Συνολικά 18 δράσεις ενεργοποιούνται κατά το πρώτο τετράμηνο του 2023 στο πλαίσιο του νέου Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κεντρική Μακεδονία» 2021-2027, το οποίο και αποτελεί το κυριότερο χρηματοδοτικό εργαλείο για την υποστήριξη της αναπτυξιακής πολιτικής στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για την προγραμματική περίοδο έως το 2027.
Το πρόγραμμα εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 05/09/2022, έχει συνολικό προϋπολογισμό ύψους 1,44 δισ. ευρώ σε όρους δημόσιας δαπάνης και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ+).
Στρατηγικοί Στόχοι
Ως στρατηγικοί στόχοι της περιφέρειας υιοθετούνται οι εξής:
✱ Υποστήριξη της παραγωγικής ανασυγκρότησης με αναβάθμιση προς κλάδους και προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας διεθνών προοπτικών, αξιοποίηση καινοτομίας για αύξηση της παραγωγικότητας.
✱ Απεξάρτηση του τουρισμού από τη διεθνή συγκυρία με επικέντρωση σε υψηλής ποιότητας ζήτηση, διεύρυνση προϊόντος, άμβλυνση εποχικότητας, σύνδεση τουριστικής βιομηχανίας, πολιτισμού και εναλλακτικού τουρισμού.
✱ Ανάπτυξη συνεργιών πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα.
✱ Αντιμετώπιση των δυσμενών κοινωνικών και δημογραφικών συνθηκών, μείωση χρόνιας ανεργίας και υποαπασχόλησης, αναβάθμιση ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού για παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών βασισμένων στη γνώση, κάλυψη αναγκών σε υποδομές και υπηρεσίες παιδείας, υγείας, καταπολέμησης φτώχειας και αποκλεισμού.
✱ Εξασφάλιση μόνιμων μέσων προστασίας του περιβάλλοντος και αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ρύθμιση συγκρούσεων στις χρήσεις γης.
✱ Αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της Θεσσαλονίκης, ανάπτυξη συνδυασμένων μεταφορών, εκσυγχρονισμός υποδομών, αναβάθμιση στον ενεργειακό χάρτη μέσω μεγάλων ενεργειακών έργων και αξιοποίησής τους με συμπληρωματικές υπηρεσίες.
Στόχοι Πολιτικής
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πόροι του προγράμματος κατευθύνονται στη χρηματοδότηση δράσεων στους πέντε κύριους Στόχους Πολιτικής της ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα:
Στόχος Πολιτικής 1: «Μια Ευρώπη πιο ανταγωνιστική και πιο έξυπνη μέσω της προώθησης του καινοτόμου και έξυπνου οικονομικού μετασχηματισμού και της περιφερειακής συνδεσιμότητας ΤΠΕ». Στο πλαίσιο του ΣΠ1, ως επενδυτικές ανάγκες έχουν οριστεί από την περιφέρεια οι ακόλουθες:
1. Στήριξη του μετασχηματισμού της οικονομίας προς την επιχειρηματικότητα έντασης γνώσης. Ενίσχυση δεσμών συνεργασίας παικτών του οικοσυστήματος καινοτομίας, στόχευση κλάδων για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
2. Επιτάχυνση ψηφιακού μετασχηματισμού επιχειρήσεων και Δημοσίου. Μετατόπιση επενδύσεων σε ψηφιακά εργαλεία 4ης βιομηχανικής επανάστασης με παρεμβάσεις στην προσφορά και στην απορρόφηση ΤΠΕ.
3. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων με διαρκή προσαρμογή στις νέες διεθνείς συνθήκες παραγωγής και εμπορίας. Μετασχηματισμός των επιχειρήσεων με υιοθέτηση περισσότερο βιώσιμων, αποδοτικών και πράσινων επιχειρηματικών μοντέλων.
4. Ενίσχυση της διαχειριστικής και επιχειρησιακής ικανότητας των περιφερειακών δομών υποστήριξης καινοτομίας και επιχειρηματικότητας.
Στόχος Πολιτικής 2: «Μια πιο πράσινη και ανθεκτική Ευρώπη με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα καθ’ οδόν προς μια οικονομία καθαρών μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, μέσω της προώθησης της δίκαιης μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, των πράσινων και γαλάζιων επενδύσεων, της κυκλικής οικονομίας, του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της πρόληψης και της διαχείρισης των κινδύνων, και της βιώσιμης αστικής κινητικότητας». Στο πλαίσιο του ΣΠ2, επενδυτικές ανάγκες αποτελούν:
1. Υποστήριξη της ενεργειακής μετάβασης και ενίσχυση της περιφερειακής συνεισφοράς στους στόχους του ΕΣΕΚ.
2. Στοχευμένη, βάσει τρωτότητας, αντιμετώπιση καταστροφών που οφείλονται σε κλιματικούς και μη κινδύνους. Επίτευξη των στόχων βιώσιμης διαχείρισης υδάτων και αποτελεσματικότερη χρήση υδάτινων πόρων.
3. Προαγωγή της κυκλικής οικονομίας στο σύστημα διαχείρισης αστικών απορριμμάτων.
4. Αναβάθμιση και ανάδειξη αστικών – περιαστικών πράσινων επιφανειών και των υπηρεσιών που προσφέρουν στην ποιότητα και ανθεκτικότητα του βιοτικού επιπέδου.
Στόχος Πολιτικής 3: «Μια πιο διασυνδεδεμένη Ευρώπη μέσω της ενίσχυσης της κινητικότητας». Στο πλαίσιο του ΣΠ3, ως επενδυτική ανάγκη έχει οριστεί η συμβολή στη βελτίωση ασφάλειας, ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας του περιφερειακού οδικού δικτύου μέσα από τη στοχευμένη παρέμβαση σε τμήματα του δικτύου που παρουσιάζουν δυσλειτουργία και κατά συνέπεια προκαλούν αρνητικές εξωτερικότητες.
Στόχος Πολιτικής 4: «Μια πιο κοινωνική και χωρίς αποκλεισμούς Ευρώπη μέσω της υλοποίησης του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων». Στο πλαίσιο του ΣΠ4, οι επενδυτικές ανάγκες είναι:
1. Ενίσχυση των κοινωνικών περιφερειακών και τοπικών δομών, αναβάθμιση και επέκταση λειτουργιών και υπηρεσιών, αύξηση κάλυψης και αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών.
2. Εστίαση σε ειδικές ομάδες και υποστήριξη της υλοποίησης των στόχων των Εθνικών Σχεδίων Δράσης σε ομάδες όπως οι Ρομά, τα άτομα με αναπηρία, καθώς και τα παιδιά από μειονεκτούσες ομάδες (στο πλαίσιο της «Εγγύησης για το παιδί»).
3. Υποστήριξη του μετασχηματισμού του συστήματος εκπαίδευσης, κατάρτισης και διά βίου μάθησης, σε επίπεδο υποδομών και εξοπλισμού.
4. Υποστήριξη της εθνικής στρατηγικής πρωτοβάθμιας υγείας.
5. Προαγωγή του βιώσιμου τουρισμού στο πλαίσιο ενός στρατηγικού σχεδιασμού και ένταξη πολιτισμού και δημιουργικής βιομηχανίας στο οικονομικό σύστημα, επένδυση στον ποιοτικό τουρισμό για άτομα με αναπηρίες και στον ασημένιο τουρισμό.
6. Προστασία, ανάδειξη και προβολή πολιτιστικού αποθέματος, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της προσβασιμότητας από όλους.
7. Στρατηγική στροφή στην αποϊδρυματοποίηση και υποστήριξή της σύμφωνα με τη UNCRPD, με την ανάπτυξη υψηλής ποιότητας, εξατομικευμένων, κοινοτικών και οικογενειακών υπηρεσιών.
Στόχος Πολιτικής 5: «Μια Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες μέσω της προώθησης της βιώσιμης και ολοκληρωμένης ανάπτυξης όλων των εδαφικών τύπων και τοπικών πρωτοβουλιών». Στο πλαίσιο του ΣΠ5, ως επενδυτικές ανάγκες έχουν οριστεί τα ακόλουθα:
1. Ολοκληρωμένη κοινωνική, οικονομική, περιβαλλοντική και πολιτιστική ανάπτυξη στη λειτουργική μητροπολιτική περιοχή Θεσσαλονίκης και σύνδεση της αστικής με την ημιαστική περιοχή.
2. Ολοκληρωμένη κοινωνική, οικονομική, περιβαλλοντική, πολιτιστική ανάπτυξη και προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας στα πρωτεύοντα αστικά κέντρα.
3. Προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας στη βάση των ΣΒΑΚ στη Θεσσαλονίκη και στις πόλεις άνω των 50.000 κατοίκων.
4. Ενίσχυση της ολοκληρωμένης ανάπτυξης σε αγροτικές και παράκτιες περιοχές με ειδικά χαρακτηριστικά που τις καθιστούν δυνητικούς πόλους ανάπτυξης.
5. Προώθηση στόχων της Γαλάζιας Ανάπτυξης κατ’ αρχήν με παρακολούθηση – αξιολόγηση – σχεδιασμό και ακολούθως με ανάληψη πρωτοβουλιών αξιοποίησης των θαλάσσιων και παράκτιων πόρων.
Προγραμματισμός προσκλήσεωνΌπως προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/1060, στο πλαίσιο της διαφάνειας, της υλοποίησης και της επικοινωνίας σχετικά με τα προγράμματα, η Διαχειριστική Αρχή δημοσιεύει το χρονοδιάγραμμα των προγραμματισμένων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, το οποίο επικαιροποιείται τουλάχιστον τρεις φορές κατ’ έτος. Στη δημοσίευση αναφέρονται ο τίτλος της πρόσκλησης, ο Στόχος Πολιτικής και ο ειδικός στόχος του προγράμματος, οι δυνητικοί δικαιούχοι και οι ωφελούμενοι, η γεωγραφική περιοχή αναφοράς, η διαθέσιμη συνολική δημόσια δαπάνη και οι ημερομηνίες έναρξης και λήξης της πρόσκλησης. Στόχος είναι η έγκαιρη ενημέρωση των δυνητικών δικαιούχων και των ωφελούμενων, προκειμένου να προετοιμάσουν και να ωριμάσουν τις προτάσεις που θα υποβάλουν. Ήδη έχει δημοσιευτεί ο προγραμματισμός προσκλήσεων στο Πρόγραμμα «Κεντρική Μακεδονία» της ΠΠ 2021-2027 για το α’ τετράμηνο του 2023. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, ενεργοποιήθηκαν 18 δράσεις τον Ιανουάριο, με συνολικό προϋπολογισμό ύψους 250.693.824 ευρώ. Από τις δράσεις, η μία εντάσσεται στην προτεραιότητα για τον παραγωγικό ανταγωνιστικό μετασχηματισμό της Κεντρικής Μακεδονίας. Πρόκειται για την πρόσκληση «Επενδυτικά Σχέδια Καινοτομίας», ύψους 45.793.823,73 ευρώ, με στόχο την ανάπτυξη και ενίσχυση των ικανοτήτων έρευνας και καινοτομίας και την αξιοποίηση των προηγμένων τεχνολογιών. Η δεύτερη πρόσκληση έχει στόχο την προώθηση μέτρων ενεργειακής απόδοσης και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μέσω του προγράμματος εξοικονόμησης κατ’ οίκον (Εξοικονομώ – Αυτονομώ) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (έργο phased). Η συντριπτική πλειονότητα των προγραμματισμένων προσκλήσεων εντάσσεται στην προτεραιότητα της ΠΚΜ για την προώθηση της κοινωνικής συνοχής. Μεταξύ των προσκλήσεων που θα ενεργοποιηθούν, περιλαμβάνονται: «Προμήθεια εξοπλισμών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης», «Εξοπλισμός υποστήριξης ενός ανθεκτικού και χωρίς αποκλεισμούς συστήματος υγείας στην Κεντρική Μακεδονία – Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», «Συνέχιση Δράσης Κέντρων ∆ιηµέρευσης – Ηµερήσιας Φροντίδας Ατόµων µε Αναπηρία (ΚΔΗΦ)», «Προώθηση και υποστήριξη παιδιών για την ένταξή τους στην προσχολική εκπαίδευση, καθώς και για την πρόσβαση παιδιών σχολικής ηλικίας, εφήβων και ατόμων με αναπηρία, σε υπηρεσίες δημιουργικής απασχόλησης», «Ολοκληρωμένες δράσεις ένταξης υπηκόων τρίτων χωρών στην αγορά εργασίας», «Συνέχιση δράσης των Δομών προς όφελος των γυναικών και για την καταπολέμηση της βίας» κ.ά. |
