ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027: Πρόταση για 2+2 νέα Χρηματοδοτικά Εργαλεία

Επενδυτική στρατηγική τεσσάρων Χρηματοδοτικών Εργαλείων, στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2023-2027, προτείνει μελέτη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕ) για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο. Πρόκειται για την επικαιροποιημένη εκ των προτέρων (ex ante) μελέτη, η οποία παρουσιάστηκε από εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Επιτροπής Παρακολούθησης του ΣΣ της ΚΑΠ 2023-2027 στις 10/12, και από την οποία θα προκύψει η τελική μορφή των Χρηματοδοτικών Εργαλείων (ΧΕ) για το ΣΣ της ΚΑΠ.

Ειδικότερα, προτείνεται η συνέχιση των δύο Χρηματοδοτικών Εργαλείων της προηγούμενης περιόδου, δηλαδή των εργαλείων μέσω του Ταμείου Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης και του Ταμείου Μικρών Δανείων Αγροτικής Επιχειρηματικότητας με κάποιες προσαρμογές. Στόχος είναι να αυξηθεί η τελική στήριξη προς τους τελικούς αποδέκτες και να υπάρξει όφελος από τις νέες ρυθμιστικές ευελιξίες, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας συνδυασμού επιχορηγήσεων με ΧΕ σε μια ενιαία πράξη και με κοινούς κανόνες, αλλά και της επιλεξιμότητας του αυτόνομου κεφαλαίου κίνησης. Επιπλέον, προτείνεται η δημιουργία δύο νέων ΧΕ, το ένα μέσω του Ταμείου Εγγυήσεων για Νέους Αγρότες, το άλλο για τη διαχείριση κινδύνων στη γεωργία στο πλαίσιο ενός πολυεπίπεδου ασφαλιστικού συστήματος.

• Ταμείο Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης: Το Ταμείο λειτουργεί από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο και μέσω αυτού παρέχονται εγγυήσεις προς τις συνεργαζόμενες τράπεζες, προκειμένου οι τελευταίες να χορηγούν δάνεια σε γεωργούς και μεταποιητές με ευνοϊκούς όρους. Προτείνεται η συνέχιση του Ταμείου, με το ποσοστό εγγύησης στο 80%, και το ανώτατο όριο χαρτοφυλακίου στο 25%, μειωμένο δηλαδή σε σχέση με το 35% λόγω των βελτιωμένων συνθηκών στην αγορά, όπως επισημάνθηκε. Οι προτεινόμενες αλλαγές είναι οι εξής:

1. Επιδότηση επιτοκίου (ή επενδυτική επιχορήγηση) και τεχνική βοήθεια.
2. Αύξηση του ελάχιστου μεγέθους δανείου από 10.000 ευρώ σε 20.000 ευρώ.
3. Επιλεξιμότητα αυτόνομου κεφαλαίου κίνησης (χωρίς την ανάγκη συνοδευτικού επενδυτικού σχεδίου).

Ο διαθέσιμος προϋπολογισμός μέσω της ΚΑΠ ανέρχεται σε 47,04 εκατ. ευρώ (καλύπτει το χρηματοδοτικό μέσο, την επιχορήγηση και τις αμοιβές διαχείρισης). Σύμφωνα με την εκτιμώμενη μόχλευση, το συνολικό διαθέσιμο ποσό για τους τελικούς παραλήπτες αναμένεται να φτάσει τα 149,59 εκατ. ευρώ.

• Ταμείο Μικρών Δανείων Αγροτικής Επιχειρηματικότητας: Το Ταμείο Μικρών Δανείων Αγροτικής Επιχειρηματικότητας (ΤαΜιΔΑΕ), που συστάθηκε κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, παρέχει ένα χρηματοδοτικό εργαλείο μικροδανείων με Διαχειριστή την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ), με συνεισφορά 61,5 εκατ. ευρώ από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2022, μέσω του Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μέσω του Ταμείου παρέχονται δάνεια από τις συνεργαζόμενες τράπεζες ύψους από 3.000 σε γεωργούς και μεταποιητές με διάρκεια αποπληρωμής από δύο έως επτά έτη. Η μελέτη προτείνει τη συνέχιση του εν λόγω Ταμείου με συγχρηματοδότηση νέου χαρτοφυλακίου μικοδανείων προς τους τελικούς αποδέκτες. Επίσης, το Ταμείο παρέχει επιδότηση του επιτοκίου και τεχνική βοήθεια. Οι προτεινόμενες αλλαγές είναι οι εξής:

1. Αύξηση του μέγιστου ποσού του δανείου από 25.000 ευρώ σε 40.000 ή 50.000 ευρώ.
2. Επιλεξιμότητα αυτόνομου κεφαλαίου κίνησης (χωρίς την ανάγκη συνοδευτικού επενδυτικού σχεδίου).

Ο διαθέσιμος προϋπολογισμός ανέρχεται σε 15,16 εκατ. ευρώ (καλύπτει το χρηματοδοτικό μέσο, την επιχορήγηση και τις αμοιβές διαχείρισης) και, σύμφωνα με την εκτιμώμενη μόχλευση, το συνολικό διαθέσιμο ποσό για τους τελικούς παραλήπτες αναμένεται να ανέλθει από 25,97 εκατ. ευρώ έως 32,42 εκατ. ευρώ.

• Ταμείο Εγγυήσεων για Νέους Αγρότες: Προτείνεται η δημιουργία στοχευμένου εγγυοδοτικού Χρηματοδοτικού Εργαλείου για την ενισχυμένη στήριξη των Νέων Αγροτών μέσω του Ταμείου Εγγυήσεων για Νέους Αγρότες. Μέσω του Ταμείου, θα παρέχεται εγγύηση στις τράπεζες για τις πρώτες απώλειες χαρτοφυλακίου νέων δανείων σε νέους αγρότες, με το ποσοστό εγγύησης στο 80%, και ανώτατο όριο χαρτοφυλακίου στο 25%. Το χρηματοδοτικό μέσο μπορεί να είναι αυτόνομο ή να ενσωματωθεί σε ένα από τα άλλα δύο χρηματοδοτικά ταμεία. Χαρακτηριστικά:

1. Συνδυασμός με επενδυτική επιχορήγηση.
2. Ενδεικτικό επίπεδο επιχορήγησης: 30%- 50%. Το μέγιστο ποσό ενίσχυσης δεν πρέπει να υπερβεί τα 100.000 ευρώ.
3. Επιλεξιμότητα της αγοράς γης.

Ο προϋπολογισμός ανέρχεται στα 10 εκατ. ευρώ (καλύπτει το χρηματοδοτικό μέσο και την επιχορήγηση) και, σύμφωνα με την εκτιμώμενη μόχλευση, το συνολικό διαθέσιμο ποσό για τους τελικούς παραλήπτες μπορεί να ανέλθει από 20,04 εκατ. ευρώ έως 31,31 εκατ. ευρώ.

• Διαχείριση κινδύνων στη γεωργία: Όπως επισημαίνεται στη μελέτη, οι αυξανόμενοι κίνδυνοι παραγωγής και εισοδήματος καθιστούν αναγκαία την ενίσχυση του ασφαλιστικού συστήματος για τη διαφύλαξη του αγροτικού τομέα. Ουσιαστικά, προτείνεται ένα πολυεπίπεδο ασφαλιστικό σύστημα με τα εξής χαρακτηριστικά:

1. 1ο επίπεδο ασφάλισης: Υποχρεωτική ασφάλιση στον ΕΛΓΑ.
2. 2ο επίπεδο ασφάλισης:
3. Εθελοντικό σύστημα αμοιβαίων κεφαλαίων: Κάλυψη πρόσθετων κινδύνων παραγωγής
   ή επίσης σταθεροποίηση του εισοδήματος.
4. Χρηματοδοτικό μέσο, το οποίο να παρέχει άμεσο κεφάλαιο κίνησης για επιχορηγήσεις σε βιώσιμες επιχειρήσεις που δεν συμμετέχουν στα εθελοντικό σύστημα αμοιβαίων κεφαλαίων.

Ένα τέτοιο εργαλείο θα μπορούσε να είναι εγγυοδοτικό με σημαντικό ποσοστό κάλυψης ρίσκου για την παροχή κεφαλαίου κίνησης από τις συνεργαζόμενες τράπεζες με βάση ένα συμβάν ενεργοποίησης. Στόχος, σύμφωνα με τη μελέτη, είναι η ανάκαμψη των επιχειρήσεων από γεγονότα που επηρεάζουν σοβαρά τη γεωργική παραγωγή (όπως φυσικές καταστροφές) ή από απώλεια εισοδήματος.

Στη μελέτη υπογραμμίζεται η ανάγκη διερεύνησης αύξησης του προϋπολογισμού για την επιτυχημένη εφαρμογή των χρηματοδοτικών μέσων. Όπως αναφέρεται, ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός κρίνεται ιδιαίτερα χαμηλός για όλα τα Ταμεία, με βάση:

• Την απορρόφηση και την εφαρμογή των χρηματοδοτικών μέσων κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο.
• Το μεγάλο ποσοστό επιδότησης που, αν και αναγκαίο για να προσελκύσει το ενδιαφέρον των τελικών αποδεκτών, μειώνει τους διαθέσιμους πόρους για τα εργαλεία.
• Τον αργό ρυθμό με τον οποίο πραγματοποιούνται οι επιστροφές από τα υπάρχοντα χρηματοδοτικά μέσα.