Νέο «καμπανάκι» για την έλλειψη ρευστότητας στον αγροδιατροφικό τομέα, ενόψει της εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, και με την κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία να είναι ακόμα σε εξέλιξη, χτυπά η πλατφόρμα fi-compass.
Μετά τις αποκαλυπτικές εκθέσεις που δημοσίευσε τον περασμένο Ιούνιο για τα χρηματοδοτικά κενά που καταγράφονται ανά κράτος-μέλος, η fi-compass επανέρχεται με μία συγκεντρωτική έκθεση, στο πλαίσιο της συνεργασίας της με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Όπως παρατηρούν οι μελετητές, οι χρηματοδοτικές ανάγκες θα αυξηθούν τα επόμενα χρόνια, με τον κορωνοϊό να δυσκολεύει περαιτέρω το ήδη ασφυκτικό πλαίσιο προσφοράς ρευστότητας προς τους παραγωγούς και τις μεταποιητικές μονάδες.
Σε 24 κράτη-μέλη, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, το χρηματοδοτικό κενό στον πρωτογενή τομέα κυμαίνεται από 19,8 έως 46,6 δισ. ευρώ, με τους νέους αγρότες, τους νεοεισερχόμενους, τις μικρές εκμεταλλεύσεις και τις επενδύσεις στην καινοτομία να βρίσκουν «κλειστές» τις πόρτες για χρηματοδότηση. Σχεδόν τα 2/3 του χρηματοδοτικού κενού προκαλεί η δυσκολία πρόσβασης σε μακροπρόθεσμα δάνεια. Όσον αφορά τον τομέα της αγροδιατροφής (π.χ. μεταποίηση), το χρηματοδοτικό κενό στα 24 κράτη-μέλη ανέρχεται σε 12,5 δισ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα, το χρηματοδοτικό κενό που καταγράφεται στον αγροδιατροφικό τομέα εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 4,5 δισ. και 14,3 δισ. ευρώ.
Νέες απαιτήσεις
Όπως υπογραμμίζεται στην έκδοση της έκθεσης του Νοέμβρη, οι νέες απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θα οδηγήσουν τους αγρότες να προχωρήσουν σε πρόσθετες επενδύσεις στο εγγύς μέλλον και είναι ανάγκη να υπάρξει πιο ισχυρή συνεργασία μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα για την αύξηση της χρηματοδότησης στον πρωτογενή τομέα. Σήμερα, εκτός τις τράπεζες, που αρνούνται την όποια πίστωση στους παραγωγούς, υπολογίζεται ότι ένα 10% των αγροτών αποφεύγει να προσεγγίσει μία τράπεζα επειδή φοβάται ότι θα απορριφθεί.
Μάλιστα, εκτιμάται ότι το χρηματοδοτικό αυτό κενό αντισταθμίζεται πολλές φορές από ιδιωτική χρηματοδότηση, δηλαδή με δάνεια από συγγενείς και φίλους.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, οι αναλυτές εκτιμούν ότι το χρηματοδοτικό τοπίο θα είναι ακόμη πιο ασφυκτικό όσον αφορά επενδύσεις που σχετίζονται με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Κι αυτό γιατί, όπως εξηγούν, είναι δύσκολο να αποδειχθεί ότι τέτοιου είδους επενδύσεις θα αυξήσουν το εισόδημα των παραγωγών, με τις τράπεζες να διστάζουν ακόμη περισσότερο να δανείσουν για τον σκοπό αυτόν. «Για να μπορέσει ο πρωτογενής τομέας να ανταποκριθεί στις προσδοκίες που του έχει αναθέσει η κοινωνία, η επιπρόσθετη υποστήριξη στην πρόσβαση στη χρηματοδότηση από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι καθοριστική», σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Στα παραπάνω προστίθεται και η κρίση που έχει προκαλέσει ο κορωνοϊός, καθώς, σύμφωνα με την έκθεση, θα επηρεάσει ακόμη περισσότερο την επενδυτική ικανότητα του κλάδου. Αν και ορισμένα κράτη-μέλη έχουν ήδη εφαρμόσει νέα χρηματοδοτικά μέσα που στοχεύουν στον πρωτογενή τομέα για να αντιμετωπίσουν την κρίση, ένα παράδειγμα που θα μπορούσε ενδεχομένως να αξιοποιηθεί και από άλλα κράτη-μέλη, η συνεργασία μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, θα μπορούσε να ενισχυθεί περαιτέρω.
Ίδια η εικόνα και για τον αγροδιατροφικό και μεταποιητικό κλάδο, για τον οποίο επίσης η ζήτηση για χρηματοδότηση θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με την έκθεση, ενώ η ΕΕ έχει σημειώσει πρόοδο στην ποιότητα και στην ασφάλεια των τροφίμων, οι συνέπειες της πανδημίας δεν έχουν γίνει ακόμη αντιληπτές, καθώς είτε πρόκειται να επηρεάσουν τις τιμές των αγροτικών προϊόντων, είτε την καταναλωτική συμπεριφορά εξαιτίας της αδυναμίας του πληθυσμού να προμηθεύεται τρόφιμα, λόγω της μείωσης των εισοδημάτων του.
ΣυστάσειςΤόσο η Επιτροπή όσο και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχουν προβεί σε συστάσεις προς τα κράτη-μέλη να ενεργοποιηθούν εγκαίρως. ✱ Για παράδειγμα, μέσω της έκθεσης, συνιστάται στα περισσότερα κράτη-μέλη να διαθέσουν επιπλέον πόρους από το ΠΑΑ τους κατά τη νέα προγραμματική περίοδο για τη στήριξη των μέσων εγγύησης πιστώσεων (όπως είναι τα επενδυτικά δάνεια με μακροπρόθεσμη διάρκεια, η παροχή εγγυήσεων για δάνεια κεφαλαίου κίνησης κ.ά.), καθώς αυτό θα διευκολύνει την πρόσβαση των παραγωγών σε πηγές χρηματοδότησης. ✱ Σε πολλά κράτη-μέλη, είναι ανάγκη να εφαρμοστούν προγράμματα ενημέρωσης των παραγωγών σχετικά με τα τραπεζικά προϊόντα, αλλά κατάρτισης και των ίδιων των τραπεζών σχετικά με τις ιδιαιτερότητες του γεωργικού τομέα. ✱ Ειδικά για τα κράτη-μέλη με μεγάλο αριθμό μικρών και πολύ μικρών εκμεταλλεύσεων, ή όπου ένα μεγάλο ποσοστό των αγροτών βασίζεται σε οικογένεια ή φίλους, επισημαίνεται η ανάγκη να προταθούν χρηματοδοτικά μέσα για μικροπιστώσεις. ✱ Τέλος, οι διαχειριστικές αρχές των κρατών-μελών έχουν κληθεί να αξιολογήσουν προσεκτικά τις δυνατότητες που τους προσφέρει το νέο νομικό πλαίσιο (π.χ. ευκολότερος συνδυασμός χρηματοδοτικών μέσων και παροχή στήριξης και χρήση επιδοτήσεων επιτοκίου, δυνατότητα χρηματοδότησης της αγοράς γης για νέους αγρότες) ώστε να σχεδιάσουν ειδικά πακέτα στήριξης για όσους έχουν πληγεί περισσότερο (ιδίως για τους νέους αγρότες και τις μικρές εκμεταλλεύσεις). |
