Στο ερώτημα «πώς θα εξασφαλίσουμε για τον πληθυσμό επαρκή και ποιοτικά τρόφιμα, χωρίς να επιβαρύνεται το περιβάλλον, από τη στιγμή που έχουμε να αντιμετωπίσουμε πολλαπλούς κινδύνους, όπως επισιτισμού, ενεργειακής, κλιματικής κρίσης, υψηλού κόστους παραγωγής και αυξανόμενου πληθυσμού» κλήθηκαν να απαντήσουν γενετιστές φυτών και διακεκριμένοι επιστήμονες, κατά τη διάρκεια του 18ου Πανελλήνιου Συνεδρίου, που διοργάνωσε στον Βόλο η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Γενετικής Βελτίωσης Φυτών (EEEΓΒΦ).
Το συνέδριο τελούσε υπό την αιγίδα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, με συνδιοργανωτή το Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Κατά τη διάρκειά του, προέκυψαν χρήσιμα συμπεράσματα από τις πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες που παρουσιάστηκαν, σε τομείς που άπτονται της βελτίωσης φυτών, πάντα με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη και την εξασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας.
Ασφάλεια-επάρκεια τροφίμων και αειφορία-βιωσιμότητα της γεωργίας
Όπως τονίστηκε από την πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου, Ουρανία Παυλή, «ως ιδιαίτερα σημαντικό και ελπιδοφόρο κρίνεται το γεγονός ότι οι εργασίες που παρουσιάστηκαν εστίασαν σε μεγάλο βαθμό στην αξιοποίηση του εγχώριου γενετικού υλικού, ενσωματώνοντας παράλληλα το σύνολο των μεθόδων και των τεχνολογιών που διαθέτει η φαρέτρα του σύγχρονου βελτιωτή και προάγοντας την έρευνα και την καινοτομία σε βασικό, αλλά και σε εφαρμοσμένο επίπεδο, όπως εξάλλου επιτάσσει η πολυδιάστατη φύση της βελτίωσης των φυτών ως επιστήμης. Λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις που τίθενται σχετικά με την ασφάλεια και την επάρκεια τροφίμων, αλλά και την αειφορία και βιωσιμότητα της γεωργίας, η βελτίωση των φυτών καλείται να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο προς τον δρόμο για τη βιώσιμη ανάπτυξη του αγροδιατροφικού μας τομέα».
Ακόμη, η κα Παυλή αναφέρθηκε στα πειράματα που πραγματοποιούνται στο αγρόκτημα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με στόχο πάντα την ανθεκτικότητα των φυτών. Όπως δήλωσε, «έχουμε καλλιεργήσει σόργο, σόγια και καλαμπόκι, ενώ στο εργαστήριο ασχολούμαστε και με άλλα καλλιεργούμενα είδη. Η ανάγκη για αύξηση των τροφίμων είναι πολύ ορατή πλέον, ενώ πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για μείωση των εισροών».
Εργασίες
Η κεντρική ομιλία πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή και διευθυντή του Joint GenomicCenter, Atanas Atanassov, ο οποίος κάλυψε με μία ολιστική προσέγγιση τις τάσεις και τις προοπτικές της βιώσιμης ανάπτυξης του αγροδιατροφικού τομέα, του ρόλου της επιστήμης της βελτίωσης φυτών προς την επίτευξη των στόχων που τίθενται, αλλά και τους περιορισμούς που ενέχει η επίτευξη των στόχων της ευρωπαϊκής ατζέντας.
Στο συνέδριο, παρουσιάστηκαν πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες, σε τομείς που άπτονται της βελτίωσης φυτών, υπό το πρίσμα της συνεισφοράς της στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην επισιτιστική ασφάλεια. Ειδικότερα, αναπτύχθηκαν εργασίες σε θέματα με καίριο ρόλο στην ανάπτυξη βιώσιμης και ανταγωνιστικής γεωργίας, όπως η μεθοδολογία βελτίωσης του γενετικού υλικού και παραγωγής πολλαπλασιαστικού υλικού, οι δυνατότητες ανάδειξης, προστασίας και αξιοποίησης των εγχώριων φυτογενετικών πόρων, οι προοπτικές βελτίωσης των φυτών στην εποχή της γονιδιωματικής και η άσκηση της σύγχρονης γεωργίας, οδεύοντας προς την ασφάλεια και την επάρκεια τροφίμων.
Ποικιλίες που αντέχουν σε ξηροθερμικές συνθήκες
Ο διευθυντής στο Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και πρόεδρος ΔΣ της EEEΓΒΦ, Δημήτρης Βλαχοστέργιος, ανέφερε πως το συνέδριο εξετάζει τα νέα δεδομένα στις μεθοδολογίες για τη δημιουργία νέων ποικιλιών φυτών με επικαιροποιημένους στόχους. «Έχουμε την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών σε συνδυασμό με τις παραδοσιακές μεθοδολογίες στον αγρό. Υπάρχουν τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής, των λειτουργικών τροφίμων, των ζωοτροφών και άλλα που απασχολούν τους επιστήμονες», σημείωσε και πρόσθεσε:
«Η δημιουργία νέων ποικιλιών φυτών συμβάλλει στη βελτίωση της απόδοσης της καλλιέργειας σε ένα ποσοστό 40%-50%. Το υπόλοιπο ποσοστό βελτίωσης της απόδοσης εξαρτάται από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες. Για παράδειγμα, όταν παράγουμε ποικιλίες με υψηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, αυτό είναι πολύ σημαντικό. Όσον αφορά το ενδιαφέρον των πειραμάτων, αυτό επικεντρώνεται σε ποικιλίες που έχουν αντοχή στις ξηροθερμικές συνθήκες. Η επιστήμη της γενετικής βελτίωσης φυτών λύνει το πρόβλημα εν τη γενέσει του, καθώς επεμβαίνει στους χαρακτήρες κληρονομικότητας των φυτών».
