Μεγαλύτερη απλοποίηση, βελτιωμένο σύστημα παρακολούθησης, αξιολόγησης και απόδοσης, αλλά και εναρμόνιση των διαδικασιών διαχείρισης που σχετίζονται κυρίως με τα απλά προγράμματα, συνθέτουν, μεταξύ άλλων, τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης αξιολόγησης των προγραμμάτων προώθησης των γεωργικών προϊόντων της ΕΕ, που συντάχθηκε για λογαριασμό της Κομισιόν.
Το πόρισμα της μελέτης, μαζί με τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης, που πραγματοποιήθηκε σχετικά, θα αποτελέσουν τη βάση για την τελική έκθεση που θα ετοιμάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναφορικά με την πλήρη αξιολόγηση της εν λόγω πολιτικής, η οποία και αναμένεται να δημοσιευθεί τον ερχόμενο Δεκέμβριο.
Επιπλέον, σύμφωνα με την Κομισιόν, η μελέτη θα τροφοδοτήσει την αναθεώρηση της πολιτικής για το 2021, με στόχο την ενίσχυση της συμβολής της στη βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση, σύμφωνα με τους στόχους της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο».
Η μελέτη, αν και στόχο είχε να εξετάσει την περίοδο από το 2016 έως το 2019, τελικά αξιολογεί τα απλά και πολλαπλά προγράμματα για τα έτη 2016 και 2017. Να υπενθυμίσουμε ότι τα «απλά» προγράμματα μπορούν να υποβληθούν από μία ή περισσότερες οργανώσεις από την ίδια χώρα της ΕΕ, ενώ τα «πολυπρογράμματα» προέρχονται από τουλάχιστον δύο εθνικές οργανώσεις, από τουλάχιστον δύο κράτη-μέλη, ή από μία ή περισσότερες ευρωπαϊκές οργανώσεις.
Σε γενικές γραμμές, η μελέτη διαπιστώνει ότι τα προγράμματα προώθησης ήταν σε μεγάλο βαθμό αποτελεσματικά για την επίτευξη του στόχου ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της κατανάλωσης των ευρωπαϊκών γεωργικών προϊόντων, εντός και εκτός ΕΕ. Ως «εξαιρετικά αποτελεσματικά» κρίθηκαν τα μέτρα της Κομισιόν για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις ξένες αγορές, όπως εμπορικές εκθέσεις και αποστολές υψηλού επιπέδου.
Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι πρέπει να γίνουν βελτιώσεις στο σύστημα παρακολούθησης και αξιολόγησης της πολιτικής, η οποία έχει εφαρμοστεί «σχετικά αποτελεσματικά», αν και με σαφείς διαφορές μεταξύ των διάφορων τύπων προγραμμάτων.
Όσον αφορά την άμεση διαχείριση από την Επιτροπή, κρίθηκε «γενικά πιο αποτελεσματική» σε σχέση με τη συγχρηματοδότηση της πολιτικής από τα κράτη-μέλη και τον εκτελεστικό Οργανισμό Καταναλωτών, Υγείας, Γεωργίας και Τροφίμων της ΕΕ (CHAFEA). Σύμφωνα με την έκθεση, οι εν λόγω διαδικασίες για τα «απλά» και «πολλαπλά» προγράμματα πρέπει να απλοποιηθούν και να εναρμονιστούν.
Επιπλέον, η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πολιτική προώθησης έχει σαφή προστιθέμενη αξία, ειδικά όσον αφορά τις δράσεις που σχεδιάζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η ελληνική περίπτωση
Μία γεύση από τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα κατά την εφαρμογή των προγραμμάτων δίνουν οι απαντήσεις των εμπλεκόμενων φορέων που συμμετείχαν στη δημόσια διαβούλευση. Όπως επισημαίνουν, στην Ελλάδα, η εφαρμογή της πολιτικής προσκρούει στις επιπτώσεις που άφησε πίσω της η οικονομική κρίση τόσο σε οικονομικούς, όσο και σε ανθρώπινους πόρους, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις τόσο για την υπογραφή των συμφωνιών επιχορήγησης, όσο και για την πληρωμή των δικαιούχων.
Επιπλέον, καταγράφεται δυσκινησία όταν απαιτείται τροποποίηση στην εφαρμογή των προγραμμάτων. Όπως αναφέρεται στη μελέτη, αυτοί οι παράγοντες αποθαρρύνουν τους ενδιαφερόμενους από το να προχωρήσουν στην υποβολή αιτήματος χρηματοδότησης στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
Μάλιστα, όπως αναφέρεται, τόσο οι ελληνικές όσο και οι γαλλικές εθνικές αρχές εξέφρασαν την επιθυμία για περισσότερη καθοδήγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς ορισμένες πτυχές της διαχείρισης των απλών προγραμμάτων παραμένουν ασαφείς (π.χ. πότε και πώς να επιβληθούν κυρώσεις). Επιπλέον, αποκαλύπτουν πως υπάρχει έλλειψη των κατάλληλων εργαλείων τεχνολογίας (π.χ. διαδικτυακά συστήματα διαχείρισης, αποτελεσματικά δημοσιονομικά εργαλεία) για την εφαρμογή και την εποπτεία των προγραμμάτων, ιδίως των μεγαλύτερων.
ΣυστάσειςΗ έκθεση προβαίνει σε μία σειρά συστάσεων για τη βελτίωση της πολιτικής προώθησης αγροτικών προϊόντων. Μεταξύ αυτών: ✱ Εστίαση σε συγκεκριμένες αγορές Τρίτων χωρών με υψηλότερο δυναμικό στήριξης και προσαρμογή των δράσεων ευαισθητοποίησης σε στοχευμένο κοινό, διαφημίσεις, γευσιγνωσίες, εμπορικές εκθέσεις κ.ά. ✱ Επανεξέταση του συστήματος παρακολούθησης και αξιολόγησης, όπως ποιοτικοί δείκτες απόδοσης, θέσπιση μίας υποχρεωτικής δέσμης δεικτών κ.ά. ✱ Απλοποίηση και εναρμόνιση των διαδικασιών διαχείρισης που σχετίζονται με τα απλά προγράμματα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί, μεταξύ άλλων, με δράσεις ανταλλαγής γνώσεων, ψηφιοποίηση της πρώτης φάσης αναφοράς απλών προγραμμάτων και ενοποίησης της ευθύνης για τη διαχείριση τόσο των απλών, όσο και των πολλαπλών προγραμμάτων με το CHAFEA. ✱ Ανάπτυξη τυποποιημένων δεικτών για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των πρωτοβουλιών. Για παράδειγμα, η Γενική Διεύθυνση AGRI και η CHAFEA θα πρέπει να παρέχουν πρόσθετη υποστήριξη, με τη μορφή διαδικτυακών σεμιναρίων κ.ά. ✱ Έμφαση στην υπογραφή της καμπάνιας «Enjoy! Ιt’s from Europe». ✱ Έμφαση στο περιβάλλον, στη βιώσιμη γεωργία – εξυπηρέτηση των στόχων της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο». |
