Spoon: Αναμόρφωση του συστήματος παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων με επίκεντρο τον πολίτη
Ενα νέο ευρωπαϊκό έργο, το οποίο θέτει στον πυρήνα της φιλοσοφίας του την ενεργό συμμετοχή των πολιτών και φιλοδοξεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε γύρω από την παραγωγή, τη διανομή, αλλά και την κατανάλωση τροφής, με στόχο ένα μέλλον πιο βιώσιμο περιβαλλοντικά και δίκαιο επισιτιστικά, είναι το SPOON (μτφ.: κουτάλι), που υλοποιούν η περιβαλλοντική οργάνωση incommon και ο Δήμος Θεσσαλονίκης, μαζί με άλλους 14 εταίρους από οκτώ διαφορετικές χώρες της Ευρώπης. Το SPOON επιδιώκει να απαντήσει σε κρίσιμα ζητήματα, όπως η μείωση των απορριμμάτων τροφίμων και η μείωση της εκπομπής των αερίων θερμοκηπίου που προκαλούνται από τα απόβλητα τροφίμων και τα οποία αποτελούν περίπου το 50% του πράσινου κάδου, η ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού και η αύξηση της διαφάνειας στις αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων, όπως τονίζει ο ερευνητής σε θέματα Κυκλικής Οικονομίας και βοηθός Διαχειριστή Έργου στην incommon, Βαγγέλης Βραγοτέρης.
«Μέσα από το έργο, θα επιχειρήσουμε να βελτιώσουμε τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε γύρω από την παραγωγή, τη διανομή, αλλά και την κατανάλωση τροφής. Έχει παρατηρηθεί ότι δεν γίνονται σωστές διατροφικές επιλογές ανάμεσα στους κατοίκους, ότι δεν υπάρχει σε τόσο μεγάλο βαθμό η επισιτιστική ασφάλεια, εφόσον υπάρχουν ευάλωτοι συμπολίτες μας, οι οποίοι δεν μπορούν να έχουν εύκολα πρόσβαση σε ποιοτική τροφή και φυσικά το ζήτημα του πόσο πολύ επιβαρύνεται το περιβάλλον από όλη τη λειτουργία του τροφικού συστήματος, δηλαδή από εκεί που θα παραχθεί μέχρι εκεί που θα καταναλωθεί», επισημαίνει ο κ. Βραγοτέρης.
Επιστήμη των πολιτών
Στο επίκεντρο αυτού του μετασχηματισμού τοποθετείται ο άνθρωπος. Μέσω της επιστήμης των πολιτών (σ.σ. citizen science), οι πολίτες καλούνται να παράγουν γνώση, να συμμετέχουν ενεργά στην ερευνητική διαδικασία, συλλέγοντας, αναλύοντας και ερμηνεύοντας δεδομένα που σχετίζονται με τα τρόφιμα. «Μαζί με τον Δήμο Θεσσαλονίκης, θα οργανώσουμε σε επόμενη φάση –γιατί το έργο είναι ακόμη στο αρχικό του στάδιο– τα επόμενα βήματα. Συγκεκριμένα θα συνδιοργανώσουμε ένα “citizen’s life lab”, ένα εργαστήριο της επιστήμης των πολιτών. Η συγκεκριμένη θεματική και η μεθοδολογία των εργαστηρίων είναι καινοτόμος και βάζει στο κέντρο της παραγωγής της γνώσης τους ίδιους τους κατοίκους. Οι κάτοικοι δεν θα έχουν απλά έναν ρόλο, αλλά θα εμπλακούν ενεργά ακόμη και σε διαβουλεύσεις με άλλους σχετικούς φορείς και τοπικές επιχειρήσεις, την τοπική αυτοδιοίκηση κι άλλους εμπλεκόμενους, στο πως θα μπορέσει να γίνει π.χ. μια ψηφιακή πλατφόρμα, όπου θα συγκεντρώνονται δεδομένα για τα ζητήματα των τροφικών συστημάτων», εξηγεί ο ερευνητής της περιβαλλοντικής οργάνωσης. Στα δεδομένα αυτά θα καταγράφονται ζητήματα, όπως καταναλωτικές συνήθειες, πόσο εύκολα θεωρεί ένας πολίτης απόβλητα κάποια τρόφιμα, εάν μπαίνει στη διαδικασία να ξανασκεφθεί να τα επαναχρησιμοποιήσει, ώστε να μειώσει τα απορρίμματα, εάν καταναλώνει τα τρόφιμα με βάση τα θρεπτικά συστατικά τους, την προέλευσή τους, τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει στο περιβάλλον κι άλλα πολλά ζητήματα.
Έπεται συνέχεια
«Αυτό δεν θα είναι το μοναδικό εργαστήριο που θα γίνει, καθώς θα πραγματοποιηθούν ακόμη πέντε σε άλλες χώρες, ζητώντας πάντα την ενεργή συμμετοχή των πολιτών για την παραγωγή της γνώσης, διασφαλίζοντας ότι θα υπάρχουν όσο το δυνατόν καλύτερα αποτελέσματα που θα απαντούν και στις ανάγκες όλων των πολιτών», καταλήγει ο κ. Βραγοτέρης. Μέσα από αυτό το νέο έργο, θα συγκεντρωθούν οι καλές πρακτικές που υπάρχουν σε όλες τις χώρες, θα αναπτυχθούν προτεινόμενες λύσεις μαζί με κατευθυντήριες γραμμές, προγράμματα κατάρτισης και συστάσεις πολιτικής, ώστε να εμπνεύσουν και να βοηθήσουν στην αναπαραγωγή τους σε όλη την Ευρώπη.
