Την πρωτιά καταλαμβάνει η Ελλάδα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στο ποσοστό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων που χαρακτηρίζονται ως οικογενειακές. Πιο συγκεκριμένα, με ποσοστό 99%, η Ελλάδα μαζί με τη Ρουμανία και την Πολωνία είναι οι χώρες με τα υψηλότερα μερίδια οικογενειακών εκμεταλλεύσεων.
Τα δεδομένα, που προέρχονται από τη EUROSTAT, καταγράφουν ότι το 2020 υπήρχαν στην ΕΕ 9,1 εκατ. αγροτικές εκμεταλλεύσεις, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων (υπολογίζεται ότι το 93%) βρίσκεται υπό οικογενειακή διαχείριση. Οι οικογενειακές εκμεταλλεύσεις κυριαρχούν στη δομή της γεωργίας της ΕΕ, όσον αφορά τον αριθμό των εκμεταλλεύσεων, τη συμβολή τους στη γεωργική απασχόληση και, σε μικρότερο βαθμό, την έκταση της γης που καλλιεργούν και την αξία της παραγωγής που παράγουν.
Σχεδόν έξι στις δέκα εκμεταλλεύσεις (περίπου το 57%) λειτουργούσαν μόνο υπό τον επικεφαλής και τα μέλη της οικογένειας. Επιπλέον, στο 36% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων η οικογενειακή εργασία αντιπροσώπευε τουλάχιστον το 50% της συνολικής εργασίας.
Χρησιμοποιούμενη γη
Οι οικογενειακές εκμεταλλεύσεις αντιπροσώπευαν την πλειοψηφία της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης το 2020 (περίπου το 61% των 1,5 δισ. στρεμμάτων που χρησιμοποιήθηκαν), το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού αγροτικού εργατικού δυναμικού (σχεδόν 78%), την πλειοψηφία των κτηνοτροφικών μονάδων (σχεδόν 55%) και της παραγωγής (περίπου 56%).
Αν και οι μη οικογενειακές εκμεταλλεύσεις καταλάμβαναν μόνο περίπου το 7% όλων των εκμεταλλεύσεων στην ΕΕ το 2020, αντιπροσώπευαν πολύ υψηλότερα μερίδια γης που χρησιμοποιήθηκε για τη γεωργική παραγωγή (περίπου 39%), του συνολικού εργατικού δυναμικού (περίπου 22%), των κτηνοτροφικών μονάδων (περίπου 45%) και της παραγωγής (περίπου 44%). Οι οικογενειακές εκμεταλλεύσεις αντιστοιχούσαν τουλάχιστον στο 80% όλων των εκμεταλλεύσεων σε όλες τις χώρες της ΕΕ, εκτός από την Εσθονία (65%) και τη Γαλλία (58%).
Μειώνεται ο αριθμός των νέων αγροτών
Παρά, όμως, τα υψηλά ποσοστά που καταλαμβάνουν οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις με διαχειριστές τα μέλη της οικογένειας στην Ευρώπη, το πρόβλημα της διαδοχής είναι ιδιαίτερα σημαντικό και συνεχώς διογκώνεται, καθώς η είσοδος νέων στο αγροτικό επάγγελμα μειώνεται.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από τα τελευταία δεδομένα που δημοσιεύτηκαν στην έκθεση «Key Figures on the European Food Chain 2023 edition». Συγκεκριμένα, τη δεκαετία 2010-2020, το ποσοστό των αντρών επικεφαλής αγροτικών εκμεταλλεύσεων μειώθηκε με ταχύτερο ρυθμό (28,3%) σε σχέση με το ποσοστό των γυναικών επικεφαλής αγροτικών εκμεταλλεύσεων (15,8%) στην Ευρώπη.
Δυσάρεστο είναι το γεγονός ότι η εντονότερα πτωτική τάση καταγράφηκε στον αριθμό των αντρών επικεφαλής αγροκτημάτων ηλικίας 35 έως 44 ετών, με τη μείωση εκεί να φτάνει στο 44,1%, ενώ για τις ηλικίες 25 έως 34 ετών η πτώση αγγίζει το 38,3%. Είναι, λοιπόν, επιτακτική η ανάγκη εφαρμογής μέτρων και παροχής κινήτρων στους νέους για να ενταχθούν στον αγροτικό τομέα, έτσι ώστε να διατηρηθούν οι οικογενειακές, μικρές σε μέγεθος αγροτικές εκμεταλλεύσεις της Ευρώπης.
