| Κεντρική φωτογραφία: Ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Sentinel 2 του προγράμματος Copernicus φωτογράφισε το μέγεθος της καταστροφής. Οι οπτικές δορυφορικές εικόνες από τις 20 Σεπτεμβρίου του RGB προϊόντος αποτυπώνουν με φυσικά χρώματα την εικόνα του θεσσαλικού κάμπου στην περιοχή της Καρδίτσας μετά τις σφοδρές πλημμύρες του «Ιανού». Στις εικόνες διακρίνονται οι πλημμυρισμένες αγροτικές και αστικές εκτάσεις στην ευρύτερη περιοχή. Τα χαρακτηριστικά καφέ νερά της πλημμύρας αποτυπώνονται από τον δορυφόρο δείχνοντας την έκταση του πλημμυρικού συμβάντος. |
❱❱ «Ιανός» – Ένας Μεσογειακός Κυκλώνας
ΟιΜεσογειακοί Κυκλώνες (Mediterranean Hurricanes – Medicanes) μπορούν να θεωρηθούν ως ένα σπάνιο μετεωρολογικό φαινόμενο με συχνότητα εμφάνισης 1-2 φορές τον χρόνο (χωρίς να αποκλείεται η μη εμφάνισή τους κάποιες χρονιές). Εμφανίζονται συνήθως την περίοδο του φθινοπώρου ή στις αρχές του χειμώνα, καθώς, μεταξύ άλλων, τα θερμά νερά της Μεσογείου και η ατμοσφαιρική αστάθεια δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την δημιουργία τους.
Ο Μεσογειακός Κυκλώνας «Ιανός» που έπληξε τη χώρα μας μεταξύ 17-20 Σεπτεμβρίου 2020 συνδέθηκε τόσο με θυελλώδεις ανέμους, όσο και με σφοδρές βροχοπτώσεις και πλημμυρικά φαινόμενα. Σε ό,τι αφορά τις περιοχές της Θεσσαλίας και της Ανατολικής Στερεάς, τα μεγάλα ημερήσια ύψη βροχής στις 18/09 που καταγράφηκαν και από το δίκτυο σταθμών του gaiasense της NEUROPUBLIC (πάνω από 200 mm σε κάποιους σταθμούς) συνδέονται άμεσα με το παραπάνω βαρομετρικό σύστημα, καθώς οι σημαντικές ποσότητες υδρατμών που μετέφερε σε μεγάλα ατμοσφαιρικά ύψη, αλλά και η αργή κίνησή του οδήγησαν στην εκδήλωση των τόσο σφοδρών φαινομένων.
Το προγνωστικό μοντέλο καιρού του gaiasense είχε ήδη δώσει μεγάλα ύψη βροχής από τις 17/09 και για τις παραπάνω περιοχές, αντίστοιχα με αυτά που καταγράφηκαν από τα εγκατεστημένα δίκτυα σταθμών. Από το βράδυ της περασμένης Πέμπτης μέχρι και το απόγευμα του Σαββάτου, ο «Ιανός» χτύπησε με ιδιαίτερη σφοδρότητα αρκετές περιοχές της χώρας μας, πολλές από τις οποίες καλύπτονται από την υποδομή επίγειων σταθμών του συστήματος ευφυούς γεωργίας gaiasense της NEUROPUBLIC.
Πρόκειται για καθαρά αγροτικές περιοχές ή αστικές περιοχές που βρίσκονται κοντά σε παραγωγικά αγροτεμάχια, στις οποίες περιλαμβάνονται η Άρτα, το Μεσολόγγι, το Αγρίνιο, η Μεσσηνία, η Κορινθία, η Αργολίδα, το Ηράκλειο, καθώς και περιοχές της Λαμίας και των Φαρσάλων.
❱❱ Η σημασία της έγκαιρης πρόγνωσης & προειδοποίησης
Η υπηρεσία εξατομικευμένης πρόγνωσης ακραίων καιρικών φαινομένων της NEUROPUBLIC βασίζεται σε εξελιγμένα μετεωρολογικά προγνωστικά μοντέλα και παρέχει εξατομικευμένες πληροφορίες για την εμφάνιση έντονων και ακραίων καιρικών φαινομένων που μπορεί να ζημιώσουν την καλλιέργεια.
Η καταγραφή των παραμέτρων της κακοκαιρίας όπως το ύψος της βροχόπτωσης και η ένταση των ανέμων που επικρατούν σε κάθε περιοχή βασίζεται σε μετρήσεις που λαμβάνονται από τους αγρομετεωρολογικούς σταθμούς της NEUROPUBLIC, οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι μέσα σε καλλιεργήσιμη γη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα προγνωστικά μοντέλα της υπηρεσίας προέβλεψαν με επιτυχία την έλευση της κακοκαιρίας, αλλά και την ένταση των καιρικών φαινομένων στις συγκεκριμένες περιοχές, και παραγωγοί ενημερώθηκαν μέσω SMS για την έλευση των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Αυτό επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια και από δορυφορικές εικόνες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (European Space Agency), οι οποίες δείχνουν την έκταση της καταστροφής στις καλλιεργήσιμες -και όχι μόνο- περιοχές.
(επάνω) Οι ωριαίες καταγραφές της βροχόπτωσης από δύο σταθμούς του δικτύου τη 18η Σεπτεμβρίου 2020. Το ένθετο απεικονίζει τα δεδομένα των σταθμών σε ό,τι αφορά τις ημερήσιες βροχοπτώσεις που παρατηρήθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
(κάτω) Οι προγνώσεις των μετεωρολογικών μοντέλων του gaiasense σε ό,τι αφορά το ύψος της βροχής ανά τρεις ώρες, όπως ελήφθησαν μία ημέρα νωρίτερα, στις 17 Σεπτεμβρίου 2020.
Δορυφορικές απεικονίσεις από το χωριό Φύλλο Καρδίτσας πριν και μετά το έντονο φαινόμενο. Δεξιά φαίνεται η πλημμυρισμένη έκταση του χωριού.
❱❱ Ο ρόλος των αγρομετεωρολογικών σταθμών της NEUROPUBLIC
Οι επίγειοι τηλεμετρικοί αγρομετεωρολογικοί σταθμοί της NEUROPUBLIC έχουν τη δυνατότητα να καταγράφουν με ακρίβεια τις τιμές μεγάλου αριθμού ατμοσφαιρικών και εδαφικών παραμέτρων, με σκοπό να υποστηρίξουν τις υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας του gaiasense. Μεταξύ αυτών των παραμέτρων περιλαμβάνεται το ύψος της βροχόπτωσης, η ένταση και η κατεύθυνση του ανέμου – παράμετροι εξαιρετικής σημασίας για την καταγραφή φαινομένων, όπως ο κυκλώνας «Ιανός».
Η ημερήσια βροχόπτωση όπως καταγράφηκε κατά τη διάρκεια του φαινομένου από τους σταθμούς στην περιοχή των Φαρσάλων.
Η ανθεκτική τους κατασκευή επέτρεψε την αδιάλειπτη λειτουργία τους ακόμη και κάτω από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, όπως η έντονη βροχόπτωση και οι ισχυροί άνεμοι που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια του φαινομένου. Ταυτόχρονα, η ενεργειακή τους αυτονομία τους επέτρεψε να συνεχίσουν την καταγραφή και την αποστολή δεδομένων στην υποδομή υπολογιστικού νέφους της NEUROPUBLIC ακόμη και όταν παρατηρήθηκε πτώση τάσης και διακοπή ρεύματος στην κάθε περιοχή.
Τέλος, χάρη στη μελετημένη εγκατάσταση των σταθμών, οι βάσεις τους άντεξαν το σημαντικό φορτίο βροχής και ανέμου που δέχτηκαν κατά τη διάρκεια του κυκλώνα, με αποτέλεσμα οι σταθμοί να παραμείνουν σταθεροί στις θέσεις τους.
❱❱ Καταγραφή της έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων
Τα χαρακτηριστικά που παρατηρήθηκαν και καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια του φαινομένου από τους σταθμούς της NEUROPUBLIC ήταν πολύ δυνατοί άνεμοι και μεγάλα ύψη βροχόπτωσης μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, οι ριπές ανέμου που μέτρησαν οι σταθμοί έφτασαν ακόμη και τα 120 km/h, δηλαδή περίπου 11 μποφόρ. Καθώς οι σταθμοί της NEUROPUBLIC τοποθετούνται μέσα στην καλλιέργεια, η μετρούμενη τιμή της ταχύτητας του ανέμου επηρεάζεται σημαντικά και από το είδος της καλλιέργειας, την πυκνότητά της, καθώς και από άλλες παραμέτρους. Οι αγρομετεωρολογικοί σταθμοί της NEUROPUBLIC κατέγραψαν με ακρίβεια το ύψος της βροχόπτωσης σε διάφορες περιοχές που επλήγησαν από τη σφοδρή κακοκαιρία, όπως φαίνεται στο σχετικό διάγραμμα. |
❱❱ Θεσσαλία: Ο «Ιανός» στα Φάρσαλα
Heatmap που απεικονίζει τη συνολική βροχόπτωση που καταγράφηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2020 στην περιοχή των Φαρσάλων από το εκτεταμένο δίκτυο σταθμών τoυ gaiasense της NEUROPUBLIC.
Στην περιοχή των Φαρσάλων το φαινόμενο εντάθηκε από το βράδυ της Παρασκευής μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου. Το δίκτυο των σταθμών της NEUROPUBLIC περιμετρικά της περιοχής των Φαρσάλων αποτελείται από μεγάλο αριθμό σταθμών που κατέγραψαν πληροφορίες σχετικά με την ένταση των καιρικών φαινομένων. Ο μέσος όρος της συνολικής βροχόπτωσης που κατέγραψαν οι σταθμοί της NEUROPUBLIC στην περιοχή ήταν 194.5 mm, με μέγιστο ύψος βροχής τα 230.4 mm, μέση ταχύτητα ανέμου στα 25 km/h και ριπές ανέμου στα 120 km/h (11 μποφόρ).
❱❱ Η αποτύπωση της κατάστασης στη Θεσσαλία από δορυφορικές εικόνες
|
Δορυφορική εικόνα Sentinel 2 από το χωριό Μεγάλα Καλύβια Τρικάλων, πριν (15-9-20 – πάνω) και μετά (20-9-20 – κάτω), όπου φαίνονται οι πλημμυρισμένες αγροτικές εκτάσεις.
❱❱ Τα επόμενα βήματα
Αν και οι Μεσογειακοί Κυκλώνες δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, τόσο η αύξηση της έντασης των φαινομένων που προκαλούν, όσο και η συχνότητα εμφάνισής τους τα τελευταία χρόνια είναι κάτι που θα πρέπει να μας προβληματίσει, έτσι ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα. Το πέρασμα του «Ιανού» από τη Θεσσαλία, αλλά και από άλλες περιοχές της Ελλάδας, αναδεικνύει τη σημασία καταγραφής των μετεωρολογικών παραμέτρων από επίγειους σταθμούς, όπως οι αγρομετεωρολογικοί σταθμοί της NEUROPUBLIC, σε συνεργασία με άλλους σταθμούς, αλλά και σε συνδυασμό με άλλες πηγές πληροφοριών και δεδομένων, όπως οι δορυφορικές εικόνες. Οι πληροφορίες και τα δεδομένα αυτά, αν αξιοποιηθούν κατάλληλα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την έγκαιρη προειδοποίηση των κατοίκων περιοχών που πρόκειται να πληγούν από ακραία καιρικά φαινόμενα, για την ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί κατά τη διάρκεια του φαινομένου, καθώς και για την αποτίμηση της κατάστασης μετά το πέρας του φαινομένου.
❱❱ Credit εικόνων:
Τροποποιημένα δορυφορικά δεδομένα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος επεξεργασμένα από τη NEUROPUBLIC.
