Επιπτώσεις στις καλλιέργειες και στη ζωική παραγωγή από την κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα

Μια σημαντικά αρνητική και αμφίδρομη σχέση προδιαγράφει η κλιματική αλλαγή σε σχέση με τη ζωική παραγωγή και την κτηνοτροφία, καθώς ο πολυδιάστατος χαρακτήρας της επηρεάζει όχι μόνο τους κτηνοτρόφους και τα εκτρεφόμενα ζώα, αλλά και τον σχεδιασμό και τη διαχείριση των συστημάτων εκτροφής, τις βιομηχανίες, τις ευρωπαϊκές πολιτικές και τους καταναλωτές. Από τις μέχρι τώρα έρευνες, προκύπτει ότι ο τομέας της κτηνοτροφίας απαιτεί σημαντικές ποσότητες φυσικών πόρων και είναι υπεύθυνος περίπου για το 15,5% του συνόλου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που οφείλονται σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες.

Πρόκληση η διατήρηση της βιοποικιλότητας

Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Κτηνιατρικής στο Εργαστήριο Ζωοτεχνίας του ΑΠΘ, Γεώργιος Αρσένος, οι παγκόσμιες απαιτήσεις για μείωση των αερίων του θερμοκηπίου εστιάζουν και στην κτηνοτροφία, η οποία ταυτόχρονα καλείται να καλύψει τις συνεχώς αυξανόμενες διατροφικές ανάγκες σε προϊόντα ζωικής προέλευσης.

Έτσι, από τη μια πλευρά, η παραγωγή κρέατος αναμένεται να αυξηθεί 50% σε 25 χρόνια, από την άλλη λόγω κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (Σεπτέμβριος 2019), προβλέπεται ότι η γεωργική παραγωγή και η κτηνοτροφία θα μειωθούν και ίσως ακόμη και να εγκαταλειφθούν ως δραστηριότητες σε περιοχές της Νότιας Ευρώπης και ειδικότερα σε χώρες της Μεσογείου, όπως η Ελλάδα. Για τον λόγο αυτόν, επισημαίνει ο κ. Αρσένος, αποτελεί πρόκληση η διατήρηση της βιοποικοιλότητας και των οικοσυστημάτων παράλληλα με την παραγωγή τροφίμων για τον συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό του πλανήτη.

«Η κλιματική αλλαγή θα έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην ελληνική κτηνοτροφία, διότι θα αυξηθεί σημαντικά το κόστος παραγωγής λόγω έλλειψης ζωοτροφών (περιορισμένες βροχοπτώσεις) και αύξησης της συχνότητας εξωτικών νοσημάτων, καθώς και μείωση των αποδόσεων των ζώων», προειδοποιεί ο κ. Αρσένος και ταυτόχρονα θίγει το θέμα της διαχείρισης των βοσκότοπων.

«Έχουμε αναφερθεί σε πολλές εισηγήσεις μας για το θέμα της διαχείρισης των βοσκότοπων, καθώς και του ρόλου των εκτροφών βοοειδών ελευθέρας βοσκής που ουσιαστικά υπάρχουν για τις επιδοτήσεις, επιδρούν αρνητικά στο περιβάλλον και παράγουν ελάχιστα. Οι επιδοτήσεις για απλή διατήρηση ζωικού υλικού έχουν μόνο αρνητικές επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή και θα πρέπει να συνδεθούν με την παραγωγικότητα των ζώων και την ενσωμάτωση καινοτομιών σε επίπεδο εκτροφής», σημειώνει.

Επιφυλακτικοί οι κτηνοτρόφοι απέναντι στις νέες τεχνολογίες

Σε ό,τι αφορά την έρευνα και τις νέες τεχνολογίες, όπως και τα ευρωπαϊκά προγράμματα που υλοποιεί το Εργαστήριο (ISAGe: Καινοτομίες για τη βιώσιμη εκτροφή προβάτων και γιδιών στην Ευρώπη και Smarter: Νέες κοπές, καινοτόμα προϊόντα και τυποποίηση πρόβειου κρέατος), ο κ. Αρσένος διαπιστώνει την επιφυλακτικότητα των κτηνοτρόφων στη χρήση νέων τεχνολογιών.

«Στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών ερευνητικών έργων που εκτελούμε διαπιστώνουμε μια επιφυλακτικότητα των εκτροφέων στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και έναν συντηρητισμό σε ό,τι αφορά την αποδοχή ερευνητικών αποτελεσμάτων, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, ενώ αντίθετα σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία υπάρχει διαφορετική νοοτροπία από τους παραγωγούς».