούσαν τουλάχιστον ένα ή περισσότερα από τα οκτώ μέτρα εξαιρέθηκαν ή κοινοποιήθηκαν βάσει του κανονιστικού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της γεωργίας. Οι δαπάνες αυτών των προγραμμάτων ανήλθαν σε 2,5 δισ. ευρώ περίπου. Όλα τα κράτη-μέλη χρησιμοποιούν μέσα αντιστάθμισης και διαχείρισης κινδύνου για τους παραγωγούς είτε μέσω ενισχύσεων ανάλογα με ασφάλιστρα (1,1 δισ. ευρώ) είτε με άμεσες αποζημιώσεις για ζημιές που αφορούν ασθένειες ζώων (720, 7 εκατ. ευρώ) και εξαιτίας δυσμενών κλιματολογικών συνθηκών (508,1 εκατ. ευρώ).

Πιο χαμηλές οι δαπάνες που αφορούν τα νεκρά ζώα –ανήλθαν σε 141,5 εκατ. ευρώ– και για ζημιές που προκαλούνται από προστατευόμενα ζώα (4,9 εκατ. ευρώ). Οι δικαιούχοι της ενίσχυσης είναι σχεδόν αποκλειστικά μικρομεσαίες επιχειρήσεις, γεγονός που αντικατοπτρίζει και τη δομή του τομέα της πρωτογενούς παραγωγής της ΕΕ.

Δασοκομία

Τα μέτρα για τη δασοκομία εφαρμόζονται από τη μεγάλη πλειονότητα των κρατών-μελών, κυρίως μέσω των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ). Οι κρατικές ενισχύσεις αφορούν κυρίως την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών που προκαλούνται στα δάση (61,2 εκατ. ευρώ), για παράδειγμα από πυρκαγιές. Στα ΠΑΑ προβλέπονται, επίσης, σε μεγάλο βαθμό επενδύσεις στη δασική τεχνολογία και στη μεταποίηση και εμπορία δασικών προϊόντων, αλλά οι δαπάνες μέχρι τα τέλη του 2016 ήταν ελάχιστες (4,1 εκατ. ευρώ).

Μεταποίηση

Πάνω από τα 2/3 των ΠΑΑ παρέχουν επενδυτική στήριξη για τη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων σε προϊόντα εκτός παραρτήματος I, δηλαδή με τελικό προϊόν μη γεωργικό. Από την πλευρά τους, τα κράτη-μέλη χρησιμοποιούν το κανονιστικό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της γεωργίας και τα οριζόντια μέσα των κρατικών ενισχύσεων, όπως τον Γενικό Κανονισμό Απαλλαγής κατά κατηγορία ή τον Κανονισμό de minimis. Κατά τη διάρκεια της περιόδου μελέτης, ελάχιστες δαπάνες καταγράφηκαν από το κανονιστικό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της γεωργίας (περίπου 8,3 εκατ. ευρώ).

Συστάσεις

Με βάση τα συμπεράσματα, η μελέτη προχώρησε σε μία σειρά συστάσεων για τη βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου. Ειδικότερα, προτείνεται:

  1. Επέκταση του πεδίου εφαρμογής του Κανονισμού Απαλλαγής ανά κατηγορία για ασθένειες ζώων και φυτικά παράσιτα σε όλες τις επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους.
  2. Αναθεώρηση ορισμένων επιλέξιμων δαπανών για το μέτρο που σχετίζεται με τις ασθένειες των ζώων και τα παράσιτα των φυτών. Σύμφωνα με τη μελέτη, ο κατάλογος των επιλέξιμων ασθενειών πρέπει να περιλαμβάνει και αναδυόμενες ασθένειες.
  3. Προσθήκη αποζημιώσεων για ζημιές που προκλήθηκαν από προστατευόμενα ζώα στον Κανονισμό απαλλαγής ανά κατηγορία.
  4. Διεξαγωγή εργασιών για την εμβάθυνση των γνώσεων σχετικά με τις επιπτώσεις των κρατικών ενισχύσεων σε σχέση με την καταβολή ασφαλίστρων.
  5. Συνέχιση της ανταλλαγής γνώσεων μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και των κρατών-μελών.
  6. Επέκταση του πεδίου εφαρμογής του Γενικού Κανονισμού Απαλλαγής ανά κατηγορία σε «αυστηρά» δασοκομικά μέτρα που να σχετίζονται άμεσα με την αγροτική ανάπτυξη.
  7. Ευθυγράμμιση των εντάσεων ενίσχυσης των ΠΑΑ για τα επενδυτικά μέτρα (επενδύσεις δασοκομίας και σε προϊόντα που δεν υπάγονται στο παράρτημα Ι) με τους αντίστοιχους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων.
  8. Βελτίωση της παρακολούθησης των δαπανών των κρατικών ενισχύσεων που κοινοποιούν τα κράτη-μέλη στην αντίστοιχη βάση δεδομένων της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και καταγραφή των δαπανών των ΠΑΑ στην ίδια βάση δεδομένων.
  9. Ενίσχυση της αναφοράς σχετικά με τη χρήση κρατικών ενισχύσεων. Οι ετήσιες εκθέσεις, που υποβάλλονται στην Επιτροπή, θα πρέπει να περιλαμβάνουν τα είδη των ασθενειών των ζώων και των φυτικών παρασίτων, αλλά και τα κλιματικά συμβάντα που αφορούν ενισχύσεις που παρέχονται στο πλαίσιο του καθεστώτος.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΡΘΡΑ