12ο Πανελλήνιο Λιβαδοπονικό Συνέδριο: Στο επίκεντρο κτηνοτροφική ανάπτυξη και ανθεκτικότητα στην κλιματική κρίση

Με σημείο αναφοράς την ανθεκτικότητα των βοσκότοπων και την προσαρμογή στα νέα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής πραγματοποιήθηκε στην πόλη της Καρδίτσας, 7 και 8 Μαΐου, το 12ο Πανελλήνιο Λιβαδοπονικό Συνέδριο. Πιο συγκεκριμένα, κύριο θέμα του φετινού συνεδρίου ήταν η «Κλιματική κρίση και ανάπτυξη λιβαδιών – κτηνοτροφίας». Συνοπτικά, το συνέδριο περιελάμβανε τις ακόλουθες θεματικές ενότητες:

• Λιβαδοπονία και κτηνοτροφική ανάπτυξη στη Θεσσαλία.
• Οικολογία λιβαδιών και λειμώνων.
• Διαχείριση και βελτίωση λιβαδιών και λειμώνων.
• Πολλαπλές χρήσεις και οικοσυστημικές υπηρεσίες των λιβαδιών.

Το άνοιγμα του συνεδρίου πραγματοποιήθηκε από τον Δρ. Ηλία Καρμίρη, πρόεδρο της Ελληνικής Λιβαδοπονικής Εταιρείας, που μαζί με τον Δρ. Ιωάννη Καζόγλου, πρόεδρο της οργανωτικής επιτροπής, παρουσίασαν τους στόχους και τις ενότητες της εκδήλωσης.

Οι ίδιοι υποστήριξαν ότι η κλιματική κρίση των τελευταίων δεκαετιών, με τα πολλαπλά προβλήματα που προκαλεί, όπως οι παρατεταμένες περίοδοι υψηλών θερμοκρασιών, η μείωση των βροχοπτώσεων, αλλά και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, έχει επιπτώσεις τόσο άμεσα, όσο και έμμεσα στις επιδόσεις και στην ευζωία των παραγωγικών ζώων.

Αναδεικνύοντας τον ρόλο της έρευνας και της επιστήμης, οι κ.κ. Καρμίρης και Καζόγλου υποστήριξαν ότι «οι επιπτώσεις είναι περίπλοκες και απαιτούν διεπιστημονική προσέγγιση, ώστε αφενός να αποτυπωθούν πλήρως τα προβλήματα, αφετέρου να ληφθούν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα και να δοθούν λύσεις για την προστασία του ζωικού κεφαλαίου και τη βιώσιμη ανάπτυξη της εκτατικής και ημιεκτατικής κτηνοτροφίας. Κύριος στόχος του συνεδρίου είναι η βέλτιστη αξιοποίηση των νέων επιστημονικών δεδομένων και εργαλείων για την ανάπτυξη προτάσεων προσαρμογής και ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των βοσκήσιμων γαιών».

Αξιόλογες ερευνητικές εργασίες

Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν και ανακοινώθηκαν ερευνητικές εργασίες, αποτελέσματα ερευνητικών προγραμμάτων, νέες μεθοδολογίες και εργαλεία έρευνας κ.λπ. που πραγματεύονται όλα τα αντικείμενα της λιβαδοπονικής επιστήμης. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και στην αποτελεσματική διαχείριση των λιβαδικών πόρων (νερό, έδαφος, βλάστηση και ζωικοί οργανισμοί), την αειφόρο παραγωγή ποιοτικών ζωικών προϊόντων, την προστασία της βιοποικιλότητας, την ενίσχυση των υπηρεσιών οικοσυστήματος, τη διατήρηση οικότοπων, τοπίων και προστατευτέων αντικειμένων, καθώς και την αντιμετώπιση και τον μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης. Επιπρόσθετα, δόθηκε γόνιμο έδαφος, προκειμένου να πραγματοποιηθούν συζητήσεις και ανταλλαγή απόψεων για το μέλλον της λιβαδοπονικής επιστήμης και, κυρίως, της βόσκησης υπό το πρίσμα της κλιματικής κρίσης τόσο στη χώρα μας όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Αειφόρα συστήματα εκτροφής

Σημαντικά ήταν και τα θεματικά στρογγυλά τραπέζια, που έλαβαν χώρα ως κοινός παρονομαστής των συστημάτων μη εντατικής εκτροφής, τα οποία βασίζονται στην απευθείας βόσκηση της χορτονομής των λειβαδιών και των λειμώνων. Αυτά αποτελούν μία πρόταση για τη βιωσιμότητα, την ανθεκτικότητα και τα αειφόρα συστήματα εκτροφής των αγροτικών ζώων, με οφέλη για τα ίδια, αλλά και το περιβάλλον. Να σημειωθεί ότι κάθε πρωτοβουλία είχε και κάτι ιδιαίτερο να αναδείξει.

Όσον αφορά το πρόγραμμα ΒιοΠρόβατο (σ.σ. έργο στο πλαίσιο του Υπομέτρου 16.1-16.2 του ΠΑΑ 2014-2020, στο οποίο εξετάζεται η σημασία της φυτικής και φυτοχημικής ποικιλότητας στη συμπεριφορά βόσκησης των προβάτων – κατανάλωση βοσκήσιμης ύλης, ικανοποίηση των αναγκών τους, ευζωία, παραγωγή ζωοκομικών προϊόντων), τονίστηκε πως η έρευνα μπορεί να δώσει συγκεκριμένες προτάσεις και λύσεις για τον σχεδιασμό και την εγκατάσταση ποικιλόμορφων λειμώνων και συμπληρωματικών λιβαδιών σε βέλτιστες χρονικές και χωρικές κλίμακες και ακολουθίες για την επίτευξη των πολλαπλών οφελών, διατηρώντας παράλληλα την κερδοφορία του κτηνοτρόφου, αλλά και μειώνοντας το ανθρακικό αποτύπωμα.

Από την άλλη μεριά, το λεγόμενο εγχείρημα του νεροβούβαλου, που «τρέχει» από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ένωση Νέων Αγροτών (ΠΕΝΑ) και τον Συνεταιρισμό Βουβαλοτρόφων Ελλάδος, παρουσιάζει μια αειφόρο πρόταση για την ανθεκτικότητα και την ορθολογική διαχείριση υγρών λιβαδιών της λίμνης Κερκίνης και της Βιστωνίδας, από το οποίο εξαρτάται το 80% των εκτρεφόμενων νεροβούβαλων της χώρας, αλλά και πληθώρα ειδών ορνιθοπανίδας.

Η πρωτοβουλία συμβάλλει στην προστασία των πληθυσμών νεροβούβαλων και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, αντιμετωπίζοντας έτσι προβλήματα όπως αυτά των πλημμυρών, που προκύπτουν κυρίως λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων και απειλούν με ερημοποίηση και απώλεια θέσεων απασχόλησης και εισοδήματος στην περιοχή.
Η ορθολογική διαχείριση των υγρών λιβαδιών αποτελεί σήμερα επιτακτική ανάγκη, προς όφελος τόσο της παρούσας γενεάς όσο και των μεταγενέστερων.

Τέλος, η πρόταση του BeefNutriValue αναδεικνύει πώς μπορεί να συμβάλει η έρευνα στην προώθηση και στην ανάδειξη του μοσχαρίσιου κρέατος, το οποίο προέρχεται από τους φυσικούς ορεινούς βοσκότοπους. Η συμβολή αυτή επικεντρώνεται στην ανάπτυξη προϊόντων μοναδικής ποιότητας και υψηλής θρεπτικής αξίας, χάρη στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κρέατος.

Τα χαρακτηριστικά αυτά βασίζονται στη μελέτη της φυτοποικιλότητας, της φυτοκάλυψης, της παραγωγικότητας και της βοσκοϊκανότητας. Στόχος είναι να εξασφαλιστεί μια ισορροπημένη και υψηλής ποιότητας διατροφή για τα ζώα. Παράλληλα, εφαρμόζεται σύστημα παρακολούθησης και ιχνηλασιμότητας, το οποίο διασφαλίζει τη διαφάνεια σε όλη την παραγωγική διαδικασία.

Το σύστημα αυτό υλοποιείται στο όρος Καλλίδρομο και προσφέρει ταυτόχρονα οφέλη στον κτηνοτρόφο, τον καταναλωτή και το περιβάλλον. Κοινή συνιστώσα όλων αυτών των προτάσεων είναι η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών για την επίτευξη των επιμέρους στόχων.