H συζήτηση που έχει ενταθεί τελευταία γύρω από την κλιματική αλλαγή, με αφορμή την έξαρση ακραίων καιρικών φαινομένων που τα τελευταία χρόνια συμβαίνουν και στη χώρα μας, περιλαμβάνει και το πολύ σοβαρό ζήτημα των παρατεταμένων περιόδων ανομβρίας και επομένως της έλλειψης νερού. Η ορθή διαχείριση του νερού αποκτά λόγω της κλιματικής αλλαγής, πρωταρχική σημασία για την ίδια τη ζωή μας.
Τελευταία, στην επιστήμη της διαχείρισης του νερού έχει εισαχθεί η έννοια του αποτυπώματος νερού (ΑΝ), με σκοπό την ανάδειξη της σημασίας του καταναλωτικού προτύπου του νερού που ακολουθεί η κάθε χώρα και των διεθνών τάσεων που επικρατούν στον τομέα αυτόν. Ο υπολογισμός όλων των τύπων αποτυπώματος νερού γίνεται με μεθοδολογία που έχει αναπτύξει ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ.
Σε μια περιοχή όπως ο θεσσαλικός κάμπος, ο οποίος εμφανίζει υδατικά ελλείμματα και ο κίνδυνος της ερημοποίησης και διάβρωσης του εδάφους είναι υπαρκτός, αναμφίβολα η προειδοποίηση επιστημόνων ότι «χρειάζεται ένας επανασχεδιασμός της αγροτικής πολιτικής, διότι η γεωργία καταναλώνει το 92% περίπου του νερού και το υπόλοιπο η βιομηχανία και οι οικιακές ανάγκες, με τη ζωική παραγωγή να καταναλώνει το 1/3 περίπου του συνολικού νερού», θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.
Διατροφικές συνήθειες
Σύμφωνα με τον εδαφολόγο, πρώην διευθυντή του Ινστιτούτου Χαρτογράφησης και Ταξινόμησης Εδαφών Λάρισας (ΙΧΤΕΛ), Δρ. Χρήστο Τσαντήλα, «όπως προκύπτει από σχετική έρευνα, οι διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων φαίνεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην κατανάλωση του νερού και μπορεί με σχετικές μεταβολές σε αυτές να επιτευχθούν σοβαρά αποτελέσματα στην καλύτερη διαχείρισή του».
Όπως εξηγεί στην «ΥΧ», «γενικά η δίαιτα που έχει ως βάση τα ζωικά προϊόντα έχει πολύ μεγαλύτερο Αποτύπωμα Νερού (ΑΝ) σε σύγκριση με τη διατροφή που βασίζεται κυρίως σε φυτικές τροφές. Η μέση ποσότητα νερού που απαιτείται για την παραγωγή μίας θερμίδας από βόειο κρέας απαιτεί 20 φορές περισσότερο νερό από ότι μία θερμίδα που προέρχεται από δημητριακά», σημειώνει. Ενδεικτικά, οι απαιτούμενες ποσότητες νερού (σε κυβικά ανά τόνο προϊόντος) για την παραγωγή βασικών ειδών διατροφής είναι οι εξής: Αγελαδινό κρέας 15.415, πρόβειο κρέας 10.412, χοιρινό κρέας 5.958, κοτόπουλο 4.325, όσπρια 4.055, δημητριακά 1.644, φρούτα 962 και λαχανικά 322.
Προς τη «βιώσιμη κατανάλωση»Σύμφωνα με τον Δρ. Τσαντήλα, εμπεριστατωμένες έρευνες δείχνουν ότι η μεταβολή της αναλογίας ζωικών προς φυτικές τροφές υπέρ των φυτικών θα εξοικονομούσαν σημαντικές ποσότητες νερού και αυτό πρέπει να λαμβάνεται πλέον σοβαρά υπόψη στους σχεδιασμούς των εθνικών πολιτικών ιδίως σε περιόδους όπου η αύξηση της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων είναι έντονη. «Το κρέας που παράγεται από ζώα ελεύθερης βόσκησης έχει πολύ μεγαλύτερο ΑΝ σε σύγκριση με τα μεικτά συστήματα ζωικής παραγωγής που χρησιμοποιούν τόσο την ελεύθερη βόσκηση όσο και την ενσταβλισμένη», επισημαίνει. Δυστυχώς, από ό,τι φαίνεται, οι εθνικές πολιτικές σήμερα ενδιαφέρονται κυρίως ή μόνο για τη «βιώσιμη παραγωγή» και λίγο ή σχεδόν καθόλου για τη «βιώσιμη κατανάλωση». |
