Πρόσφατα δημοσιεύθηκε η συνοδευτική έκθεση μιας σημαντικής εκδήλωσης που έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες στις 24 Νοεμβρίου και στις 2 Δεκεμβρίου του 2022. Η εκδήλωση με τίτλο «Γεωργία, έχεις ταλέντο», συγκέντρωσε παραγωγούς, εκπαιδευτικούς, μαθητές, παρόχους κατάρτισης και άλλους φορείς για να τονίσει τον ρόλο που μπορεί να παίξει η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στη δημιουργία ενός αγροτικού τομέα που θα είναι έτοιμος για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, πραγματοποιήθηκαν παρουσιάσεις και τοποθετήσεις από στελέχη Οργανισμών και αγροτικούς φορείς, όπως η Ένωση Νέων Ευρωπαίων Αγροτών. Στην εκδήλωση υπήρξε έντονο ελληνικό «χρώμα», καθώς συμμετείχε ο οργανισμός «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά», καθώς και επιχείρηση παραγωγής και μεταποίησης αμυγδάλου από τη Δράμα.
Την εκδήλωση, που τελούσε υπό την αιγίδα της Κομισιόν, χαιρέτισε ο γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Γεωργία και την Αγροτική Ανάπτυξη, Wolfgang Burtscher. Κατά την ομιλία του, ο ίδιος στάθηκε στη σημασία που έχει η εκπαίδευση, σε έναν κόσμο που αλλάζει ταχέως. Έναν κόσμο όπου οι Ευρωπαίοι αγρότες αντιμετωπίζουν πολλαπλές προκλήσεις και συχνά χρειάζεται να ανταποκρίνονται σε αντικρουόμενες προτεραιότητες.
«Η ικανότητά τους να αξιολογούν, να αντιδρούν και να προσαρμόζονται είναι το κλειδί για να παραμείνει η επιχείρησή τους ανθεκτική και ανταγωνιστική απέναντι σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προκλήσεις», σημείωσε, μεταξύ άλλων, ο κ. Burtscher.
Πολλαπλές οι προκλήσεις, επιτακτική η ανάγκη για εκπαίδευση
Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2016 μόνο ένας στους επτά αρχηγούς εκμετάλλευσης είχε πλήρη γεωργική κατάρτιση, με τους περισσότερους αγρότες να διαθέτουν μόνο πρακτική εμπειρία. Η κατάσταση βελτιώνεται θεωρητικά με την έλευση της νεότερης γενιάς παραγωγών.
Ωστόσο, η εικόνα απέχει πολύ από το να είναι ιδανική. Προκειμένου να καλυφθούν τα κενά, δύο βασικές παρουσιάσεις από τον ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) και το CEDEFOP (Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης) με έδρα τη Θεσσαλονίκη παρείχαν στο κοινό γνώσεις σχετικά με τις ελλείψεις δεξιοτήτων και τις τάσεις στις νέες δεξιότητες για τον αγροδιατροφικό τομέα, με βάση τα πορίσματα πρόσφατης έρευνας. Τα κύρια συμπεράσματα της έρευνας ήταν τα ακόλουθα:
✱ Το εργατικό δυναμικό του αγροδιατροφικού τομέα της ΕΕ είναι γενικά χαμηλής ειδίκευσης, με το 68% των επικεφαλής των εκμεταλλεύσεων αγροκτημάτων να υπολογίζουν μόνο στην πρακτική εμπειρία, αλλά το 22% των νεότερων παραγωγών να έχει πλήρη γεωργική κατάρτιση.
✱ Πάνω από το 40% του εργατικού δυναμικού του πρωτογενούς τομέα της ΕΕ είτε είναι υποκαταρτισμένο είτε υπερκαταρτισμένο, γεγονός που δημιουργεί μια ανισορροπία προσόντων που είναι από τις υψηλότερες σε σύγκριση με άλλους οικονομικούς τομείς.
✱ Η διά βίου μάθηση δεν είναι ελκυστική επιλογή για το εργατικό δυναμικό των αγροτικών προϊόντων, με συνολικά χαμηλό επίπεδο συμμετοχής στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.
✱ Η διαρθρωτική αλλαγή των εκμεταλλεύσεων της ΕΕ σε συνδυασμό με τις προτεραιότητες που προέκυψαν από την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση αλλάζουν τη ζήτηση και τη μορφή των δεξιοτήτων που απαιτούνται, με τις ψηφιακές δεξιότητες, την περιβαλλοντική διαχείριση και την επιχειρηματικότητα να έρχονται σε πρώτο πλάνο. Αυτό απαιτεί προσαρμογή των εκπαιδευτικών συστημάτων και των συστημάτων κατάρτισης.
✱ Μια σειρά εμποδίων στη μάθηση (συμπεριλαμβανομένων του κόστους, του χρόνου, της προσβασιμότητας, της συμπερίληψης και των υποδομών) πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη διαμόρφωση του σωστού μείγματος πολιτικών για να καταστεί η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ΕΕΚ) που σχετίζεται με τη γεωργία πιο ελκυστική.
Στην πρώτη ενότητα, η ειδικός του CEDEFOP, Στελίνα Χατζηχρήστου, αναφέρθηκε στις δεξιότητες που θα πρέπει να έχουν οι εργαζόμενοι στο πλαίσιο της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης στην ΕΕ.
Στη δεύτερη ενότητα της εκδήλωσης, πέντε οργανισμοί με δομές επαγγελματικής κατάρτισης πραγματοποίησαν παρουσιάσεις.
Η τρίτη ενότητα έριξε το βάρος στην επαγγελματική κατάρτιση. Στην παρουσίασή της η «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» μέσω της CEO του οργανισμού, Έφης Λαζαρίδου, παρουσίασε τη συμβολή του στην εκπαίδευση και στην υποστήριξη παραγωγών, επιχειρήσεων και startups του αγροδιατροφικού τομέα.
Τα συμπεράσματα
Μετά τις παρουσιάσεις, ακολούθησε συζήτηση με τους 100 παριστάμενους και τους 1.200 διαδικτυακούς συμμετέχοντες, όπου διαμορφώθηκαν ορισμένα συμπεράσματα, όπως για παράδειγμα:
✱ Ο βασικός ρόλος της επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης αναγνωρίζεται σε πολιτικό επίπεδο από το Συμβούλιο της ΕΕ, όπου έχει οριστεί ως στόχος το 60% των εκπαιδευόμενων στην ΕΕΚ να καταρτιστούν στην εργασία τους έως το 2025. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για τον αγροτικό τομέα, όπου η εκμάθηση μέσω της επίδειξης είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους υιοθέτησης νέων τεχνολογιών και βιώσιμων πρακτικών.
✱ Η εκπαίδευση είναι σημαντική, αλλά το σημαντικότερο εμπόδιο είναι η εύρεση νέων με κίνητρα, που να ενδιαφέρονται να ενταχθούν στον αγροτικό τομέα. Για αυτό χρειάζεται μια ολοκληρωμένη πολιτική απάντηση, μεταξύ άλλων, μέσω πολιτικών για την προσέλκυση ταλέντων από τις αστικές περιοχές σε περιοχές με πληθυσμιακή αιμορραγία.
