Σημαντικές ανακατατάξεις αναμένεται να επιφέρουν οι ρυθμίσεις για τις συνδεδεμένες ενισχύσεις, που θα κοινοποιήσει το υπουργείο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως την ερχόμενη Δευτέρα.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ και τις αποκλειστικές πληροφορίες της «ΥΧ», σημαντικοί κλάδοι, όπως το σκληρό σιτάρι, ενισχύονται, νέοι κλάδοι, όπως η κορινθιακή σταφίδα και ίσως τα ακρόδυα δέντρα, εντάσσονται για πρώτη φορά, ενώ η είσοδος κάποιων αποκλείστηκε λόγω αδυναμίας τεκμηρίωσης της ένταξης. Μεγάλες ανακατανομές θα υπάρξουν στην κτηνοτροφία, κυρίως την αιγοπροβατοτροφία, ειδικά αν τελικά τεκμηριωθεί η ανάγκη ενοποίησης των ορεινών με τις πεδινές περιοχές.
Η πρόκληση, λίγα 24ωρα πριν την ολοκλήρωση της κατάρτισης και της αποστολής του ελληνικού προγράμματος, είναι η διαφύλαξη της σημασίας του μέτρου των συνδεδεμένων ενισχύσεων.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που, την ύστατη στιγμή, πιέζουν για την καταβολή Συνδεδεμένης και σε νέα προϊόντα, χωρίς μάλιστα να υποδεικνύουν από ποια πρέπει να περικοπεί. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προτείνουν να μειωθούν οι υποχρεώσεις, ακόμη και ο έλεγχος τήρησής τους, στο όνομα της αυξημένης απορρόφησης. Συχνά, μάλιστα, προέρχονται από μία ομάδα ατόμων που μέχρι πρόσφατα επέκρινε τη μεγάλη διασπορά της Συνδεδεμένης σε πολλά προϊόντα.
Εάν επικρατήσει η λογική της όσο το δυνατόν μεγαλύτερης υποστήριξης της πραγματικής παραγωγής, οι όποιες τροποποιήσεις γίνουν, πρέπει να υπηρετούν αρχές, όπως:
- Την καταβολή Συνδεδεμένων σε προϊόντα τα οποία ακολουθούν φθίνουσα πορεία, και μία επιπλέον ενίσχυση θα οδηγούσε στην ανάταξή τους.
- Την καταβολή Συνδεδεμένων σε προϊόντα «στρατηγικής» σημασίας, και υψηλής προστιθέμενης αξίας.
- Η καταβολή της Συνδεδεμένης, όπως συμβαίνει και στις υπόλοιπες χώρες-μέλη, πρέπει να ενισχύσει τη συλλογική οικονομική προσπάθεια των αγροτών και την ενίσχυση της θέσης τους στη διατροφική αλυσίδα.
- Τέλος, οι όποιες τροποποιήσεις, πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν τους την απορροφητικότητα.
Το έτος 2015, για παράδειγμα, από τα 141,6 εκατ. ευρώ που είχαν προϋπολογιστεί, η ζωική παραγωγή απορρόφησε το 38,5% του συνολικού ποσού, η φυτική το 25%, ενώ το 36,5%, ή 50 εκατ. ευρώ περίπου, δεν απορροφήθηκαν. Μπορεί το μεγάλο μέρος αυτού του ποσού να επέστρεψε στην Ενιαία Ενίσχυση, λόγω του λεγόμενου συντελεστή Overbooking, όμως η υλοποίηση αναπτυξιακών στόχων προϋποθέτει την υψηλή απορρόφηση των ποσών που κατανέμονται στους επιμέρους κλάδους.
Τα σίγουρα
Ρύζι: Η ικανοποιητική απορρόφηση διασφαλίζει τη συνέχιση των 7,8 εκατ. ευρώ που κατανέμονται στον κλάδο.
Σκληρό σιτάρι: Η μέχρι τώρα ικανοποιητική απορρόφηση, και η στρατηγική σημασία του προϊόντος, τεκμηριώνει την επιλογή αύξησης των ποσών που διατίθενται, από τα 9 εκατομμύρια στα 12 έως 13.
Βιομηχανική ντομάτα: Η υποαπορρόφηση των ποσών που είχαν προϋπολογισθεί είναι σημαντική. Προβλέπεται να μειωθούν τα συνολικά ποσά κατά ένα εκατομμύριο ευρώ περίπου, με παράλληλη μείωση των εκτάσεων αναφοράς, ώστε να αυξηθεί η ενίσχυση ανά στρέμμα.
Πορτοκάλια χυμοποίησης: Η μείωση του προϋπολογισμού στα 4 εκατομμύρια, με παράλληλη μείωση των εκτάσεων, υπολογίζεται ότι θα αυξήσει την ενίσχυση των 41,1 ευρώ το στρέμμα.
Όσπρια: Η ενίσχυση προβλέπεται να διατηρηθεί η ίδια, στα πέντε εκατ. ευρώ.
Σπόροι σποράς: Προβλέπεται η διατήρηση του σημερινού ποσού των τριών εκατ. ευρώ.
Ζαχαρότευτλα: Προβλέπεται η διατήρηση του ποσού των 6 εκατ. ευρώ στον κρίσιμο αυτό τομέα, παρά την περιορισμένη μέχρι τώρα απορρόφηση.
Σπαράγγι: Η χαμηλή απορροφητικότητα και ίσως το γεγονός ότι η στρεμματική ενίσχυση των 38,5 ευρώ έχει μικρή συμβολή στη διαμόρφωση του εισοδήματος, οδήγησε στην προβλεπόμενη μείωση του προϋπολογισμού κατά μισό εκατομμύριο.
Βιομηχανικό ροδάκινο: Παρά τα έως τώρα προβλήματα, το μέτρο επεκτείνεται από τον χυμό και στην κομπόστα. Η παράλληλη αύξηση του προϋπολογισμού κατά ένα εκατομμύριο, αναμένεται να συμβάλει στη βελτίωση της απορροφητικότητας.
Κτηνοτροφικά ψυχανθή: Ο τομέας εξελίσσεται ικανοποιητικά. Για τον λόγο αυτό, γίνεται προσπάθεια αύξησης του προϋπολογισμού των 7 εκατομμυρίων.
Μεταξοσκώληκας: Διατηρείται ο προϋπολογισμός των 0,8 εκατ. ευρώ στο ίδιο επίπεδο.
Οι εκκρεμότητες
Η απορρόφηση των Ειδικών δικαιωμάτων στην αιγοπροβατοτροφία ήταν εξαιρετικά χαμηλή. Από τα 25,5 εκατ. που προϋπολογίσθηκαν, δεν απορροφήθηκαν τα 24 εκατ. περίπου. Η εικόνα της βοοτροφίας ήταν καλύτερη, δεδομένου ότι από τα 4,5 εκατ. δεν απορροφήθηκαν τα μισά.
Σε ό,τι αφορά τις άλλες ενισχύσεις, στις θηλάζουσες αγελάδες υπήρξε πλήρης απορρόφηση των 24,5 εκατ. και γίνεται προσπάθεια αύξησης του προϋπολογισμού κατά ένα επιπλέον εκατομμύριο.
Η δράση των θηλυκών αιγοπροβάτων ορεινών περιοχών, που ανέρχεται στα 22 εκατ. περίπου, αναμένεται να ενισχυθεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό, λόγω της μεγάλης σημασίας και της υψηλής απορροφητικότητα του μέτρου. Για αυτό, θα μεταφερθούν οι πόροι των Ειδικών δικαιωμάτων που έχουν πολύ μικρή απορροφητικότητα.
Σε ό,τι αφορά τα θηλυκά αιγοπρόβατα πεδινών περιοχών, ο προϋπολογισμός των 11,5 εκατ. παραμένει, παρά τη χαμηλή απορροφητικότητα.
Καθοριστική σημασία στην αύξηση των ρυθμών υλοποίησης των προγραμμάτων κτηνοτροφίας αναμένεται να έχουν παράλληλες δράσεις, όπως για παράδειγμα:
- Η μείωση των παραδόσεων γάλακτος στα ορεινά πρόβατα από 120 σε 100 κιλά.
- Η εξέταση τεκμηρίωσης μιας πιθανής ενοποίησης των εκτροφών των ορεινών με τις πεδινές περιοχές.
Οι νέοι και οι κομμένοι
Μηδική: Η ένταξη του κλάδου δεν τεκμηριώνεται για δύο λόγους. Πρώτον, οι καλλιέργειες επεκτείνονται λόγω της ζήτησης της αγοράς και δεν χρειάζονται περαιτέρω ενίσχυση. Δεύτερον, το μέγεθος των εκτάσεων είναι τόσο σημαντικό, που μια ουσιαστική ενίσχυσή τους θα απαιτούσε την επιβάρυνση πολλών άλλων κλάδων.
Κορινθιακή σταφίδα: Τεκμηριώθηκε η σημασία καταβολής συνδεδεμένης ενίσχυσης στο προϊόν. Το ποσό των τριών έως πέντε εκατομμυρίων που προβλέπεται, αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα του προϊόντος.
Ακρόδρυα δέντρα: Τα ακρόδρυα, όπως για παράδειγμα οι καστανιές, καρυδιές, φουντουκιές, κρίνεται ότι έχουν προοπτική σοβαρής επέκτασης. Για τον λόγο αυτό, αναμένεται η τεκμηρίωση στήριξης τριών έως πέντε εκατομμυρίων ευρώ.
Νίκος Λάππας
