Εχοντας ως αφορμή την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων των παραγωγών (Σχέδια Βελτίωσης), θεωρήθηκε αναγκαίο να μελετηθούν τα κίνητρα που τους οδηγούν στο να πραγματοποιήσουν επενδύσεις. Για τον λόγο αυτόν, το εργαστήριο Αγροτικής Οικονομίας και Καταναλωτικής Συμπεριφοράς του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ολοκλήρωσε πρόσφατα έρευνα που είχε ως αντικείμενο να αναδείξει τη σημαντικότητα του ρόλου συλλογής πληροφοριών και του τύπου της γεωργικής εκμετάλλευσης. Στην έρευνα απάντησαν παραγωγοί που ειδικεύονταν σε αροτραίες και δενδρώδεις καλλιέργειες.
Σύμφωνα με τον Γιώργο Βλόντζο, αναπληρωτή καθηγητή και διευθυντή του Εργαστηρίου Αγροτικής Οικονομίας και Καταναλωτικής Συμπεριφοράς, «μεταξύ των πιο σημαντικών αποτελεσμάτων της μελέτης είναι ότι η εμπλοκή σε δραστηριότητες συλλογής πληροφοριών, καθώς και η συμμετοχή σε ερευνητικά έργα, έχουν σημαντική θετική επίδραση στην επενδυτική τάση των αγροτών.
Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η εκπαίδευση των αγροτών και η εμπιστοσύνη τους σε διάφορους οργανισμούς που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στην έρευνα γύρω από τον γεωργικό τομέα, έχουν επίσης αποδειχθεί σημαντικοί μοχλοί των επενδύσεων. Ως εκ τούτου, είναι ασφαλές να λεχθεί ότι η συνολική αλληλεπίδραση εκπαίδευσης, έρευνας και πληροφόρησης μεταξύ αγροτών και ιδρυμάτων μπορεί να αποκτήσει πολύ σημαντικό ρόλο στην προώθηση της επιθυμητής αλλαγής στη γεωργία.
Περί επενδύσεων
Επιπλέον, σύμφωνα με τον κ. Βλόντζο, «τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει σημαντική διαφορά στα ποσοστά επένδυσης των αγροτών, όσον αφορά στον τύπο της εκμετάλλευσής τους. Φαίνεται να υπάρχει μεγαλύτερη τάση για πραγματοποίηση επενδύσεων σε αγρότες που καλλιεργούν οπωροφόρα δέντρα από ό,τι σε αροτραίες καλλιέργειες.
Αυτό το εύρημα έχει αξιοσημείωτες μεθοδολογικές επιπτώσεις, καθώς οι περισσότερες από τις προηγούμενες μελέτες δεν ενσωμάτωσαν αυτήν τη διάκριση. Επομένως, ορισμένα προηγούμενα ευρήματα σχετικά με τον ρόλο διαφόρων παραγόντων στη συμπεριφορά των αγροτών, και ειδικά όταν διακυβεύεται η επένδυση, ενδέχεται να τεθούν υπό αμφισβήτηση λόγω της πιθανής ύπαρξης προκατάληψης επιλογής».
Το προφίλ των επενδυτών
Ιδιαίτερης σημασίας είναι επίσης τα ευρήματα σχετικά με τις δημογραφικές μεταβλητές. Το γεγονός ότι βρέθηκαν γυναίκες αγρότισσες να επενδύσουν περισσότερο από τους άντρες συναδέλφους τους είναι πολύ ελπιδοφόρο για τον μελλοντικό ρόλο των γυναικών στη γεωργία.
Επιπλέον, αγρότες με βελτιωμένα οικονομικά μεγέθη, καθώς και παραγωγοί των οποίων τα κύρια εισοδήματα δημιουργούνται εκτός γεωργίας, επενδύουν περισσότερο, σε σύγκριση με μικρομεσαίους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. «Αυτό σημαίνει ότι τόσο το μέγεθος, όσο και η πηγή εισοδήματος, επηρεάζουν την τάση των αγροτών να επενδύσουν. Επομένως, η έλλειψη ικανότητας για εξοικονόμηση πόρων μπορεί να εμποδίσει οποιαδήποτε πρωτοβουλία για εκσυγχρονισμό των εκμεταλλεύσεων» τονίζει ο καθηγητής.
Τέλος, οι υποκειμενικές απόψεις και στάσεις των αγροτών, σχετικά με μια σειρά θεμάτων, φαίνεται να έχουν μικρότερο αντίκτυπο στη διαδικασία λήψης επενδυτικών αποφάσεων. Εκτός από την εμπιστοσύνη, μόνο η άποψη για το μέλλον της γεωργίας φαίνεται να επηρεάζει τις επιλογές των αγροτών για επενδύσεις, καθώς τα κίνητρα και οι σχέσεις τους με τα προϊόντα που καλλιεργούν δεν φαίνεται να έχουν επίδραση στις αποφάσεις για πραγματοποίηση επενδύσεων. Η διαπίστωση του αντίκτυπου του μέλλοντος της γεωργίας πρέπει να εξεταστεί διεξοδικότερα, καθώς τα πρώτα ευρήματα δείχνουν ότι οι αγρότες αναλαμβάνουν περισσότερες πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό των εκμεταλλεύσεών τους, όταν λειτουργούν υπό πίεση που προέρχεται από το εξωτερικό περιβάλλον τους και υπό τις αρνητικές αντιληπτές προοπτικές τους για μελλοντική ανάπτυξη.
Η συμβολή της έρευνας στη χάραξη αγροτικής πολιτικής
Καταλήγοντας, ο κ. Βλόντζος υποστηρίζει ότι «τα προαναφερθέντα ευρήματα παρουσιάζουν σημαντικές πληροφορίες για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Αρχικά, η μελέτη διαπίστωσε ότι ορισμένοι αντικειμενικοί κοινωνικοοικονομικοί, επιχειρηματικοί και δημογραφικοί παράγοντες, καθώς και η πραγματική πληροφόρηση και η πραγματική εμπλοκή των αγροτών σε ερευνητικές δραστηριότητες έχουν ρόλο στη διαμόρφωση της επενδυτικής τους απόφασης.
Επομένως, τα ευρήματα μπορούν να βοηθήσουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να σχεδιάσουν καλά στοχευμένες πολιτικές που θα επιδιώξουν να αλλάξουν αυτά τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά προς μια πιο ευνοϊκή κατεύθυνση. Λαμβάνοντας υπόψη τις εκτιμήσεις μεμονωμένων συντελεστών, προκύπτει ως συμπέρασμα ότι η συμμετοχή των αγροτών μέσης ηλικίας σε ερευνητικά έργα θα έχει ουσιαστική επίδραση στην ενίσχυση των επενδύσεων.
Είναι επίσης προς το μεγαλύτερο όφελος του κλάδου στο σύνολό του να κάνει τους λιγότερο δεκτικούς να συμμετέχουν σε ερευνητικά έργα, να αλλάξουν στάση, ώστε να εξαλειφθεί αυτή η αρνητική επίδραση. Αυτό το εύρημα δίνει επίσης προτεραιότητα στην ανάγκη για ευρύτερη διάδοση των αποτελεσμάτων των ερευνητικών έργων.
