Η υποχρεωτική αναγραφή της χώρας προέλευσης του κρέατος, που έχει θεσμοθετηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει εφαρμοστεί με επιτυχία στα περισσότερα κράτη-μέλη. Ωστόσο, φαίνεται ότι οι καταναλωτές πολλές φορές δεν καταλαβαίνουν τη διαφορά ανάμεσα στη «χώρα προέλευσης» και στη «χώρα εκτροφής» ή «στη χώρα σφαγής», όπως προκύπτει από έρευνα που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της Κομισιόν.
Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από την IΗS Markit στις 28 χώρες-μέλη το 2019 και δημοσιεύθηκε πρόσφατα, κατέδειξε ότι η συντριπτική πλειονότητα (ποσοστό 95%) των 6.500 καταναλωτών που ρωτήθηκαν θέλουν να γνωρίζουν την προέλευση του κρέατος που αγοράζουν. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία ορίζει ότι πάνω στο κρέας πρέπει να αναφέρονται η χώρα εκτροφής, η χώρα σφαγής και ο κωδικός της συγκεκριμένης παρτίδας ζώων από την οποία προήλθε το κομμάτι κρέας. Εφόσον αναγράφεται η χώρα προέλευσης, αυτό σημαίνει ότι το ζώο γεννήθηκε, μεγάλωσε και σφάχτηκε στην ίδια χώρα.
Φαίνεται, ωστόσο, ότι πληροφορίες που τελικά διαβάζουν οι καταναλωτές πάνω στο προϊόν τους προκαλούν… σύγχυση: Το 53% των ερωτώμενων απάντησε ότι θεωρεί πως η χώρα εκτροφής είναι η χώρα που το ζώο έχει ζήσει όλη του τη ζωή. Στην πραγματικότητα, μόνο το 26% των καταναλωτών διαβάζει σωστά τη συγκεκριμένη επισήμανση, απαντώντας ότι η χώρα εκτροφής είναι η χώρα που το ζώο πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ενώ μπορεί και να γεννήθηκε σε άλλη χώρα, όπως επιτρέπει άλλωστε η ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Ένα ποσοστό της τάξης του 11% δηλώνει ότι «δεν γνωρίζει καθόλου τι σημαίνει ‘‘χώρα εκτροφής’’». Πάντως, το 62% καταλαβαίνει ότι η «χώρα σφαγής» έχει να κάνει με το πού σφαγιάστηκε το ζώο, ενώ μπορεί κάλλιστα να μεγάλωσε σε άλλη χώρα. Και πάλι ένα ποσοστό 11% δηλώνει ότι δεν κατανοεί το νόημα αυτής της πληροφορίας.
Επίσης, όταν στην ετικέτα υπάρχει η πληροφορία «προέλευση του κρέατος», το 41% των καταναλωτών θεωρεί ότι πρόκειται για τη χώρα που γεννήθηκε το ζώο, ενώ, σύμφωνα με την νομοθεσία, αυτό σημαίνει ότι το ζώο γεννήθηκε, εξετράφη και σφάχτηκε στην ίδια χώρα. Το 29% μεταφράζει σωστά την πληροφορία, ενώ και πάλι ένα 11% δηλώνει άγνοια. Από τα δεδομένα προκύπτει ότι μόνο το 5% των Ευρωπαίων καταναλωτών μπορεί να κατανοήσει πλήρως τι σημαίνουν και οι τρεις επισημάνσεις: «Eξετράφη στην …» «σφάχτηκε στην …» , «έχει προέλευση από …». Όταν, μάλιστα, αναφερόμαστε σε κιμά κρέατος ή σε κρέας που περιέχεται ως συστατικό σε άλλα προϊόντα ή στο κρέας που προσφέρεται στην εστίαση, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο περίπλοκα, καθώς υπάρχουν διαφορές μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών.
Πάντως, ένα ποσοστό της τάξης του 62% δηλώνει από αρκετά έως πολύ ικανοποιημένο με τις πληροφορίες που του παρέχονται για την προέλευση του κρέατος, το 32% έχει ουδέτερη άποψη και μόνο το 6% θεωρεί ότι η πληροφόρησή του δεν είναι αρκετή.
Πρώτο κριτήριο η τιμή
Από την άλλη πλευρά, είναι χαρακτηριστικό ότι το 31% των καταναλωτών κρέατος απάντησε ότι το πρώτο πράγμα που κοιτάζει όταν ψωνίζει είναι η τιμή. Το 29% ανέφερε ότι πρώτα εξετάζει την ημερομηνία λήξης και μόνο το 17% ανέφερε ότι πριν από όλα κοιτάζει τη χώρα προέλευσης του κρέατος.
Ωστόσο, μεγάλο ποσοστό των καταναλωτών ανέφερε τη χώρα προέλευσης ως τον δεύτερο παράγοντα, που επηρεάζει την επιλογή τους. Σύμφωνα με καταναλωτικές οργανώσεις που ρωτήθηκαν, το 72% των καταναλωτών προτιμούν κρέας από τον τόπο τους, ενώ, όταν αναζητούν τη χώρα προέλευσης, συνήθως θεωρούν ότι το ντόπιο κρέας είναι καλύτερης ποιότητας.
Ελλιπείς οι έλεγχοι για την τήρηση της νομοθεσίας στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, επειδή υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από τους καταναλωτές για κοτόπουλο που εκτρέφεται παραδοσιακά, οι εταιρείες οικειοθελώς τοποθετούν πάνω στα προϊόντα ενδείξεις που αφορούν τον τρόπο εκτροφής. Από την άλλη, ενώ υπάρχει ενδιαφέρον από τους καταναλωτές για την προέλευση του κρέατος που χρησιμοποιείται στα κέντρα μαζικής εστίασης, όπως π.χ. τα σουβλατζίδικα, δεν «προσφέρονται» τέτοιες πληροφορίες. Όσον αφορά τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία, η έκθεση της ΕΕ αναφέρει ότι η Ελλάδα συμμορφώθηκε γρήγορα από την πλευρά της υιοθέτησης της κοινοτικής νομοθεσίας. Ωστόσο, όπως αναφέρεται, μεγάλο είναι το πρόβλημα στο θέμα των ελέγχων για την τήρηση αυτής της νομοθεσίας, καθώς οι υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες και τα καταστήματα πώλησης κρέατος πολλά (πάνω από 10.500 ανεξάρτητα σε όλη τη χώρα, αλλά και εντός των σούπερ μάρκετ).
