Κίνδυνος για την επόμενη μέρα της οστρακοκαλλιέργειας

Καμπανάκι επιβίωσης μακροπρόθεσμα κρούουν οι οστρακοκαλλιεργητές γιατί οι καιρικές συνθήκες που προκάλεσαν, μετά τα μέσα του καλοκαιριού, ολοκληρωτική καταστροφή της φετινής παραγωγής ενδέχεται να επαναληφθούν. Το πρόβλημα αφορά τις μεσογειακές χώρες, επομένως η λύση χρειάζεται να βρεθεί άμεσα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το 2019, οι οστρακοκαλλιεργητές είχαν ολική απώλεια της παραγωγής. Ο γόνος ξαναβγήκε, είχαν παραγωγή για τρία χρόνια, αλλά φέτος ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών και της ανομβρίας. Το 2022 είχαν απώλεια παραγωγής της τάξης του 50% και φέτος 100%.

Ο οστρακοκαλλιεργητής Μιχάλης Καλογερόπουλος, που δραστηριοποιείται 24 χρόνια στους Όρμους Αγιάσματος και Κεραμωτής, εξηγεί ότι το πρόβλημα μεγεθύνεται από την έλλειψη γόνου. «Το 2025 δεν θα έχουμε παραγωγή, άρα η ζημιά αφορά δύο χρόνια. Οι εργαζόμενοί μας είναι εκπαιδευμένοι. Μετά από δύο χρόνια, πού θα βρούμε εξειδικευμένους εργάτες; Πώς θα ζήσουμε τις οικογένειές μας;», είναι κάποια από τα ερωτήματα που θέτει.

Τη φετινή χρονιά είχαν πολλή παραγωγή, όπως και γόνο, αλλά η θερμοκρασία έφτασε τους 32 βαθμούς μέσα στη θάλασσα. Η συγκομιδή των μυδιών ξεκινάει από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο. «Ήταν πολύ καλή χρονιά, αλλά δεν έβρεξε, τα μύδια ψόφησαν και δεν μπορέσαμε να πουλήσουμε», αιτιολογεί
ο κ. Καλογερόπουλος. Σημειώνει ότι πούλησαν μύδια μέχρι τα μέσα Ιουλίου, αλλά στη συνέχεια το μύδι ξεκίνησε να αλλοιώνεται και άρχισαν οι απώλειες που έφτασαν στο 100%.

Περιμένουν σαφείς απαντήσεις

Σε ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στα μέσα Σεπτέμβρη στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, συζητήθηκε το σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι μυδοκαλλιεργητές, εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας των υδάτων. Ο υπουργός δεσμεύτηκε απέναντί τους να εξαντλήσει κάθε δυνατότητα στήριξης των πληγέντων και να συζητήσει το θέμα με τους ομολόγους του, των μεσογειακών χωρών, για να αναζητηθεί τρόπος επίλυσης των προβλημάτων και στήριξης του κλάδου.

Ο κ. Καλογερόπουλος εξηγεί πως, προς το παρόν, δεν αποφασίστηκε να δοθεί αποζημίωση, υπάρχει θετική πρόθεση και το θέμα θα συζητηθεί. Θα γίνει σύσταση επιστημονικής επιτροπής για να μελετήσουν το φαινόμενο της αύξησης της θερμοκρασίας και απειλής του γόνου. «Είναι θετικοί στο να βρουν κάποια λύση, να μας φέρουν γόνο από το εξωτερικό. Η Ισπανία και η Ιταλία, όμως, αντιμετωπίζουν το ίδιο ακριβώς πρόβλημα. Οι συνάδελφοι έπαθαν την ίδια ζημιά. Άρα, δεν μπορούμε να φέρουμε γόνο», εξηγεί. Τα ψόφια μύδια πηγαίνουν στον βυθό της θάλασσας και σε διάστημα 20 – 30 ημερών διαλύεται το κέλυφός τους και γίνεται σκόνη.

Για τους οστρακοκαλλιεργητές είναι αυτονόητο να λάβουν αποζημίωση, γιατί χωρίς γόνο δεν θα έχουν παραγωγή. «Για να μπούμε στην παραγωγή την επόμενη χρονιά, αν δεν υπάρχει γόνος το 2025, το κοστολόγιο είναι πολύ υψηλό. Για να κάνω παραγωγή χρειάζομαι 60.000 ευρώ», αναφέρει χαρακτηριστικά, άρα θα πρέπει να καταφύγει σε δανεισμό με κίνδυνο, αν επαναληφθεί το φαινόμενο των υψηλών θερμοκρασιών, να ψοφήσουν ξανά τα μύδια.

Ανθεκτικότερο το στρείδι

Ο οστρακοκαλλιεργητής Νίκος Σταμούδης δραστηριοποιείται στον Βιστωνικό Όρμο όπου αναπτύσσονται έξι μονάδες. Πρόσφατα, έβγαλε άδεια για καλλιέργεια στρειδιών, τα οποία άντεξαν στιγμιαία υψηλές θερμοκρασίες μέχρι και τους 30 βαθμούς, όπως είχε διαπιστώσει σε πειράματα με ερευνητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

«Την τελευταία πενταετία, οι θερμοκρασίες στο νερό είναι πολύ υψηλές, με αποτέλεσμα να έχουμε θανάτους σταδιακά από τα μέσα Ιουλίου μέχρι τα μέσα Αυγούστου. Φέτος, ψόφησε και ο γόνος, γιατί από τις αρχές Ιουνίου είχαμε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ενώ το μύδι αντέχει μέχρι τους 25 βαθμούς».

Παράλληλα με την απουσία γόνου, ο κ. Σταμούδης καταγράφει ότι μετά το 2021 καταστράφηκαν και τα άγρια μύδια. Εξηγεί πως ενδεχομένως να καταφέρουν να συλλέξουν γόνο στη Μαρώνεια Ροδόπης, βάζοντας γονοσυλλέκτες και να κάνουν την εκτροφή στον Βιστωνικό Όρμο. Στη Μαρώνεια, οι συνθήκες είναι σχετικά καλύτερες γιατί τα νερά είναι βαθιά, επιπλέον κατεβαίνουν κρύα ρεύματα από τη Μαύρη Θάλασσα.

Να προχωρήσει η περιφέρεια σε ΠΟΑΥ

Ο κ. Σταμούδης εξηγεί πως χρειάζεται να αναζητήσουν τρόπους συλλογής γόνου από τη θάλασσα, αναφέροντας πως «η περιφέρεια χρειάζεται να προχωρήσει στη δημιουργία Περιοχής Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ), ώστε να έχουμε χώρους τοποθέτησης γονοσυλλεκτών και να συλλέγουμε γόνο». Αναμένουν την έκδοση προκήρυξης, για να γίνει η μελέτη και στη συνέχεια η χωροθέτηση. «Με βάση τον εθνικό χωροταξικό σχεδιασμό, η Περιφέρεια ΑΜ-Θ είναι η μοναδική που δεν κατέθεσε φάκελο», δηλώνει, εξηγώντας πως υπάρχει δεσμευμένο κονδύλιο.

Στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οστρακοκαλλιεργητές των παραπάνω περιοχών είναι η καταστροφή της παραγωγής μυδιών από σελάχια και χελώνες, οι οποίες αποτελούν προστατευόμενο είδος. «Ο υπουργός ανέφερε ότι οι Ιταλοί αποζημιώνονται από ένα ταμείο για παρόμοιες καταστροφές και θα προσπαθήσει να εντάξει και εμάς. Για τη χελώνα, η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Αλιείας ανέφερε να περιφραχτούν οι μονάδες με ατσάλινο δίχτυ, το οποίο είναι πανάκριβο και, επίσης, δεν είναι λειτουργικό».

Η αγορά θα εξακολουθήσει να ζητάει μύδι, αλλά οι θερμοκρασίες θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν, καταστρέφοντας την παραγωγή, εάν δεν ληφθούν μέτρα.