των Αντώνη Ανδρονικάκη, Μαρίας Αντωνίου
Ενδιαφέρουσες είναι οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ορίζοντα το 2030, σε ό,τι αφορά τα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Οι εν λόγω προβλέψεις, που παρουσιάστηκαν στις Βρυξέλλες το διήμερο 15/12-16/12, βασίζονται στην επικαιρoποιημένη ανάλυση των ΟΟΣΑ και FAΟ για την πρωτογενή παραγωγή, με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα μακροοικονομικά στοιχεία και δεδομένα της αγοράς. Όπως είναι εύλογο οι επιπτώσεις της πανδημίας λαμβάνονται υπόψη, ενώ υπάρχει η εκτίμηση ότι θα χρειαστεί ακόμη μία τριετία μέχρι να ανακάμψει η παγκόσμια οικονομία.
Αροτραίες καλλιέργειες
Μείωση εκτάσεων, ανάδειξη της καινοτομίας
Η αύξηση της παραγωγής στις αροτραίες καλλιέργειες αναμένεται να είναι περιορισμένη. Ο ανταγωνισμός για τη διαθέσιμη γη, σε συνδυασμό με την επέκταση των δασικών εκτάσεων και των βοσκότοπων θα πιέσουν τις καλλιεργήσιμες γαίες. Επίσης, αναμένεται σταθερότητα στην παραγωγή δημητριακών στους 277.000.000 τόνους. Σε ό,τι αφορά το σιτάρι και το κριθάρι, έως το 2030 οι εκτάσεις αναμένεται να μειωθούν, εν αντιθέσει με τον αραβόσιτο.
Η εσωτερική ζήτηση σε δημητριακά εκτιμάται ότι θα σταθεροποιηθεί στα 260 εκατ. ευρώ, ενώ θα υπάρχει αύξηση στη ζήτηση τροφίμων. Στο εμπόριο αναμένεται ισχυροποίηση των εξαγωγών στα δημητριακά, λόγω σύγκλισης τιμών των ευρωπαϊκών προϊόντων με τις διεθνείς τιμές. Αναφορικά με τις ζωοτροφές, η πρόβλεψη της Κομισιόν κάνει λόγο για ελαφρά μείωση της ζήτησης κυρίως λόγω των πιέσεων στη χοιροτροφία.
Στους ελαιούχους σπόρους, η γενική εικόνα δείχνει επιβράδυνση της μείωσης των εκτάσεων, η οποία οφείλεται στη σταθερή ζήτηση για έλαια. Πάντως, αναμένεται ελαφρά αύξηση της παραγωγής, ειδικότερα σε ηλίανθο και σόγια. Σε ό,τι αφορά τα βιοκαύσιμα, η ζήτηση για αιθανόλη αναμένεται να παραμείνει σταθερή, ενώ προβλέπεται αύξηση της ζήτησης για εξελιγμένα προϊόντα.
Σημαντική αναμένεται να είναι η αύξηση της παραγωγής των πρωτεϊνούχων καλλιεργειών για τις οποίες η εκτιμώμενη αύξηση της κατανάλωσης θα φτάσει το 30%. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Επιτροπή αναφέρει πως την τρέχουσα δεκαετία θα δοθεί έμφαση στην έρευνα, στην τεχνολογία και στην ψηφιοποίηση της πρωτογενούς παραγωγής, ώστε να ενισχυθούν οι αποδόσεις και να προωθηθούν οι στόχοι βιωσιμότητας της ΕΕ.
Ζωική παραγωγή
Σταθερή η αιγοπροβατροφία, αύξηση στα πουλερικά και στις εξαγωγές τυριών
Οι στόχοι για βιώσιμη παραγωγή αναμένεται να αποτελέσουν αναπόσπαστο κομμάτι της κτηνοτροφίας, επισημαίνει η Κομισιόν. Αυτό εκτιμάται ότι θα επιβραδύνει την παραγωγή γάλακτος σε σχέση με το παρελθόν, με αυξημένη παρουσία των μη συμβατικών παραγωγικών μεθόδων (βιολογικά, μη γενετικά τροποποιημένα κ.ά.). Τα παραπάνω εκτιμάται ότι θα ενισχύσουν το μερίδιο του βιολογικού γάλακτος έναντι του συμβατικού στο 10% σε σχέση με 3,5% που ήταν το 2018.
Η πλειονότητα των ποσοτήτων γάλακτος αναμένεται να διοχετευτεί στην παραγωγή τυριών, η οποία αναμένεται αυξημένη, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Στο νωπό γάλα αναμένεται επιβράδυνση της κατανάλωσης εντός ΕΕ. Πάντως, οι ευρωπαϊκές εξαγωγές γαλακτοκομικών αναμένεται να διατηρήσουν την ηγετική τους θέση.
Οι προβλέψεις για το κρέας αναφέρονται σε πτώση της κατά κεφαλήν κατανάλωσης κρέατος στην ΕΕ λόγω της αλλαγής των καταναλωτικών τάσεων και την ανάδειξη υγιεινών προτύπων διατροφής με βάση τις φυτικές πρωτεΐνες. Αυτό έως το 2030 αναμένεται να ποσοτικοποιηθεί σε κατανάλωση 67,6 κιλών κρέατος ανά άτομο, δηλαδή μείωση πάνω από ένα κιλό σε σχέση με τα υφιστάμενα επίπεδα. Σημαντικές πιέσεις αναμένεται να δεχτεί η χοιροτροφία, παρά το γεγονός ότι οι εξαγωγές αναμένεται να διατηρήσουν σε υψηλά επίπεδα τη δυναμική τους.
Παρόμοια είναι η εκτιμώμενη κατάσταση για τη βοοτροφία, όπου ανασταλτικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν οι εισαγωγές λόγω των πρόσφατων εμπορικών συμφωνιών της ΕΕ με διάφορες χώρες.
Σε ό,τι αφορά την αιγοπροβατοτροφία, δεν αναμένεται κάποια ιδιαίτερη μεταβολή τα επόμενα χρόνια, με προβλεπόμενη τάση μείωσης στις εξαγωγές ζώντων ζώων. Τέλος, ευοίωνες είναι οι προβλέψεις για την πτηνοτροφία, για την οποία εκτιμάται αύξηση τόσο στις εισαγωγές όσο και στις εξαγωγές.
Στροφή σε υψηλότερης αξίας προϊόντα στην ντομάταΙσχυρός εξωτερικός ανταγωνισμός, αλλά και ζήτηση για μικρότερα –πιο κερδοφόρα– μεγέθη αναμένεται να επιφέρουν ελαφρά μείωση στην κοινοτική παραγωγή φρέσκιας ντομάτας. Η κατανάλωση επεξεργασμένου προϊόντος προβλέπεται σταθερή, ακολουθώντας ομοίως μία στροφή προς υψηλότερης προστιθέμενης αξίας προϊόντα. |
Αύξηση στις εξαγωγές ελαιολάδου, ανακάμπτει η κατανάλωση στο κρασί
Στις ειδικές κατηγορίες προϊόντων, αυξημένη αναμένεται η ευρωπαϊκή παραγωγή ελαιολάδου, λόγω βελτιωμένων αποδόσεων, καθώς προβλέπεται συνέχιση της τάσης για εντατικά και υπερεντατικά συστήματα. Την ίδια στιγμή, η εγχώρια κατανάλωση θα καθοδηγηθεί από υγιεινότερα πρότυπα, βιωσιμότητα και ειδικότερα από τα μη παραγωγικά κράτη. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ανάκαμψη των οικονομιών από την πανδημική κρίση αναμένεται να οδηγήσει στην αύξηση των ευρωπαϊκών εξαγωγών του προϊόντος.
Στον τομέα του κρασιού, προβλέπεται επιβράδυνση στη μείωση της κατανάλωσης και, παράλληλα, ελαφρά αύξηση στις άλλες χρήσεις. Υψηλότερη ζήτηση για αφρώδεις και γεωγραφικών ενδείξεων οίνους αναμένεται να καθοδηγήσουν τις ευρωπαϊκές εξαγωγές, τάσεις που ωστόσο μπορεί να οδηγήσουν σε ελαφρά μείωση της ευρωπαϊκής παραγωγής.
Ανεβαίνουν μήλα και πορτοκάλια, αυξημένες οι εξαγωγές στο συμπύρηνο ροδάκινο
Στον τομέα των φρούτων και των λαχανικών, παρά τις μικρότερες εκτάσεις, οι αυξημένες αποδόσεις θα διατηρήσουν σταθερή την ευρωπαϊκή παραγωγή μήλου. Οι μεταβολές στις προτιμήσεις των καταναλωτών και η καλλιέργεια νέων ποικιλιών θα συμβάλει στην αύξηση της κατανάλωσης των εν λόγω νωπών φρούτων, ενώ προβλέπεται σταθεροποίηση για τις εξαγωγές. Σταθερή παραγωγή, αλλά και ανταγωνισμός από άλλα καλοκαιρινά φρούτα αναμένεται να περιορίσουν την ευρωπαϊκή κατανάλωση ροδάκινων και νεκταρινιών.
Παράλληλα, οι εξαγωγές, ιδιαίτερα των μεταποιημένων ροδάκινων (όπου κυριαρχεί η Ελλάδα) αναμένεται να αυξηθούν λόγω της ανόδου στην παγκόσμια ζήτηση και της ανταγωνιστικότητας των Ευρωπαίων στις παγκόσμιες αγορές. Ελαφρά αύξηση των παραγόμενων ποσοτήτων αναμένεται στο πορτοκάλι, λόγω των επίσης αυξανόμενων αποδόσεων. Και εδώ η καταναλωτική ζήτηση για νωπό προϊόν, αλλά και φρέσκο χυμό δείχνει να κερδίζει έδαφος έναντι των συμπυκνωμάτων, μεταφέροντας πίεση στη ζήτηση για πορτοκάλι προς επεξεργασία. Οι ευρωπαϊκές εισαγωγές θα αυξηθούν για να καλύψουν το κενό της ζήτησης.
