Ενα ιδιαίτερα επίκαιρο κείμενο, σε μια συγκυρία κατά την οποία πολύς λόγος γίνεται για την ανάγκη να παραχθούν «περισσότερα με λιγότερα» και να βρεθεί ο τρόπος να συμβιβαστούν οι φιλοπεριβαλλοντικοί στόχοι της Πράσινης Συμφωνίας με την ανάγκη σίτισης ενός ολοένα αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού, εκπόνησαν οι Ισπανοί και συγκεκριμένα η Εθνική Υπηρεσία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού και Στρατηγικής της χώρας.
Πρόκειται για ένα πόνημα 81 σελίδων, με τίτλο «Ανθεκτική ΕΕ 2030» και υπότιτλο «Μια μελλοντοκεντρική προσέγγιση για την ενίσχυση της Ανοιχτής Στρατηγικής Αυτονομίας και Παγκόσμιας Ηγεσίας της ΕΕ». Το εν λόγω κείμενο δεν δημοσιεύεται τυχαία τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, καθώς η μεσογειακή χώρα έχει αναλάβει την προεδρία της ΕΕ και προφανώς επιδιώκει να δώσει ένα ηγετικό στίγμα και να απαντήσει στις μεγάλες προκλήσεις του αγροδιατροφικού τομέα της γηραιάς ηπείρου.
Το «non paper», όπως εξηγούν οι συγγραφείς του, ετοιμάστηκε σε στενή διαβούλευση με εκπροσώπους των εθνικών αρχών των 27 κρατών – μελών, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη Γραμματεία του Συμβουλίου της ΕΕ και μια ομάδα ακαδημαϊκών και εκπροσώπων των επιχειρήσεων. Στόχος τους «να συνεισφέρουν στον σχεδιασμό μιας αναλυτικής, ισορροπημένης και διορατικής προσέγγισης, ώστε να διασφαλιστεί η Ανοιχτή Στρατηγική Αυτονομία και Παγκόσμια Ηγεσία της ΕΕ».
Οι συντελεστές εντοπίζουν «αύξηση των γεωπολιτικών τριβών, που πηγάζουν από τις αυξανόμενες διεκδικήσεις της Ρωσίας και της Κίνας και την αναζήτηση μεγαλύτερης αυτοδυναμίας της αμερικανικής και της κινεζικής οικονομίας, αλλά αμφισβητούν «την ιδέα ότι διαφαίνεται κατάρρευση της παγκόσμιας τάξης και αναπόφευκτος οικονομικός κατακερματισμός».
Θεωρούν ότι «η ΕΕ θα πρέπει να απαντήσει στην τρέχουσα κατάσταση, κάνοντας ό,τι είναι δυνατόν για να ενισχύσει και να διαφυλάξει την παγκόσμια τάξη και να αποτρέψει τον απομονωτισμό και τον κίνδυνο της εθνικοποίησης», ενώ παράλληλα θα πρέπει να εργαστεί «για τη μείωση της εξάρτησής της από εξωτερικούς παράγοντες και να ισχυροποιήσει τη θέση της ως τεχνολογική υπερδύναμη και παγκόσμιος παράγοντας».
Ένας κίνδυνος που επισημαίνεται είναι ότι «η ΕΕ πιθανώς να αντιμετωπίσει αυξανόμενο ανταγωνισμό για την πρόσβαση σε πρώτες ύλες και ημιεπεξεργασμένα αγαθά που θα είναι απαραίτητα για να διασφαλίσουν την επισιτιστική της ασφάλεια». Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η ΕΕ «πιθανώς να αντιμετωπίσει πρόβλημα έλλειψης πρώτων υλών και χημικών ουσιών για την παραγωγή λιπασμάτων, παρά την ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας.
Επιπλέον, προβλέπουν ότι «η ΕΕ θα αντιμετωπίσει δυσκολίες σε πρώτες ύλες για την παραγωγή ζωοτροφών, όπως η σόγια και οι πίτες ελαιούχων».
Κλειδί η τεχνολογία για την αύξηση της παραγωγικότητας
Σύμφωνα με την άποψη των συγγραφέων, υπάρχει περιθώριο για «μνημειώδη» παραγωγικά οφέλη στον αγροδιατροφικό τομέα της ΕΕ: «Υπάρχουν ήδη εκατοντάδες εκμεταλλεύσεις βιολογικής παραγωγής, αυτοματοποιημένες ή κάθετες, που αξιοποιούν καινοτόμες καλλιέργειες, ρομποτικές τεχνολογίες, drones, αισθητήρες και δορυφόρους για τη βελτίωση των διαδικασιών της άρδευσης, της λίπανσης και της συγκομιδής», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Και προσθέτουν: «Αυτές οι εκμεταλλεύσεις έχουν τη δυνατότητα να παράγουν κηπευτικά με σημαντικά μειωμένη ποσότητα νερού και λιπασμάτων σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους. Σε ό,τι αφορά την κτηνοτροφία, υπάρχουν εκμεταλλεύσεις που εκτρέφουν υγιή βοοειδή, κάνοντας χρήση μόλις του ενός τετάρτου της ποσότητας των αντιβιοτικών που χρησιμοποιούνται στις συμβατικές μεγάλης κλίμακας μονάδες.
«Προτεραιότητά μας για τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να είναι η ανάπτυξη τέτοιων τεχνολογιών ευφυούς και βιώσιμης γεωργίας και κτηνοτροφίας. Αυτό θα μας επιτρέψει να μειώσουμε την εξάρτησή μας από εξωτερικούς παράγοντες και να αντιμετωπίσουμε την πιθανή μείωση της παραγωγικότητας λόγω της κλιματικής αλλαγής και της αστικοποίησης», συνεχίζουν οι γράφοντες.
Οι ίδιοι επισημαίνουν την αναγκαιότητα να δοθεί έμφαση στην αξιοποίηση των αποβλήτων και των παραπροϊόντων, υπό την αρχή της κυκλικής οικονομίας. Καταλήγουν ότι «οραματιζόμαστε μια Ευρώπη το 2030 με εταιρείες τεχνολογίας αιχμής, φθηνή και καθαρή ενέργεια, προσιτές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας και υψηλά κριτήρια διαβίωσης. Όλα τα παραπάνω συνοψίζονται από τη φράση «το μέλλον της ΕΕ δεν είναι προς την κατεύθυνση της αποφυγής της αποδυνάμωσής της, αλλά προς την ανάληψη ηγετικού ρόλου για την παγκόσμια ευημερία».
