Tα συν και τα πλην της επιλογής υψηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας για τους αγρότες

Εξίσωση με αρκετές μεταβλητές θυμίζει η επιλογή της «σωστής» ασφαλιστικής κατηγορίας για τους αγρότες, τουλάχιστον για όσους εξ αυτών δεν έχουν ήδη πάρει την απόφαση να ενταχθούν στην πρώτη (που είναι και υποχρεωτική), ώστε να πληρώσουν τις χαμηλότερες δυνατές εισφορές.

Η λογική του νέου συστήματος, όπως συνοψίζεται άλλωστε και στο μότο «επιλέγω ελεύθερα, στοχεύω ψηλότερα» της ειδικής πλατφόρμας του ΕΦΚΑ, «σπρώχνει» εμφανώς τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους προς τις υψηλότερες ασφαλιστικές κατηγορίες, με κύριο δέλεαρ την υψηλότερη σύνταξη. Μάλιστα, στον διαδικτυακό τόπο του φορέα επισημαίνεται με έμφαση ότι «ειδικά από την 3η ασφαλιστική κατηγορία, η ανταποδοτικότητα [για τους αγρότες] αυξάνεται ακόμα περισσότερο, καθώς η εισφορά του κλάδου υγειονομικής περίθαλψης παραμένει σταθερή».

Από τον πίνακα με τα ενδεικτικά παραδείγματα που παρατίθενται (σ.σ. τα ποσά έχουν υπολογιστεί με δεδομένο ότι έχουν καταβληθεί εισφορές για όλον τον χρόνο ασφάλισης στην ίδια ασφαλιστική κατηγορία), προκύπτει ότι αγρότης με 30 χρόνια ασφάλισης, εφόσον επιλέξει την 1η κατηγορία, θα έχει συντάξιμες αποδοχές 507,32 ευρώ το μήνα. Αν επιλέξει τη 2η κατηγορία, οι αποδοχές του θα ανέρχονται σε 531,42 ευρώ ενώ από την 3η κατηγορία και πάνω το όφελος αυξάνεται αφού, για παράδειγμα, η 5η κατηγορία «δίνει» σύνταξη 677,42 ευρώ και η 6η 780,90 ευρώ.

Αντίστοιχα, για αγρότη με 35 χρόνια ασφάλισης, η 1η ασφαλιστική κατηγορία «βγάζει» σύνταξη 557,17 ευρώ και η 2η κατηγορία 591,01 ευρώ, τη στιγμή που η επιλογή της 4ης κατηγορίας οδηγεί σε σύνταξη 710,92 ευρώ και της 5ης σε 798,03 ευρώ.

Στο ίδιο μοτίβο, αγρότης με 40 χρόνια ασφάλισης, εφόσον επιλέξει την 1η κατηγορία θα λάβει σύνταξη 601,54 ευρώ, εφόσον επιλέξει τη 2η κατηγορία θα λάβει 644,05 ευρώ ενώ για την 3η, την 4η, την 5η και την 6η κατηγορία τα ποσά που προκύπτουν είναι 714,04 , 799,08, 901,60 και 1.084,14 ευρώ αντίστοιχα.

Το κόστος στα ασφάλιστρα

Βεβαίως, όπως προαναφέρθηκε, το «τίμημα» της υψηλότερης σύνταξης είναι οι υψηλότερες εισφορές. Ενδεικτικά, με τα ποσά που ισχύουν για το 2020, ένας αγρότης που θα επιλέξει την 3η ασφαλιστική κατηγορία θα πληρώσει φέτος συνολικά 2.076 ευρώ (173 ευρώ/μήνα), δηλαδή 348 ευρώ παραπάνω από ένα συνάδελφό του που θα επιλέξει την 2η κατηγορία και 624 ευρώ παραπάνω από εκείνον που θα ενταχθεί στην 1η κατηγορία. Αντίστοιχα, για την 6η κατηγορία προκύπτουν ετήσιες εισφορές 3.888 ευρώ (324 ευρώ/μήνα), δηλαδή 900 ευρώ παραπάνω από την αμέσως προηγούμενη (5η κατηγορία που αντιστοιχεί σε ετήσιες εισφορές 2.988 ευρώ), 1.404 ευρώ παραπάνω από την 4η (ετήσιες εισφορές 2.484 ευρώ) και 2.436 ευρώ παραπάνω από την 1η κατηγορία (ετήσιες εισφορές 1.452 ευρώ).

Προτού, λοιπόν, υποκύψει στον «πειρασμό» της υψηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας/σύνταξης, ο ενδιαφερόμενος αγρότης θα πρέπει να σιγουρευτεί ότι μπορεί να «σηκώσει» οικονομικά τις αντίστοιχες εισφορές. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να συνυπολογίσει και μια σειρά από άλλες παραμέτρους που αφορούν το εισόδημα (τρέχον ή μελλοντικό) και την οικονομική του κατάσταση, όπως π.χ. τις αποταμιεύσεις του, τυχόν επενδυτικά σχέδια που «τρέχουν» ή πρόκειται να υλοποιηθούν, δανειακές υποχρεώσεις, δαπάνες ασφάλισης των μελών της οικογένειας που απασχολούνται στην εκμετάλλευση, άλλες πηγές εσόδων ή εξόδων (π.χ. ενοίκια) κ.λπ.

Οι εισφορές των αγροτών για το 2020 (σε ευρώ)

Πόσο «κόβει» από τον φόρο

Ένα ακόμα στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι το ενδεχόμενο φορολογικό όφελος από την επιλογή υψηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας, με δεδομένο ότι οι εισφορές εκπίπτουν από τα έσοδα του αγρότη. Σημειωτέον εδώ ότι από φέτος (δηλώσεις 2021) ισχύει η νέα φορολογική κλίμακα, με συντελεστή 9% για τα εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, 22% για το τμήμα του εισοδήματος από 10.001 έως 20.000 ευρώ, 28% για το τμήμα από 20.001 έως 30.000 ευρώ, 36% για το τμήμα από 30.001 έως 40.000 ευρώ και 44% για το τμήμα από 40.001 ευρώ και άνω.

Για παράδειγμα, έστω αγρότης με καθαρό εισόδημα 15.000 ευρώ (χωρίς να υπολογίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές), εφόσον επιλέξει την πρώτη ασφαλιστική κατηγορία θα καταβάλει φέτος εισφορές 1.452 ευρώ. Επομένως, το φορολογητέο του εισόδημα, μετά την αφαίρεση των εισφορών, ανέρχεται σε 13.548 ευρώ και ο φόρος που του αναλογεί σε 1.680,56 ευρώ.

Εφόσον ο ίδιος αγρότης επιλέξει την τρίτη ασφαλιστική κατηγορία, θα καταβάλει φέτος εισφορές 2.076 ευρώ. Επομένως, μετά την έκπτωση των εισφορών, το φορολογητέο του εισόδημα θα διαμορφωθεί σε 12.924 ευρώ και ο φόρος σε 1.543,28 ευρώ. Προκύπτει δηλαδή σε αυτή την περίπτωση ένα φορολογικός όφελος 137,28 ευρώ.

Αν επιλέξει την έκτη κατηγορία, με συνολικές εισφορές 3.888 ευρώ, το φορολογητέο του εισόδημα πέφτει στα 11.112 ευρώ και ο φόρος εισοδήματος στα 1.144,64 ευρώ. Υπάρχει δηλαδή ένα όφελος 398,64 ευρώ σε σχέση με την τρίτη κατηγορία και 535,92 ευρώ σε σχέση με την πρώτη ασφαλιστική κατηγορία. Βεβαίως, για να αποκομίσει το 2021 το όφελος αυτό ο αγρότης του παραδείγματός μας, θα πρέπει πρώτα (δηλαδή φέτος) να έχει καταβάλει 624 ευρώ ή 2.436 ευρώ παραπάνω αντίστοιχα σε εισφορές.

Αυτό μας «φέρνει» ξανά στο ζήτημα του προγραμματισμού και της σωστής «διάγνωσης» της οικονομικής κατάστασης του ασφαλισμένου. Τέλος δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί και το στοιχείο της εμπιστοσύνης (ή της απουσίας αυτής) στο ασφαλιστικό σύστημα και στη μελλοντική ανταποδοτικότητά του, κάτι που αναμφίβολα παίζει το ρόλο του κατά την επιλογή κατηγορίας από τους νέους κύριους αγρότες.