Τί κοινό έχουν η Σικελία, η Σαρδηνία η Κορσική και η Μαγιόρκα- όλα τους νησιά στη Μεσόγειο με παρόμοια χαρακτηριστικά- που δεν έχει η Κρήτη; Η απάντηση είναι σιδηρόδρομος, αν και η πρώτη αναφορά για ένα τέτοιο έργο υποδομής στο νησί τοποθετείται στο μακρινό 1893.
Τώρα, εν έτει 2022, με έναν ΒΟΑΚ και ένα Διεθνές αεροδρόμιο να βρίσκονται σε φάση υλοποίησης, πυκνώνουν οι δημόσιες κουβέντες για την αναγκαιότητα ενός μέσου σταθερής τροχιάς, ενός σιδηροδρόμου. Μια κίνηση-ματ στον συγκοινωνιακό χάρτη, τις μεταφορές ανθρώπων και εμπορευμάτων και το «πρασίνισμα» της Κρήτης. Και αυτό διότι ένας σύγχρονος σιδηρόδρομος ενσωματώνει την τεχνολογία της ηλεκτροκίνησης, κάτι που σημαίνει μηδενικοί παραγόμενοι ρύποι.
Μια τέτοια δημόσια κουβέντα «φούντωσε» για τα καλά κατά τη διάρκεια ημερίδας που διοργανώθηκε την Παρασκευή 21 Οκτωβρίου στο Επιμελητήριο Ηρακλείου, για τα μέσα σταθερής τροχιάς και εξελίχθηκε σε μια άκρως ζωηρή συζήτηση, με το ζήτημα να φωτίζεται από πολλές μεριές και να κατατίθενται γόνιμοι προβληματισμοί. Ανάμεσά τους το θέμα της ενέργειας, πώς δηλαδή θα εξασφαλίζεται η ηλεκτρική τροφοδότηση του μέσου, το κόστος κατασκευής και λειτουργίας, η αντίδραση μέρους της κοινωνίας και «παικτών» της αγοράς σε αυτό το εγχείρημα, η ανατροπή στην εθιστική χρήση του ΙΧ από την πλειοψηφία του κόσμου.
Ιδιαίτερα … διαφωτιστική ήταν η «κόντρα» που ξέσπασε ανάμεσα στον πρόεδρο του υπεραστικού ΚΤΕΛ Ηρακλείου – Λασιθίου Μανώλη Χαχλιούτη και τους καθηγητές του Μετσοβίου Γιώργο Σαρηγιάννη και Θάνο Βλαστό. Ο πρώτος έκανε έκκληση για ρεαλισμό καθώς- όπως είπε, σύμφωνα με μελέτη του ΚΤΕΛ – το κόστος κατασκευής και λειτουργίας ενός σιδηροδρόμου είναι τεράστιο, με τους καθηγητές να ανταπαντούν ότι τα κόστη κατασκευής, συντήρησης και λειτουργίας των αυτοκινητοδρόμων είναι έως και 7 φορές μεγαλύτερα.
Οι περισσότεροι εκ των ομιλητών – επιστήμονες, δήμαρχοι, εκπρόσωποι φορέων- έκαναν λόγο για την αναγκαιότητα εκπόνησης μελέτης οικονομικής βιωσιμότητας μιας τέτοιας υποδομής στην Κρήτη. Ταυτόχρονα δε, αρκετοί από αυτούς, επεσήμαναν ότι, η σημασία που φέρει στην οδική ασφάλεια, το περιβαλλοντικό «πρασίνισμα» και παράλληλα στη δημιουργία ζωτικού χώρου από τον εξοβελισμό των ΙΧ, υπερβαίνει κάθε οικονομοτεχνικής λογικής. «Το να μετακινούμαστε με χαμόγελο και όχι με το άγχος του ΙΧ» όπως το έθεσε σε γενικές γραμμές ο καθηγητής Θάνος Βλαστός, συνοψίζει το … ανυπολόγιστο καλό που μπορεί να επιφέρει η λειτουργία ενός σιδηροδρόμου στην Κρήτη.
Ακολουθεί το στίγμα μερικών εκ των ομιλητών κατά τη ημερίδα από τη ΝΕΑ Ματιά:
Θεοχάρης Τσούτσος – Καθηγητής στη Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης: Ο καθηγητής έβαλε στη συζήτηση το θέμα της τροφοδοσίας ενός ηλεκτροκινούμενου σιδηροδρόμου, λέγοντας ότι «Δεν θα ήταν καθόλου υπεύθυνο να φέρουμε πυρηνική ενέργεια από τη Βουλγαρία», προσθέτοντας ότι η πράσινη ενέργεια από τις ΑΠΕ, η τεχνολογία του υδρογόνου και οι μπαταρίες αποθήκευσης ενέργειας, μπορούν – μελλοντικά- να δώσουν τη λύση. Όπως σημείωσε το όποιο «κόστος» ενός σιδηροδρόμου δεν μπαίνει σε ισοζύγιο με τα «κόστη» από τα θύματα των τροχαίων, των παιδιών που δεν έχουν ζωτικό χώρο να παίξουν εξαιτίας των αυτοκινήτων, της βλάβης στον περιβάλλον από τα καύσιμα. Ο καθηγητής επεσήμανε ότι το όραμα ενός σιδηροδρόμου πρέπει να γίνει κοινό όραμα της κοινωνίας και να υλοποιείται κόμματι – κομμάτι, ακόμη και εάν, όπως συμβαίνει σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι «ζημιογόνα» από καθαρά λογιστική σκοπιά.
Θάνος Βλαστός – Καθηγητής στη Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης: Μέσα από μια «εκρηκτική» ομιλία, ο καθηγητής έβαλε στο κάδρο της συζήτησης τον νέο ΒΟΑΚ, λέγοντας ότι ο νέος αυτοκινητόδρομος χωρίς την παράλληλη λειτουργία ενός σιδηροδρόμου, θα γιγαντώσει την εξάρτησή μας από τα αυτοκίνητα και την προβληματικότητά τους: τα τροχαία, την έλλειψη άσκησης αφού δεν περπατάμε για να φτάσουμε στον προορισμό μας και το άγχος στο τιμόνι.
Μανώλης Χαχλιούτης- πρόεδρος υπεραστικού ΚΤΕΛ Ηράκλειο – Λασιθίου: Ο κ Χαχλιούτης δε συμμερίστηκε τον ρεαλισμό κατασκευής ενός σιδηροδρόμου σε επίπεδο Κρήτης, λέγοντας ότι, βάσει μελέτης που είχε εκπονηθεί για λογαριασμό του φορέα του, το κόστος για πεδινές περιοχές φθάνει τα 10 εκ ευρώ το χιλιόμετρο και διπλασιάζεται για το ορεινό ανάγλυφο. «Ας είμαστε ρεαλιστές, τα έργα αυτά μόνο με ΣΔΙΤ γίνονται , όπως συνέβη και στον ΒΟΑΚ. Καμία μεταφορική εταιρεία δεν βγάζει κέρδος. Το τρένο στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» μπαίνει μέσα.» είπε και αναρωτήθηκε: «Ποιοι τουρίστες όταν αποβιβαστούν από αεροπλάνο στο νέο αεροδρόμιο Καστελίου, θα επιβιβαστούν σε τρένο και όχι στα βανάκια των τουριστικών πρακτορείων;»
Γιώργος Σαρηγιάννης – Αρχιτέκτων Μηχανικός, ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ: «Το τρένο πάει παντού, εκεί όπου δεν πάει αυτοκινητόδρομος» δήλωσε αφοπλιστικά ο καθηγητής επισημαίνοντας, σε σχέση με τα κόστη, ότι με τον σιδηρόδρομο ανοίγεις σήραγγα πλάτους μόλις 7 μέτρων. Στα «κόστη» ο καθηγητής συνυπολόγισε και την αντοχή του τρένου που, όπως είπε, φθάνει τα 40 χρόνια, «είναι σχεδόν αιώνιο», σε σύγκριση με αυτά των λεωφορείων και των ΙΧ, που είναι βραχύβιας ζωής.
Ευθύμης Μπακογιάννης – Γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Ενέργειας, Πολεοδόμος- Συγκοινωνιολόγος Επικ. Καθηγητής ΕΜΠ: Ο καθηγητής, αφού ανέλυσε την ανάπτυξη των logistics εκεί όπου χωροθετούνται μέσα σταθερής τροχιάς, και τον τρόπο που αυτά διαμορφώνουν χωροταξικά και πολεοδομικά ολόκληρες περιοχές, ευνοώντας βιομηχανικές και τουριστικές υποδομές, επεσήμανε ότι, αν και σχετικά πρόσφατο το Περιφερειακό Χωροταξικό πλαίσιο της Κρήτης, δεν προβλέπει τη λειτουργία σιδηροδρόμου. Ωστόσο, όπως είπε, αν εκπονηθεί μελέτη σκοπιμότητας, αυτή μπορεί να ενσωματωθεί στον χωροταξικό σχεδιασμό. Στο σημείο αυτό, οι συμμετέχοντες στην ημερίδα, διατύπωσαν με … χαμόγελο την παρατήρηση ότι αυτή η τοποθέτηση θα είχε ακόμη μεγαλύτερη αξία εάν διατυπωνόταν από παράγοντα του Υπουργείου Υποδομών…
Παράλληλα, ο κ Μπακογιάννης τόνισε τον πόλο έλξης στον οποίο μετατρέπονται σιδηροδρομικοί σταθμοί όπου δημιουργούνται, με την αύξηση του συντελεστή δόμησης και τη συνεπακόλουθη πληθυσμιακή πυκνότητα. Όπως είπε, το τραμ και οι παράλληλες δραστηριότητες στις γραμμές του, ζώνες ποδηλάτου και τζόκινγκ, είναι πολύ διαδεδομένα στις ευρωπαϊκές πόλεις.
Χάρης Μαμουλάκης – Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ηρακλείου: Σύμφωνα με τον βουλευτή της αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση φοβάται να ανοίξει μια τέτοια συζήτηση, διότι αφενός θα καθυστερούσε το έργο του αεροδρομίου Καστελιου και αφετέρου θα δημιουργούσε αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του ΒΟΑΚ, αφού θα μείωνε την κίνηση του αυτοκινητόδρομου ο οποίος χρηματοδοτείται από τα διόδια. Επίσης, είπε ότι το μεγάλο κόστος ενός τέτοιου έργου είναι οι απαλλοτριώσεις και η εύρεση ικανών εκτάσεων εντός οικιστικών συνόλων για μηχανοστάσια και σταθμούς, με την αξιοποίηση της έκτασης του αεροδρομίου Καζαντζάκη, της πρώην βάσης Γουρνών, της ζώνης πέριξ του λιμανιού του Ηρακλείου, αλλά και τις υφιστάμενες απαλλοτριώσεις για την όδευση του ΒΟΑΚ, να δημιουργούν προϋποθέσεις για εκκίνηση του έργου από εκεί.
Γιάννης Ανασταστάκης – Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων δήμου Ηρακλείου: Ως αντιδήμαρχος που έχει ασχοληθεί με το θέμα του ΤΡΑΜ στο Ηράκλειο και έχει συμμετάσχει σε όλες τις συσκέψεις με τη διοίκηση της Αττικό Μετρό, ζήτησε από την ΠΕΔ Κρήτης, τους δημάρχους και τους βουλευτές Ηρακλείου να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους για μέσο σταθερής τροχιάς και να ζητήσουν η Αττικό Μετρό να εκπονήσει την απαραίτητη μελέτη σκοπιμότητας βιωσιμότητας. «Ώστε να φανεί η πολιτική βούληση εκ μέρους των φορέων της Κρήτης και να υπάρξει η αντίστοιχη πολιτική βούληση εκ μέρους της κυβέρνησης» σύμφωνα με τον κ. Αναστασάκη.
Μανώλης Φραγκάκης – Δήμαρχος Μινώα Πεδιάδος: Ως δήμαρχος στην επικράτεια του οποίου ανεγείρεται το νέο διεθνές αεροδρόμιο Καστελίου, ζήτησε να εκπονηθεί μελέτη σκοπιμότητας μέσου σταθερής τροχιάς που θα συνδέει την υποδομή με την πόλη του Ηρακλείου.
Νίκος Ξυλούρης – Αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος Κρήτης: Ο κ. Ξυλούρης τοποθετήθηκε πολιτικά και υπογράμμισε ότι η υπόθεση “σιδηρόδρομος” για την Κρήτη πρέπει να εξεταστεί μέσα από το αναπτυξιακό και περιβαλλοντικό πρίσμα και όχι μόνο από το αυστηρά οικονομοτεχνικό. Ως πρώτο τμήμα της τροχιάς του, υπέδειξε το κομμάτι αεροδρόμιο Καστελίου – Ηράκλειο.
Πηγή: neamatia.gr
