Η μεγάλη φυγή

Τα τελευταία χρόνια, οι δομές της ελληνικής γεωργίας μεταβάλλονται γρήγορα.
Η μείωση της απασχόλησης συνοδεύεται πλέον και από μεγάλη μείωση του αριθμού των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, δηλαδή την οριστική έξοδο από τον πρωτογενή τομέα. Η εξέλιξη αυτή έχει ως αποτέλεσμα –μεταξύ άλλων– και την επιτάχυνση της συγκέντρωσης της παραγωγής. 

Στη φυτική παραγωγή, το 1% περίπου των μεγάλων εκμεταλλεύσεων κατέχει το 40% της αγροτικής γης. Τάσεις μεγαλύτερης συγκέντρωσης παρατηρούνται και στην κτηνοτροφία. Στη χοιροτροφία, για παράδειγμα, το 1% των μεγαλύτερων εκτροφέων κατέχει το 63% του ζωικού κεφαλαίου.

Μεγάλες ανακατατάξεις υπήρξαν και στο παρελθόν. Τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, η μεγάλη αγροτική έξοδος στο εξωτερικό και το εσωτερικό της χώρας έγινε λόγω της οικονομικής ανέχειας. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, η έξοδος έγινε για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Στις περιπτώσεις αυτές, η κοινωνία μας δεν αντιλήφθηκε έγκαιρα, ή δεν θέλησε να παρέμβει και να αποτρέψει τις αιτίες της αγροτικής εγκατάλειψης.

Σήμερα, όμως, γνωρίζουμε ότι, για παράδειγμα, πολιτικές ανάπτυξης δεν σημαίνουν απαραίτητα και πολιτικές άρσης των ανισοτήτων, τόσο μεταξύ των αγροτών όσο και μεταξύ υπαίθρου και πόλης. Γνωρίζουμε, ακόμη, ότι τα οριζόντια μέτρα φορολόγησης θα διαλύσουν ένα μεγάλο μέρος του παραγωγικού δυναμικού. Και τέλος, έχουμε υπόψη ότι όσο το πρόβλημα της χρηματοδότησης δεν αντιμετωπίζεται με επάρκεια, θα ενισχύεται η αγροτική έξοδος και η συγκέντρωση της γης. 

Σήμερα καλούμαστε να πούμε, όχι απλά τι γεωργία θέλουμε, αλλά και με ποιους θα την κάνουμε.