Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο: Συνεχίζονται οι απάτες για πληρωμές σε «μαϊμού» δικαιούχους από την ΚΑΠ

Περίπου 1,2 δισ. ευρώ των πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν στην ΕΕ το έτος 2019 στο πλαίσιο της ΚΑΠ εντοπίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο να περιέχουν κάποιον βαθμό σφάλματος, δηλαδή ότι δεν έπρεπε ουσιαστικά να έχουν καταβληθεί από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Πάρα ταύτα το επίπεδο σφάλματος για τον τομέα «Φυσικοί πόροι» του τρέχοντος Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου, που καλύπτεται από την ΚΑΠ, δεν ξεπέρασε την «κόκκινη» γραμμή επικινδυνότητας, το λεγόμενο όριο σημαντικότητας του 2%, αν και στην πραγματικότητα το προσεγγίζει σημαντικά, σε ποσοστό 1,9%!

Με βάση τα παραπάνω, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο διαπίστωσε ότι δεν γίνονται ακόμα αρκετά, ώστε να αποτραπούν μη επιλέξιμοι δικαιούχοι να λαμβάνουν ευρωπαϊκά κονδύλια. Από την πλευρά της, η Κομισιόν, η οποία κατέληξε από τη δική της έρευνα στο ίδιο συμπέρασμα, όσον αφορά το ποσοστό σφαλμάτων στον εν λόγω τομέα, εμφανίστηκε πιο ικανοποιημένη, με δεδομένο ότι το ποσοστό είναι μειωμένο σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές.

Σφάλματα

Τα σφάλματα, δηλαδή τα ποσά που δεν θα έπρεπε να έχουν καταβληθεί από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς δεν συνάδουν με την ενωσιακή νομοθεσία ή δεν χρησιμοποιούνται σύμφωνα με συγκεκριμένους εθνικούς κανόνες, αφορούν τους τομείς δαπανών που έχουν χαρακτηριστεί ως «υψηλότερου κινδύνου» (αγροτική ανάπτυξη, μέτρα στήριξης της αγοράς, αλιεία, περιβάλλον και κλιματική αλλαγή) και αντιστοιχούν στο 30% περίπου των πληρωμών στο πλαίσιο της ΚΑΠ.

Όπως επισημαίνουν στην έκθεσή τους οι ελεγκτές, στους τομείς αυτούς, οι δαπάνες λαμβάνουν κυρίως τη μορφή απόδοσης εξόδων και υπόκεινται σε συχνά πολύπλοκες προϋποθέσεις επιλεξιμότητας. «Τα συνηθέστερα σφάλματα που διαπιστώθηκαν στον εν λόγω τομέα αφορούσαν μη επιλέξιμους δικαιούχους, μη επιλέξιμες δραστηριότητες ή μη επιλέξιμα δηλωθέντα έξοδα», αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Έλεγχοι

Συνολικά, οι ελεγκτές εξέτασαν 251 πράξεις, και δη 136 πληρωμές στο πλαίσιο προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης, 95 άμεσες ενισχύσεις, 14 μέτρα στήριξης της αγοράς και 6 πληρωμές στους τομείς της αλιείας, του περιβάλλοντος και της δράσης για το κλίμα, από 20 κράτη-μέλη, μεταξύ αυτών και από την Ελλάδα. Από αυτές τις πράξεις, το 18% περιείχε σφάλμα.

Από το ποσοστό αυτό, το 70% αφορούσε «μη επιλέξιμο δικαιούχο – μη επιλέξιμη δραστηριότητα/δαπάνη – μη επιλέξιμο έργο», το 13% «παροχή ανακριβών πληροφοριών σχετικά με την έκταση ή τα ζώα», το 10% «σφάλματα στις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων και επιχορήγησης», το 5% «μη τήρηση των γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικών δεσμεύσεων» και το 2% ήταν διοικητικά σφάλματα.

Άμεσες ενισχύσεις

Σύμφωνα με την έρευνα, οι άμεσες ενισχύσεις δεν περιείχαν, συνολικά, ουσιώδη σφάλματα. Οι εν λόγω ενισχύσεις αντιστοιχούν στο 70% των δαπανών στο πλαίσιο του τομέα «Φυσικοί πόροι» του ΠΔΠ και εμπεριέχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης σφάλματος, εφόσον οι σχετικές προϋποθέσεις δεν είναι υπερβολικά πολύπλοκες. «Υποβάλαμε σε ελεγκτικές δοκιμασίες 95 άμεσες ενισχύσεις, καλύπτοντας έτσι όλα τα βασικά καθεστώτα. Διαπιστώσαμε ότι 81 πράξεις δεν περιείχαν σφάλμα. Τα ποσοτικοποιημένα σφάλματα, που εντοπίσαμε ήταν συνήθως ήσσονος σημασίας παραβάσεις από γεωργούς που δήλωναν στις αιτήσεις ενίσχυσης επιλέξιμη έκταση γεωργικής γης μεγαλύτερη της πραγματικής.

Οκτώ από τα εννέα σφάλματα που ποσοτικοποιήσαμε αντιστοιχούσαν σε λιγότερο από το 5% του ποσού που εξετάσαμε. Σε πέντε περιπτώσεις εντοπίσαμε προβλήματα συμμόρφωσης χωρίς δημοσιονομική επίπτωση», αναφέρουν οι ελεγκτές στην έκθεσή τους. Υπογραμμίζουν, δε, ότι το ΟΣΔΕ είναι το εργαλείο που περιορίζει τον κίνδυνο σφάλματος στις άμεσες ενισχύσεις.

Αγροτική ανάπτυξη

Αν και οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι, κατά την τελευταία τριετία, το πλήθος των σφαλμάτων στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης παρουσιάζει φθίνουσα τάση, για το 2019 από τις 136 πράξεις που εξετάστηκαν οι 22 παρουσίαζαν σφάλμα, εκ των οποίων πέντε πράξεις περιείχαν σφάλματα με επίπτωση άνω του 20% και 15 πράξεις με σφάλματα που αφορούσαν λιγότερο από το 20% του εξετασθέντος ποσού.

Στο Βέλγιο, για παράδειγμα, εντοπίστηκαν δύο περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με γεωργοπεριβαλλοντικο-κλιματικές δεσμεύσεις. Στη μία περίπτωση, η ΕΕ κατέβαλε ενίσχυση στον γεωργό για τη διατήρηση χορτολιβαδικών εκτάσεων υψηλής οικολογικής αξίας, που θα αποτελούσαν οικότοπο για απειλούμενα είδη. Ο γεωργός ήταν υποχρεωμένος να παύσει την καλλιέργεια σε τμήμα της έκτασής του, διατηρώντας το ως καταφύγιο για άγρια πανίδα και να μη θερίσει το χόρτο μέχρι μια ορισμένη ημερομηνία.

Εντούτοις, ο γεωργός θέρισε δύο από τα εννέα αγροτεμάχια που περιλαμβάνονταν στο έργο πριν από την ορισθείσα ημερομηνία και κατάργησε το μεγαλύτερο μέρος του καταφυγίου και στα δύο αγροτεμάχια. Αν και οι εθνικές αρχές διέθεταν ορθοφωτογραφίες, στις οποίες ήταν εμφανής η παραβίαση των κανόνων, δεν τις χρησιμοποίησαν κατά τον έλεγχο της πληρωμής.