«Ταφόπλακα» στη χορήγηση των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων προτείνει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OOΣΑ), καθώς σε πρόσφατη έκθεσή του, επισημαίνει ότι ούτε λίγο ούτε πολύ πρόκειται για ένα μέτρο ενίσχυσης «χωρίς κανένα νόημα», καθώς δεν συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην οικονομική στήριξη του πρωτογενούς τομέα. Μάλιστα, εισηγείται στην Κομισιόν να λάβει μέτρα για την καλύτερη διαχείριση και κατανομή των δημόσιων ευρωπαϊκών πόρων.
Μελέτες αξιολόγησης του καθεστώτος
Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις χορηγούνται μόνο σε τομείς που αντιμετωπίζουν ορισμένες δυσκολίες και είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς λόγους και αποτελούν καθεστώτα περιορισμού της παραγωγής που λαμβάνουν τη μορφή ετήσιας ενίσχυσης βάσει καθορισμένων εκτάσεων και αποδόσεων. Ωστόσο, ο ΟΟΣΑ εξετάζοντας 130 διαφορετικές μελέτες αξιολόγησης του εν λόγω καθεστώτος, διαπίστωσε ότι από τη μέχρι σήμερα εφαρμογή του δεν προκύπτουν οικονομικά οφέλη για τον πρωτογενή τομέα, ενώ αποτελεί παράλληλα και μεγάλο εμπόδιο, προκειμένου οι παραγωγοί να υιοθετούν καλές πρακτικές.
«Με βάση την αναθεωρημένη βιβλιογραφία, δεν υπάρχει ούτε μία σαφής αναφορά στήριξης για τη συνέχιση της εφαρμογής των καθεστώτων αυτών τόσο για την παραγωγή όσο και για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα», σημειώνεται, μεταξύ άλλων, στην έκθεση. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, οι συνδεδεμένες ενισχύσεις λειτουργούν αρνητικά, καθώς οδηγούν στην εντατικοποίηση των καλλιεργειών, με αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα των υδάτων και της ατμόσφαιρας. Επίσης, σημειώνει, σχετικά με τη βιοποικιλότητα, ότι τα αποτελέσματα εξαρτώνται ανάλογα με το εάν προωθούνται οι μονοκαλλιέργειες ή όχι.
Στρεβλώσεις στην αγορά
Δεν είναι η πρώτη φορά, βέβαια, που το καθεστώς των Συνδεδεμένων Ενισχύσεων βρίσκεται στο στόχαστρο των τεχνοκρατών του ΟΟΣΑ. Στο παρελθόν, έχουν επικρίνει τις ενισχύσεις αυτές, καθώς, όπως έχουν επισημάνει, οδηγούν σε αύξηση των τιμών σε ορισμένα προϊόντα, προκαλώντας ακόμη και στρεβλώσεις στην αγορά.
Μάλιστα, με τη νέα τους ανάλυση, εξηγούν ότι εάν οι παραγωγοί αποδεσμευτούν από αυτές τις ενισχύσεις, είναι δυνατόν να μετριαστούν οι οικονομικές δυσκολίες. Ειδικότερα, δε, αναφέρουν ότι χωρίς αυτό το καθεστώς ενίσχυσης, οι παραγωγοί θα ενθαρρύνονταν προκειμένου να αξιοποιήσουν το ζωικό κεφάλαιο, ενώ σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή εάν συνεχιστεί η χορήγησή τους, οι αναλυτές του Οργανισμού προειδοποιούν ότι η γη θα εγκαταλειφθεί και η παραγωγή θα εντατικοποιηθεί ακόμη περισσότερο, με ό,τι οικονομική ζημία αυτό συνεπάγεται.
Για τους παραπάνω λόγους προτείνουν την κατάργησή τους και συστήνουν την εφαρμογή στοχευμένων πολιτικών για την άμβλυνση των οικονομικών επιπτώσεων εις βάρος των παραγωγών που λάμβαναν μέχρι σήμερα τις Συνδεδεμένες, όπως για παράδειγμα παρέχοντάς τους καλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις.
Νέα ΚΑΠΚατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2014-2020, το καθεστώς της συνδεδεμένης στήριξης εφαρμόστηκε από όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ εκτός της Γερμανίας, με το κόστος του να ανέρχεται σε περίπου 4,2 δισ. ευρώ ετησίως, ποσό που αντιστοιχεί στο 10% του ετήσιου προϋπολογισμού άμεσων πληρωμών (42 δισ. ευρώ). Οι τομείς που λαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της εν λόγω στήριξης είναι το βόειο κρέας, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, καθώς και το πρόβειο και το αίγειο κρέας. Στην Ελλάδα σήμερα, συνδεδεμένη ενίσχυση παρέχεται σε 18 προϊόντα. Η διατήρηση της προαιρετικής συνδεδεμένης στήριξης, όπως προς το παρόν προβλέπεται για τη νέα ΚΑΠ, απογοήτευσε τους τεχνοκράτες του ΟΟΣΑ. Υπενθυμίζεται ότι για τις Συνδεδεμένες Ενισχύσεις, προβλέπεται μέγιστο ποσοστό των άμεσων ενισχύσεων (10% + 2% για πρωτεϊνούχες καλλιέργειες), αν και στο πλαίσιο των συζητήσεων του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας υπάρχουν και αιτήματα κρατών-μελών για να αυξηθεί το ποσοστό οκτώ Συνδεδεμένων Ενισχύσεων στο 25% των άμεσων ενισχύσεων, όπως επίσης και προτάσεις για την πλήρη κατάργησή τους. Με την τελευταία θέση, άλλωστε, συντάσσεται ο ΟΟΣΑ, που διά στόματος του πρώην διευθυντή του τομέα Εμπορίου και Γεωργίας Stefan Tangermann, επέκρινε την Κομισιόν για την επιλογή της να διατηρήσει το καθεστώς, χαρακτηρίζοντάς το ως ένα παρωχημένο και αναποτελεσματικό μέτρο. |
