Η κλιματική συμφωνία της COP26 από αγροτική σκοπιά

Η «ΥΧ» παραθέτει τους έξι κρισιμότερους άξονες της πολιτικής απόφασης που πάρθηκε στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα και αναλύει το τι μπορούν να σηματοδοτήσουν για τον πρωτογενή τομέα.

Στις 13 Νοεμβρίου, μετά από περίπου δύο εβδομάδες συνομιλιών στο πλαίσιο της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα (COP26) στη Γλασκώβη, περισσότερες από 190 χώρες κατέληξαν σε μια νέα κλιματική συμφωνία που αγγίζει τον αγροτικό τομέα με πολλαπλούς τρόπους.

Συνεχίζοντας την προσπάθεια για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε επίπεδα έως 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, το περιεχόμενο της συμφωνίας της Γλασκώβης αναμένεται να τροφοδοτήσει την επόμενη διάσκεψη του 2022, όπου ήδη ασκούνται σημαντικές πιέσεις, προκειμένου να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε θέματα αγροδιατροφής.

Πολλοί, μάλιστα, θεωρούν ότι η παρούσα συμφωνία υπολείπεται των προσδοκιών, καθότι οι διάφορες δεσμεύσεις για την αγροδιατροφή υπεγράφησαν από μικρό αριθμό χωρών.

Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ακόμα σημαντική απόσταση που θα πρέπει να διανυθεί, προκειμένου να φτάσουμε σε αποφάσεις που θα είναι πράγματι δεσμευτικές για έναν ικανοποιητικό αριθμό χωρών.

Η «ΥΧ» εστιάζει στην πολιτική δέσμευση των παγκόσμιων ηγετών στην COP26 και ακτινοσκοπεί έξι κρίσιμες παραμέτρους που μπορούν να καθορίσουν την πορεία των αγροδιατροφικών πολιτικών στο μέλλον.

1 Ατζέντα πολιτικής δράσης για τη μετάβαση στη βιώσιμη αγροτική παραγωγή: Συνολικά, 45 χώρες υπέγραψαν να «επαναπροσδιορίσουν τις δημόσιες πολιτικές τους και να υποστηρίξουν τα τρόφιμα και τη γεωργία» για να παραδώσουν ένα «πράσινο» σύστημα και να επιτρέψουν μια δίκαιη αγροτική μετάβαση. Στη δέσμευση περιλαμβάνεται το σχέδιο της Βραζιλίας να κλιμακώσει ένα πρόγραμμα γεωργίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε 720 εκατομμύρια στρέμματα γης, το οποίο θα εξοικονομήσει 1 δισεκατομμύριο τόνους εκπομπών έως το 2030.

Το σχέδιο εστιάζει στους μικρομεσαίους αγρότες που είναι πιο ευάλωτοι στην κλιματική αλλαγή και στοχεύει στην προώθηση της υιοθέτησης κλιματικά έξυπνων τεχνολογιών στις πρακτικές τους. Επιπλέον, η δέσμευση περιλαμβάνει το σχέδιο της Γερμανίας να μειώσει τις εκπομπές από τη χρήση γης κατά 25 εκατομμύρια τόνους έως το 2030.

2 Παγκόσμια Δέσμευση για το μεθάνιο: Περισσότερες από 100 χώρες έχουν πλέον προσχωρήσει στην Παγκόσμια Δέσμευση για το μεθάνιο, μια πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των εκπομπών του εξαιρετικά ρυπογόνου αερίου του θερμοκηπίου (σ.σ. παράγεται μεταξύ άλλων στο πεπτικό σύστημα των αγελάδων) κατά 30% έως το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 2020. Μεταξύ των υπογραφόντων βρίσκονται έξι από τις δέκα μεγαλύτερες εκπομπούς μεθανίου παγκοσμίως – οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Ινδονησία, η Νιγηρία, το Πακιστάν και το Μεξικό.

Αντίθετα, η Κίνα, η Ρωσία και η Ινδία, που μαζί ευθύνονται για το 35% των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου, δεν εντάχθηκαν στον συνασπισμό. Για χώρες με μεγάλο κτηνοτροφικό τομέα είναι πιθανό ότι ένα τέτοιο επίπεδο δέσμευσης θα επηρεάσει τις κτηνοτροφικές πολιτικές των εμπλεκόμενων κυβερνήσεων μακροπρόθεσμα.

3 «Φρένο» στην αποψίλωση των δασών: Πάνω από 100 ηγέτες κρατών –που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 85% των δασών του κόσμου– υπέγραψαν κοινή δήλωση με την οποία δεσμεύονται ότι θα σταματήσουν την αποψίλωση των δασών μέχρι το 2030. Για αυτόν τον σκοπό, θα αφιερωθούν 17,2 δισεκατομμύρια ευρώ σε δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση.

Μέρος των πόρων θα διατεθεί σε αναπτυσσόμενες χώρες για την αποκατάσταση της κατεστραμμένης γης, την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και την υποστήριξη των αυτόχθονων κοινοτήτων. Η δέσμευση του ιδιωτικού τομέα περιλαμβάνει έναν στόχο για την εξάλειψη των κυρίως ενοχοποιημένων προϊόντων της αποψίλωσης από τα χαρτοφυλάκια επενδύσεων και δανείων τους έως το 2025 και τη μείωση των κινδύνων, που σχετίζονται με την αποψίλωση των δασών, υποστηρίζοντας παράλληλα τη μετάβαση σε έναν πιο βιώσιμο αγροτικό τομέα.

4 Επιπλέον δεσμεύσεις για την προστασία των δασών από ενοχοποιημένα τρόφιμα: Στο πλαίσιο του χάρτη πορείας για τα τρόφιμα, τη γεωργία και το εμπόριο (FACT), 28 χώρες που αντιπροσωπεύουν το 75% του παγκόσμιου εμπορίου σε βασικά προϊόντα, τα οποία μπορούν να απειλήσουν τα δάση –όπως το φοινικέλαιο, το κακάο και η σόγια–, δεσμεύθηκαν να συνεργαστούν για την προστασία των δασών, προάγοντας παράλληλα την ανάπτυξη και το εμπόριο.
5 Δίκαιη Αγροτική Μετάβαση των αναπτυσσόμενων χωρών: Περίπου 77 εκατομμύρια ευρώ θα υποστηρίξουν μια «Δίκαιη Αγροτική Μετάβαση», βοηθώντας τις αναπτυσσόμενες χώρες να μετατοπίσουν τις πολιτικές και τις πρακτικές τους σε πιο βιώσιμη γεωργία και παραγωγή τροφίμων.
6 Χρηματοδότηση της μετάβασης στις μηδενικές εκπομπές: Η Χρηματοοικονομική Συμμαχία της Γλασκώβης για τις Μηδενικές Εκπομπές (GFANZ) ενώνει πάνω από 450 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, με σκοπό επενδύσεις ύψους 130 τρισ. δολαρίων σε εταιρείες που έχουν δεσμευτεί για καθαρές μηδενικές εκπομπές. Η συμμαχία του χρηματοοικονομικού τομέα έχει δεσμευθεί ότι θα συνεισφέρει τα κεφάλαια που θα απαιτήσει η μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα.