Συνεχίζεται η πτώση της παραγωγής μήλων στην ΕΕ

Η εμπορεύσιμη παραγωγή νωπών μήλων στην ΕΕ, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις (στοιχεία Ευρωπαϊκής Επιτροπής, 8/10/2024), αναμένεται να περιοριστεί την περίοδο 2024/2025 σε 10 εκατ. τόνους, παρουσιάζοντας πτώση ως προς την προηγούμενη (-11%), σε συνέχεια της μείωσής της κατά την περίοδο 2023/2024 (-4%), κυρίως εξαιτίας των δυσμενών καιρικών συνθηκών που επικράτησαν στις σημαντικότερες παραγωγικές χώρες.

Σε ανάλογες εκτιμήσεις κινήθηκαν οι προβλέψεις της Παγκόσμιας Ένωσης Μήλων και Αχλαδιών (WAPA, Prognosgruit, August 2024), σύμφωνα με τις οποίες η εμπορεύσιμη παραγωγή νωπών μήλων στις 20 κυριότερες παραγωγικές χώρες της ΕΕ αναμένεται το 2024 να περιοριστεί σε 10,2 εκατ. τόνους, σημειώνοντας σημαντική μείωση ως προς το προηγούμενο έτος (-11,3%).

Ειδικότερα, η πτώση θα είναι έντονη στην Πολωνία, τη μεγαλύτερη παραγωγό χώρα μήλων της ΕΕ, η παραγωγή της οποίας θα περιοριστεί το 2024 σε 3,2 εκατ. τόνους (-20%). Έντονη μείωση, όμως, εκτιμάται και σε άλλες χώρες, κυρίως στην Ουγγαρία (-40%) και στο Βέλγιο (-34%) και σημαντική στη Γερμανία (-16%) και τη Ρουμανία (-15%). Ωστόσο, σταθερότητα αναμένεται στην Ιταλία, τη δεύτερη σημαντικότερη παραγωγό χώρα στην ΕΕ, η παραγωγή της οποίας θα παρουσιάσει οριακή μεταβολή.

Μικρότερος όγκος νωπών μήλων θα οδηγηθεί στη μεταποίηση για την παραγωγή επεξεργασμένων προϊόντων (χυμός μήλου, μηλίτης, σάλτσες και πουρές μήλου, κομπόστες, τσιπς μήλου και αποφλοιωμένα προϊόντα για την αρτοποιία κ.ά.).

Η παραγωγή των προϊόντων αυτών προβλέπεται την περίοδο 2024/2025 να περιοριστεί, σε όρους ισοδύναμου νωπού προϊόντος, σε περίπου 3,5 εκατ. τόνους (-23%), ενώ σημαντική μείωση αναμένεται και στην κατανάλωσή τους (-17%).

Πτώση, επίσης, αναμένεται στις εξαγωγές επεξεργασμένων προϊόντων μήλου της ΕΕ προς τρίτες χώρες, ο όγκος των οποίων θα μειωθεί σε 1.043 χιλ. τόνους (-13%), συνοδευόμενες όμως από άνοδο των εισαγωγών που θα ανέλθουν σε 1.342 χιλ. τόνους (+10%).

Στις εξαγωγές νωπών μήλων, η ΕΕ ηγείται σε παγκόσμιο επίπεδο επί σειρά ετών, καλύπτοντας την περίοδο 2023/2024 το μεγαλύτερο μέρος, με δεύτερη στη σειρά τις ΗΠΑ και τρίτη την Κίνα. Ωστόσο, το 2023 οι εξαγωγές της ΕΕ προς τρίτες χώρες περιορίστηκαν ως προς το προηγούμενο έτος σε 1.011 χιλ. τόνους (-8%), αλλά με βελτίωση αξίας, που ανήλθε σε 910 εκατ. ευρώ (+2%) λόγω της ανόδου της μέσης τιμής εξαγωγής (0,90 ευρώ/κιλό) σε σχέση με την αντίστοιχη του 2022 (0,81 ευρώ/κιλό). Πέντε χώρες (Ην. Βασίλειο, Βραζιλία, Σαουδική Αραβία, Ινδία, Αίγυπτος) αποτέλεσαν τους κυριότερους προορισμούς, καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος του όγκου και της αξίας (56% και 53% αντίστοιχα).

Από την άλλη πλευρά, εντονότερη ήταν η μείωση των εισαγωγών νωπών μήλων στην ΕΕ, ο όγκος των οποίων περιορίστηκε το 2023 ως προς το προηγούμενο έτος σε περίπου 233 χιλ. τόνους (-15%) και με πτώση της αξίας, η οποία μειώθηκε σε 265 εκατ. ευρώ (-12%). Οι χώρες του νότιου ημισφαίριου (κυρίως η Χιλή, η Νότια Αφρική και η Νέα Ζηλανδία) κάλυψαν, εκ νέου, το μεγαλύτερο μέρος του όγκου και της αξίας των εισαγόμενων νωπών μήλων.

Αρνητικές οι επιπτώσεις στην εγχώρια παραγωγή το 2023

Οι εκτεταμένες καταστροφές από τις πλημμύρες που ενέσκηψαν στη Θεσσαλία τον Σεπτέμβριο του 2023 και γενικότερα οι εξαιρετικά δυσμενείς καιρικές συνθήκες (καύσωνες, ξηρασία), συντέλεσαν στον περιορισμό της έκτασης της καλλιέργειας μήλων της χώρας, το μέγεθος της οποίας, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις (στοιχεία Eurostat, 15/10/2024), περιορίστηκε το 2023 σε 87.400 στρέμματα, καταγράφοντας σημαντική μείωση ως προς το προηγούμενο έτος (-18%).

Οι εξελίξεις αυτές είχαν ως συνέπεια την πτώση της συνολικής εγχώριας παραγωγής, η οποία μειώθηκε σε 215 χιλ. τόνους (-26%) και, κυρίως, την έντονη μείωση των εμπορεύσιμων προϊόντων, που περιορίστηκε σε 183 χιλ. τόνους (-43%).

Η εξαγωγική δραστηριότητα των εγχώριων επιχειρήσεων του τομέα κρίνεται σκόπιμο να αναθεωρήσει τον προσανατολισμό της, περιορίζοντας δραστικά τις εξαγωγές σε χώρες με πολύ χαμηλές τιμές, στοχεύοντας παράλληλα σε αγορές που παρουσιάζουν αυξημένο ενδιαφέρον

Επιπλέον, οι εξαγωγές νωπών μήλων της χώρας περιορίστηκαν το 2023 σε 54.182 τόνους, καταγράφοντας έντονη μείωση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (-26%), αλλά με βελτίωση αξίας που ανήλθε σε 26 εκατ. ευρώ (+3,7%) λόγω της αύξησης της μέσης τιμής εξαγωγής.

Σημειώνεται ότι οι ελληνικές εξαγωγές προς την Αίγυπτο, παρά την έντονη μείωσή τους, κάλυψαν το μεγαλύτερο μέρος του όγκου και της αξίας (45% και 37% αντίστοιχα το 2023). Ωστόσο, από άποψη υψηλότερης μέσης τιμής εξαγωγής, καλύτερες ήταν οι αγορές της Κύπρου, του Ισραήλ και των Ην. Αραβικών Εμιράτων, ενώ, αντίθετα, οι μικρότερες τιμές εξακολουθούν να αντιστοιχούν στη Βουλγαρία και στην Αλβανία (0,25 ευρώ/κιλό και 0,30 ευρώ/κιλό), παραμένοντας εξαιρετικά χαμηλές ως προς τον μέσο όρο της χώρας.

Γενικότερα, όμως, το επίπεδο των τιμών εξαγωγής νωπών μήλων της χώρας παραμένει ιδιαίτερα χαμηλό, μια και η εγχώρια τιμή εξαγωγής (0,48 ευρώ/κιλό το 2023) εξακολουθεί να βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από τον μέσο όρο της ΕΕ (0,90 ευρώ/κιλό).

Από την άλλη πλευρά, έντονη άνοδο σημείωσαν οι εισαγωγές, που το 2023 ανήλθαν σε 17.608 τόνους, αξίας 8,86 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ως προς τον όγκο και την αξία (+36% και +32% αντίστοιχα). Τέσσερις χώρες αποτέλεσαν τους κυριότερους προμηθευτές (Ιταλία, Πολωνία, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία), αλλά το μεγαλύτερο μέρος του όγκου κάλυψε η Βόρεια Μακεδονία (8.000 τόνοι), με ιδιαίτερα χαμηλή τιμή εισαγωγής (μόλις 0,21 ευρώ/κιλό), υπολειπόμενη σημαντικά του μέσου όρου της χώρας (0,50 ευρώ/κιλό).

Θετικές οι προοπτικές για τη χώρα μας το 2024

Οι προοπτικές στην εγχώρια παραγωγή θεωρούνται κατ’ αρχήν θετικές, μια και, σύμφωνα με ορισμένες προβλέψεις (στοιχεία WAPA, Αύγουστος 2024), η εμπορεύσιμη παραγωγή του προϊόντος αναμένεται το 2024 να παρουσιάσει ανάκαμψη ως προς το προηγούμενο έτος, ανερχόμενη σε 287 χιλ. τόνους (+57%), αν και θα εξακολουθήσει να υπολείπεται από την επίδοση του 2022 (321 χιλ. τόνοι), που ήταν η υψηλότερη της τελευταίας πενταετίας.

Φυσικά, θα χρειαστεί αρκετό χρονικό διάστημα μέχρις ότου επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη αυτή. Προς το παρόν, πάντως, στην έναρξη της τρέχουσας εμπορικής περιόδου (Αύγουστος 2024-Ιούλιος 2025), σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Agri-food markets, apples trade, 14/10/2024), οι ελληνικές εξαγωγές νωπών μήλων ανήλθαν τον Αύγουστο του 2024 σε 48.866 τόνους, αξίας 40.073 ευρώ, παρουσιάζοντας σημαντική άνοδο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους, ως προς τον όγκο και την αξία (+32,5% και +12% αντίστοιχα).

Η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί το επόμενο διάστημα, μια και η ζήτηση νωπών μήλων στην ευρωπαϊκή αγορά προβλέπεται να ενισχυθεί την περίοδο 2024/2025, ως συνέπεια της πτώσης της παραγωγής στην ΕΕ, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της κατανάλωσης, η οποία, όπως αναφέρθηκε, αναμένεται να παρουσιάσει άνοδο (+2,8%) μετά την αισθητή μείωσή της κατά την προηγούμενη περίοδο (-6%).

Πέραν, όμως, των θετικών αυτών εξελίξεων, η εξαγωγική δραστηριότητα των εγχώριων επιχειρήσεων του τομέα κρίνεται σκόπιμο να αναθεωρήσει τον προσανατολισμό της, περιορίζοντας δραστικά τις εξαγωγές σε χώρες με πολύ χαμηλές τιμές (Βουλγαρία, Αλβανία), στοχεύοντας παράλληλα σε αγορές που παρουσιάζουν αυξημένο ενδιαφέρον.

Ενδεικτικά, θεωρείται αναγκαίο να ενισχυθούν οι εξαγωγές σε ορισμένες ασιατικές χώρες (Ινδία, Ταϊλάνδη, Χονγκ Κονγκ), που παρουσιάζουν έντονη άνοδο της αξίας των εισαγωγών τους στο διάστημα της τελευταίας πενταετίας, αλλά και σε άλλες (Καζακστάν, Φιλιππίνες, Βιετνάμ, Ινδονησία) που κατέγραψαν το 2023 σημαντικά μερίδια στην αξία εισαγωγών νωπών μήλων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ενδιαφέρον, επίσης, παρουσιάζει η Βραζιλία, που αποτελεί τον δεύτερο σημαντικότερο προορισμό νωπών μήλων της ΕΕ, προσφέροντας υψηλή μέση τιμή εισαγωγής (1,11 ευρώ/κιλό το 2023). Πρόκληση, εξάλλου, εξακολουθούν να αποτελούν, επί σειρά ετών, οι μηδαμινές ελληνικές εξαγωγές νωπών μήλων προς το Ην. Βασίλειο, που αποτελεί τον κυριότερο εξαγωγικό προορισμό της ΕΕ σε όρους όγκου, αξίας και υψηλότερης τιμής εξαγωγής.