Οι οργανώσεις παραγωγών διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση και στην προώθηση της ανάπτυξης στον τομέα των οπωροκηπευτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό επιτυγχάνεται, μεταξύ άλλων, μέσω της διοχέτευσης της χρηματοδοτικής στήριξης της ΕΕ για τον τομέα.
Αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα συμπεράσματα της πολυθεματικής μελέτης των εθνικών στρατηγικών για βιώσιμα επιχειρησιακά προγράμματα στον τομέα των φρούτων και των λαχανικών για την περίοδο 2013-2018, η οποία δημοσιεύθηκε πριν από μερικές ημέρες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σε γενικές γραμμές, τα επιχειρησιακά προγράμματα που εφαρμόζουν οι ομάδες παραγωγών κρίνονται επιτυχημένα, σε ό,τι αφορά τη βελτίωση της ελκυστικότητας των μελών τους, την προώθηση της συγκέντρωσης της προσφοράς και τη διάθεσή της στην αγορά, την ενίσχυση της εμπορικής αξίας των προϊόντων, καθώς και τη διασφάλιση της προσαρμογής της παραγωγής στη ζήτηση.
Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν δείχνουν, επίσης, ότι τα επιχειρησιακά προγράμματα είχαν θετικό αντίκτυπο στον τομέα, όσον αφορά τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, την προστασία και τη διατήρηση του περιβάλλοντος, καθώς και την πρόληψη και διαχείριση των κρίσεων, ενισχύοντας άλλες πολιτικές που επιδιώκουν παρόμοιους στόχους, όπως μέτρα αγροτικής ανάπτυξης.
Πιο συγκεκριμένα, τα ενδιαφερόμενα μέρη επεσήμαναν τις θετικές ευκαιρίες που προκύπτουν από το να είναι κανείς μέλος μιας οργάνωσης παραγωγών, προσδιορίζοντας ότι σε αυτόν παρέχεται:
✱ Μια καλύτερη θέση στην αγορά: Σε γενικές γραμμές, το μάρκετινγκ των οργανώσεων παραγωγών αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ της αξίας της συνολικής παραγωγής οπωροκηπευτικών της χώρας.
✱ Βελτιωμένη πρόσβαση σε μηχανήματα συγκομιδής και επεξεργασίας.
✱ Οικονομικά πλεονεκτήματα και συνεπενδύσεις.
✱ Ανταλλαγή γνώσεων και τεχνική βοήθεια.
✱ Καλύτερη πρόσβαση στην ασφάλιση των καλλιεργειών.
✱ Πρόσβαση σε μέτρα που διασφαλίζουν την ποιότητα ή την πιστοποίηση του προϊόντος.
✱ Αυξημένη ανθεκτικότητα σε πιέσεις (συμπεριλαμβανομένης της βελτιωμένης σταθερότητας των τιμών) και, σε κάποιον βαθμό, στις γενικές διαρθρωτικές τάσεις, λόγω της κοινοτικής προσέγγισης.
Περίπου το 18%-21% των συνολικών δαπανών για την περίοδο 2013-2018 αφορούσε επίσης μέτρα με περιβαλλοντικούς στόχους και κριτήρια. Για παράδειγμα, η Κομισιόν αναφέρει ότι η ολοκληρωμένη παραγωγή, η οποία έχει θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα του νερού και του εδάφους, αντιπροσώπευε το μεγαλύτερο μερίδιο των περιβαλλοντικών δαπανών (αντιστοιχώντας στο 37% των συνολικών δαπανών το 2018).
Άλλα μέτρα συνέβαλαν στη διατήρηση των οικότοπων που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα και την προστασία του εδάφους. Ένα μεγάλο μέρος των περιβαλλοντικών δράσεων σχετίζεται άμεσα με την παραγωγή, ενώ τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας και απόδοσης είναι στοχευμένα στις μεταφορές και στα μέτρα μείωσης των απορριμμάτων στο μάρκετινγκ.
Για να βοηθηθούν οι παραγωγοί που αντιμετωπίζουν δυσκολίες ή και κρίση, τα δύο πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα μέσα ήταν η απόσυρση από την αγορά και η ασφάλιση συγκομιδής. Οι δραστηριότητες μάρκετινγκ, προώθησης και επικοινωνίας μπορούν, επίσης, να χρησιμοποιηθούν για την πρόληψη και τη διαχείριση κρίσεων, αλλά έχουν κινητοποιηθεί σε μικρότερο βαθμό.
Ωστόσο, η κατάσταση παραμένει ποικιλόμορφη και αντιφατική μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.
Πέμπτη στην Ευρώπη η Ελλάδα σε αριθμό οργανώσεων παραγωγώνΤο 2020, υπήρχαν 1.603 οργανώσεις παραγωγών και 31 διακρατικές οργανώσεις παραγωγών στον τομέα των οπωροκηπευτικών στην ΕΕ. Ο μεγαλύτερος αριθμός αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών στον συγκεκριμένο κλάδο καταγράφηκε στην Ισπανία (527), στην Ιταλία (289), στη Γαλλία (220) και στην Πολωνία (196), με την Ελλάδα να ακολουθεί στην αμέσως επόμενη θέση με 128 οργανώσεις. Όσον αφορά τις συνολικές δαπάνες, τα στοιχεία δείχνουν αυξητική τάση σχετικά με τη στήριξη που παρέχεται στον τομέα φρούτων και λαχανικών στην ΕΕ κατά το διάστημα από το 2013 έως το 2018. Οι συνολικές δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν από τις χώρες της ΕΕ στο πλαίσιο των εθνικών στρατηγικών αυξήθηκαν κατά 20% την περίοδο που καλύπτεται από την εν λόγω μελέτη της Κομισιόν. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονιστεί ότι οι αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών μπορούν να δημιουργήσουν ένα επιχειρησιακό ταμείο για τη χρηματοδότηση του επιχειρησιακού τους προγράμματος. Η χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ περιορίζεται σε γενικές γραμμές στο 50% του συνολικού επιχειρησιακού ταμείου, αν και μπορεί να αυξηθεί στο 60% σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει ότι, προκειμένου να διευκολυνθεί η χρηματοδοτική στήριξη των οργανώσεων παραγωγών, αναπτύσσεται και αξιολογείται σε τακτική βάση από τα κράτη-μέλη μια εθνική στρατηγική για βιώσιμα επιχειρησιακά προγράμματα στον τομέα των οπωροκηπευτικών. Σχετικά με τις δαπάνες που καταγράφηκαν στο πλαίσιο μεμονωμένων μέτρων για ολόκληρη την περίοδο εστίασης, οι μεγαλύτερες εκταμιεύσεις πραγματοποιήθηκαν για μέτρα με στόχο τη στήριξη: ✱ Του προγραμματισμού παραγωγής, με 345,9 εκατ. ευρώ το 2013 και 417,7 εκατ. ευρώ ✱ Τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων, με 369,7 εκατ. ευρώ το 2013 και 394,3 εκατ. ευρώ το 2018. |
