Ενας σημαντικός αριθμός ερευνών συνδέει την κατανάλωση αλκοόλ με την εμφάνιση καρκίνου της στοματικής κοιλότητας, του φάρυγγα, του οισοφάγου, του ήπατος και του εντέρου, ενώ άλλες έρευνες συσχετίζουν την κατανάλωση αλκοόλ με καρδιαγγειακά νοσήματα.
Οι έρευνες που αφορούν τις επιπτώσεις του αλκοόλ στην υγεία πληθαίνουν στην κατεύθυνση της μηδενικής κατανάλωσης αλκοόλ που είναι η πολιτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ωστόσο, σε όλες τις ανακοινώσεις δεν υπάρχει διαφοροποίηση σε σχέση με το είδος του αλκοόλ, με αποτέλεσμα σκληρά ποτά, όπως το ουίσκι και η βότκα, να μπαίνουν στο ίδιο καλάθι με το κρασί.
Χαρακτηριστικό της πολιτικής που αντανακλάται και στον τρόπο αντιμετώπισης είναι ότι σε πολλές έρευνες παρουσιάζεται η επίδραση του αλκοόλ σε παραλληλισμό με τα ναρκωτικά. Η μη διαφοροποίηση των ειδών των ποτών που περιέχουν αλκοόλ από τη μία ενοχοποιεί αδίκως το κρασί, από την άλλη δεν είναι σωστή ούτε από επιστημονική άποψη.
«Από επιδημιολογικής απόψεως δεν είναι σωστό να βάζουμε όλα τα είδη αλκοόλ μαζί», αναφέρει ο Δημοσθένης Παναγιωτάκος, καθηγητής Βιοστατιστικής και Επιδημιολογίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. «Πρέπει να κάνουμε μελέτες, οι οποίες να αφορούν συγκεκριμένα είδη αλκοόλ και βασιζόμενοι σε αυτά τα αποτελέσματα να βγάλουμε συμπεράσματα».
Η κατανάλωση αλκοόλ έχει μεγάλη σχέση με τον τρόπο ζωής των ανθρώπων. Έτσι έχει μεγάλη σημασία να διαχωρίζουμε τα είδη και όχι να μετράμε απλώς την ποσότητα αλκοόλ που καταναλώνει κάποιος. Για παράδειγμα, έχει βρεθεί ότι η κατανάλωση μπύρας (η οποία περιέχει λιγότερο αλκοόλ) συνδέεται με έναν περισσότερο ανθυγιεινό τρόπο ζωής και κατανάλωση προμαγειρεμένων έτοιμων γευμάτων.
Είναι φανερό ότι κάτι τέτοιο επιβαρύνει την υγεία των ανθρώπων που καταναλώνουν μπύρα, αλλά δεν είναι το ίδιο το ποτό αυτό καθαυτό που επιδρά στην υγεία. Το κρασί είναι ένα ποτό που σε μικρές ποσότητες περιέχεται στη μεσογειακή διατροφή και οι μελέτες δείχνουν ότι η μεσογειακή διατροφή μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
«Σε όλες τις μελέτες που το κρασί αποτελεί μέρος της μεσογειακής δίαιτας το αποτέλεσμα για την ήπια κατανάλωση κρασιού είναι θετικό», επισημαίνει η Ρένα Κωστή, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Διαιτολογίας και Διατροφολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και πρόεδρος της Επιτροπής «Consumption, Nutrition, and Health» του Διεθνούς Γραφείου Αμπέλου και Οίνου. Την ίδια στιγμή, η πολιτική εναντίον του αλκοόλ σκληραίνει.
Σήμανση στο πρότυπο των τσιγάρων
Πριν από λίγες ημέρες στην Ιρλανδία αποφασίστηκε η υποχρεωτική σήμανση των αλκοολούχων ποτών με ετικέτες προειδοποίησης για την υγεία και τους κινδύνους από την κατανάλωση αλκοόλ στο πρότυπο των επισημάνσεων για το τσιγάρο. Η επισήμανση των διατροφικών συστατικών και η περιεκτικότητα των ποτών σε θερμίδες είναι έτσι και αλλιώς πλέον υποχρεωτική σε όλη την ΕΕ απλώς έχει δοθεί χρονικό περιθώριο για την εφαρμογή της.
Και άλλες χώρες της ΕΕ υιοθετούν επισημάνσεις υγείας στα αλκοολούχα ποτά, ωστόσο, η πολιτική της Ιρλανδίας θεωρείται η πλέον σκληρή. Ο υπουργός Υγείας της χώρας εμφανίστηκε ιδιαίτερα ικανοποιημένος με τη νέα νομοθεσία: «Αυτός ο νόμος έχει σχεδιαστεί για να δώσει σε όλους μας ως καταναλωτές καλύτερη κατανόηση της περιεκτικότητας σε αλκοόλ και των κινδύνων για την υγεία που συνδέονται με την κατανάλωση αλκοόλ», δήλωσε ο Στίβεν Ντόνελι. «Χαιρετίζω το γεγονός ότι είμαστε η πρώτη χώρα στον κόσμο που κάνει αυτό το βήμα», πρόσθεσε.
Η απόφαση αυτή του Δουβλίνου έχει οδηγήσει πολλούς από τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους της Ιρλανδίας να εκφράσουν την ανησυχία τους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εννέα κράτη-μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και της Ιταλίας, έχουν ταχθεί ενάντια στην κίνηση αυτή της Ιρλανδίας. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Αντόνιο Ταγιάνι, εκφράζοντας τις διαμαρτυρίες των Ιταλών οινοπαραγωγών χαρακτήρισε «παράλογο» το σχέδιο της Ιρλανδίας να εισάγει ετικέτες προειδοποίησης για την υγεία σε αλκοολούχα ποτά.
Ποτά και κρασί χωρίς αλκοόλ
Στο μεταξύ, στην τάση για προστασία της υγείας και well being έρχονται να απαντήσουν τα ποτά χωρίς αλκοόλ, η δημοτικότητα των οποίων ανεβαίνει διαρκώς. Στοιχεία της Nielsen δείχνουν ότι ο τομέας των ποτών με μηδενική ή ελάχιστη περιεκτικότητα σε αλκοόλ έχει αυξηθεί εντυπωσιακά κατά 506% από το 2015. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης για την κατηγορία αναμένεται να φτάσει το 7% μέχρι το 2025 σε επίπεδο όγκου.
Ενδεικτικά, ο κλάδος των ποτών με χαμηλή ή καθόλου περιεκτικότητα σε αλκοόλ το 2022 έφερε έσοδα 11 δισ. δολάρια στις βιομηχανίες παρασκευής σε δέκα βασικές αγορές: Αυστραλία, Βραζιλία, Καναδάς, Γαλλία, Γερμανία, Ιαπωνία, Νότιος Αφρική, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ. Πρωταγωνιστές σε αυτή την κατηγορία είναι οι μαύρες μπύρες χωρίς αλκοόλ και ο μηλίτης, ενώ η χώρα όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη κατανάλωση είναι η Γερμανία.
Ωστόσο, οι ειδικοί τονίζουν ότι και η κατανάλωση των μη αλκοολούχων ποτών κρύβει κινδύνους για την υγεία, εφόσον υπερβαίνει το μέτρο. Τα ποτά χωρίς αλκοόλ συχνά περιέχουν περισσότερη ζάχαρη ή γλυκαντικά, ενώ το γεγονός ότι δεν προκαλούν μέθη μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατανάλωση.
Μάλιστα, ένα από τα μεγαλύτερα θέματα που τίθενται είναι ότι η μη περιεκτικότητα σε αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει στην κατανάλωση αυτών των ποτών και από παιδιά, εφόσον τυπικά φαντάζουν ακίνδυνα. Από την άλλη, η κατανάλωση ποτών δεν συνάδει με την παιδική ηλικία και κυρίως τις διατροφικές ανάγκες των παιδιών.
