Eνα φιλόδοξο και συνάμα σημαντικό έργο, που στοχεύει στην αποτροπή του φαινομένου των ελληνοποιήσεων των προϊόντων της Δ. Μακεδονίας και ειδικότερα των φημισμένων φασολιών της, βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και λίγους μήνες από την Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας και το Εργαστήριο Φυτικής Παραγωγής του Πανεπιστημίου Πατρών.
Πρόκειται για την ερευνητική προσπάθεια, η οποία στοχεύει στη διακρίβωση και στην πιστοποίηση της γεωγραφικής προέλευσης φασολιών με τη συνδυαστική χρήση δύο μεθοδολογιών: της «αναλογίας σταθερών ισοτόπων» και της «πολυστοιχειακής ανάλυσης».
Απώτερος στόχος είναι η εξεύρεση του «ισοτοπικού» και «στοιχειακού» αποτυπώματος των φασολιών ΠΓΕ που παράγονται στη Δ. Μακεδονία, τα οποία ως μοναδικά δύνανται να αποτελέσουν πολύτιμα εργαλεία για τον έλεγχο και την ταυτοποίηση της γεωγραφικής τους προέλευσης.
Η πρώτη φάση του έργου περιλαμβάνει τη δημιουργία κατάλληλου πρωτοκόλλου δειγματοληψίας προσαρμοσμένου στη συγκεκριμένη περιοχή και στα προϊόντα της, ώστε να διασφαλίζεται σε μέγιστο βαθμό η αντιπροσωπευτικότητα λήψης των δειγμάτων. Από την ανάλυση αυτών των δειγμάτων θα δημιουργηθεί ειδική βάση δεδομένων, ώστε να είναι εφικτή, στη συνέχεια, με πολύ μεγάλη ακρίβεια η ταυτοποίηση της προέλευσης των φασολιών.
Όπως εξηγεί στην «ΥΧ» ο δρ Άγγελος Πατάκας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών και διευθυντής του συγκεκριμένου Εργαστηρίου, η δειγματοληψία έχει ήδη περατωθεί στην Καστοριά με τη συλλογή δειγμάτων και θα ακολουθήσει σε λίγες ημέρες η συλλογή δειγμάτων από την περιοχή των Πρεσπών, καθώς η συγκομιδή εκεί είναι πιο όψιμη.
«Έχουμε συλλέξει τα δείγματα και θα ακολουθήσουν οι εργαστηριακές μετρήσεις για να προσδιοριστεί το ‘‘ισοτοπικό’’ και ‘‘στοιχειακό’’ αποτύπωμα των φασολιών της περιοχής, το οποίο αναμένουμε να είναι μοναδικό και χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης περιοχής, παρέχοντας τη δυνατότητα διάκρισής τους από ομοειδή προϊόντα που προέρχονται και καλλιεργούνται σε άλλες περιοχές», επισημαίνει ο κ. Πατάκας.
Πώς θα λειτουργήσει το Εργαστήριο
Στο μικροσκόπιο των επιστημόνων μπαίνουν τρεις ποικιλίες φασολιών. Είναι τα φασόλια γίγαντες και ελέφαντες, που είναι ΠΓΕ σε Καστοριά και Πρέσπες, και τα φασόλια πλακέ, που είναι ΠΓΕ στην περιοχή των Πρεσπών.
Δείγματα φασολιών από αγροτεμάχια της Καστοριάς και των Πρεσπών θα συλλεχθούν και την επόμενη χρονιά, με σκοπό να συμπεριληφθεί στο τελικό αποτέλεσμα και η παραλλακτικότητα χαρακτηριστικών του προϊόντος που παρατηρείται από χρονιά σε χρονιά και η οποία μπορεί να οφείλεται π.χ. στις διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες.
Χρησιμοποιώντας τη σύγχρονη τεχνολογία, συνεπώς, θα είναι δυνατός στα επόμενα χρόνια ο έλεγχος και η ταυτοποίηση οποιουδήποτε ύποπτου δείγματος φασολιού με την ακόλουθη διαδικασία.
«Το ύποπτο, όσον αφορά την προέλευσή του, δείγμα θα αναλύεται στο Εργαστήριο και θα προσδιορίζονται οι τιμές της αναλογίας σταθερών ισοτόπων, καθώς και η στοιχειακή του περιεκτικότητα. Αν οι τιμές αυτές ταυτίζονται με το ήδη προσδιορισμένο ‘‘ισοτοπικό’’ και ‘‘στοιχειακό’’ αποτύπωμα της περιοχής, τότε θα πιστοποιείται η προέλευσή του από τη συγκεκριμένη περιοχή. Αν, όμως, διαφοροποιείται, τότε θα συμπεραίνεται με σιγουριά ότι το συγκεκριμένο προϊόν δεν προέρχεται από την Καστοριά ή τις Πρέσπες», λέει χαρακτηριστικά ο δρ Πατάκας.
Το Εργαστήριο Φυτικής Παραγωγής κατέχει ήδη τον απαραίτητο εξοπλισμό για τη διενέργεια των μετρήσεων αναλογίας σταθερών ισοτόπων με φασματομετρία μαζών (IRMS), ενώ σύντομα αναμένεται και η παράδοση του εξειδικευμένου οργάνου πολυστοιχειακής ανάλυσης. Έως τα μέσα του φθινοπώρου και οι δύο μεθοδολογίες θα είναι πλήρως λειτουργικές, ενώ τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται από τον επόμενο χρόνο.
Ταυτοποίηση και άλλων προϊόντων
Από την πλευρά του, ο περιφερειακός σύμβουλος, συντονιστής για θέματα ΤΟΕΒ στην ΠΔΜ, φασολοπαραγωγός και πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Φυτικής Παραγωγής του Δήμου Άργους Ορεστικού, Θωμάς Μάνος, υπογραμμίζει ότι το εργαστήριο αυτό –και όλο το πρότζεκτ– ευελπιστούμε ότι θα αποτελέσει τον πιλότο και για τα άλλα προϊόντα που παράγονται στη χώρα μας και λόγω της υψηλής τους ποιότητας έχουν υψηλή προστιθέμενη αξία.
«Είναι κάτι καινοτόμο και θα αποτελέσει ίσως το εφαλτήριο και για άλλα αγροτικά προϊόντα. Ίσως καταφέρουμε κάποια στιγμή να πατάξουμε τα φαινόμενα παράνομων ελληνοποιήσεων με τη μέθοδο αυτή την οποία χρησιμοποιούν άλλα κράτη της ΕΕ και μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ για να ταυτοποιούν προϊόντα», καταλήγει ο κ. Μάνος.
Η υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου, το οποίο καθυστέρησε για πάνω από μία δεκαετία λόγω γραφειοκρατικών προβλημάτων, αλλά και ζητημάτων χρηματοδότησης, ξεκίνησε πριν από οκτώ μήνες, καθώς έχει ενταχθεί και χρηματοδοτείται ως στρατηγικό από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ).
