Αφιέρωμα: «Ζωτικής σημασίας η συμβουλευτική για τη βιωσιμότητα των αγροτών»

Copa & Cogeca

«Η συμβουλευτική θα βοηθήσει τους αγρότες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις»

Χαμηλές τιμές παραγωγού, υψηλό κόστος παραγωγής, αθρόες εισαγωγές τροφίμων, αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και κλιματική αλλαγή είναι μόνο μερικές από τις προκλήσεις για τις οποίες ο ρόλος της παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τους αγρότες δεν πρέπει να υποτιμηθεί στη νέα ΚΑΠ. Αυτή είναι η διαπίστωση των αγροτικών οργανώσεων Copa & Cogeca, όπως διατυπώνεται στο έγγραφο εργασίας που δημοσίευσαν, για την ανάγκη εφαρμογής της συμβουλευτικής, της εκπαίδευσης και της ανταλλαγής γνώσης.

Στο έγγραφο εξηγούνται οι πολυάριθμες ανάγκες των αγροτών και των συνεταιρισμών, όσον αφορά όχι μόνο τις συμβουλευτικές υπηρεσίες, αλλά ολόκληρη την υποστήριξη για την κατάρτιση και την ανταλλαγή γνώσεων που θα παρέχεται από την ΚΑΠ μετά το 2020. Δεδομένου ότι η συζήτηση για την ΚΑΠ εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη και πολλές νέες πρωτοβουλίες, όπως η νέα Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ και η Στρατηγική από το Αγρόκτημα στο Πιάτο αναδύονται, είναι ζωτικής σημασίας να υπογραμμιστεί ο βασικός ρόλος της συμβουλευτικής υποστήριξης και της ανταλλαγής γνώσεων για τους αγρότες. Οι ίδιοι θα πρέπει να είναι έτοιμοι για όλες τις αλλαγές που έρχονται, χρησιμοποιώντας όλη την υποστήριξη που μπορούν να δεχθούν.

Προκλήσεις

Στο έγγραφο καταγράφονται αναλυτικά οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί και οι συνεταιρισμοί. Προκλήσεις που σχετίζονται με την κατάσταση στην αγορά και τις διακυμάνσεις των τιμών, την έλλειψη διαφάνειας και ιχνηλασιμότητας, τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, την προστασία του περιβάλλοντος και την ευρυζωνικότητα. Ένα από τα σημαντικά εργαλεία, όπως υποστηρίζουν οι Copa & Cogeca, για την καταπολέμησή τους είναι οι συμβουλευτικές υπηρεσίες, οι οποίες, όταν λειτουργούν σωστά, σύμφωνα με τις οργανώσεις, μπορούν να παρέχουν την υποστήριξη που χρειάζονται οι αγρότες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων.

Συνεταιρισμοί

Για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, η αποτελεσματική εφαρμογή συμβουλευτικών υπηρεσιών, που συχνά βρίσκεται στα χέρια τους, είναι θεμελιώδης.

Η εστίαση των συμβουλών δεν πρέπει να βρίσκεται απλά και μόνο στην υποστήριξη των ευρωπαϊκών κανονισμών, αλλά και στη συμμόρφωση με τους κανόνες και τη στοχοθετημένη χρήση των πόρων.

Εάν οι αγρότες δεν διαθέτουν επαρκή γνώση για να εκτελέσουν τα μέτρα που θα τους βοηθήσουν να διατηρήσουν τις αγροτικές τους εκμεταλλεύσεις, δύσκολα θα παραμείνουν βιώσιμοι.

Ανταλλαγή πρακτικών μεταξύ των αγροτών

Η επαγγελματική κατάρτιση και η ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ των αγροτών αποτελεί, επίσης, σημαντικό πλεονέκτημα για τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων. Η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των αγροτών και των συνεταιρισμών τους σε εθνικό και διασυνοριακό επίπεδο είναι ζωτικής σημασίας σε πολλούς τομείς, όπως η κλιματική αλλαγή, η χρήση της τεχνολογίας και η δημιουργία κόμβων καινοτομίας και ιδεών που θα προωθήσουν νέες λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της προσέγγισης «παράγουμε περισσότερα με λιγότερα μέσα».

Συνεπώς, η διαθεσιμότητα και η πρόσβαση σε συμβουλευτικές υπηρεσίες σε όλα τα εθνικά και περιφερειακά επίπεδα είναι ζωτικής σημασίας. Η οικονομική στήριξη από την ΚΑΠ και οι συμβουλευτικές υπηρεσίες θα πρέπει να συμβαδίζουν, για να εξασφαλιστεί ότι η χρηματοδότηση είναι πραγματικά στοχοθετημένη και ότι θα αποφέρει αποτελέσματα, υπογραμμίζουν στο έγγραφο οι δύο οργανώσεις.

Ο ρόλος του συμβούλου

Η υποστήριξη και η συμβουλευτική πρέπει να παρέχονται στους αγρότες από τους καλύτερους. Αυτό για τις Copa & Cogeca σημαίνει ότι οι αγροτικοί σύμβουλοι θα πρέπει να έχουν εκπαιδευτεί και προετοιμαστεί κατάλληλα και επίσης να συνεχίσουν να εκπαιδεύονται και να λαμβάνουν νέες πληροφορίες συνεχώς από έγκυρες πηγές. Η συνεχής εκπαίδευση θα διασφαλίσει ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες εφαρμόζουν τις τελευταίες εξελίξεις σε επίπεδο έρευνας στον αγροτικό τομέα.

Εφαρμογή ενός ενιαίου δικτύου ανταλλαγής γνώσης

Την υποστήριξή τους εκφράζουν οι Copa & Cogeca, μέσω του εγγράφου, στην πρόθεση της νέας ΚΑΠ να δημιουργήσει ένα ενοποιημένο δίκτυο ανταλλαγής γνώσεων, συγχωνεύοντας τα ήδη υπάρχοντα (ENRD-EIP και NRN).

Η προσέγγιση αυτή, όπως υποστηρίζουν, θα επιλύσει τα θέματα συντονισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπλέον, η παραπάνω συγχώνευση κρίνεται αναγκαία για τη δημιουργία μιας ενιαίας πλατφόρμας για τους αγρότες, τους συμβούλους, τους ερευνητές και τις αγροτικές οργανώσεις, ώστε να μπορούν να συνεργάζονται με το συγκεκριμένο δίκτυο. Παρά τη δομή του δικτύου, υπογραμμίζουν οι δύο οργανώσεις, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες θα πρέπει να παρέχουν υποστήριξη σε όλους τους διαφορετικούς τομείς του αγροτικού κλάδου και θα πρέπει, επίσης, να συνεχίσουν να υποστηρίζουν την έρευνα και την καινοτομία.

Καινοτομία

Ακόμα μία πτυχή της συμβουλευτικής, αυτή που συνδέεται με τη διάδοση της καινοτομίας, καταγράφεται στο έγγραφο. Πιο συγκεκριμένα, οι Copa & Cogeca αναφέρουν ότι οι συμβουλευτικές υπηρεσίες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη δομή και στη λειτουργία των συστημάτων γνώσης και καινοτομίας στον αγροτικό τομέα (ΑΚΙS).

Ο ρόλος των ΑΚΙS πρόκειται να ενισχυθεί στη νέα ΚΑΠ και να συνδεθεί με το πρόγραμμα του Horizon για την υποστήριξη πολλαπλών δράσεων. Αυτή η προσέγγιση είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της συμμετοχής των αγροτών και των συνεταιρισμών σε ερευνητικά έργα για την εξασφάλιση ότι η καινοτομία προσεγγίζει τις πραγματικές ανάγκες των αγροτών. Τα συστήματα ΑΚΙS θα πρέπει, επομένως, να υποστηρίξουν τη σύνδεση μεταξύ της έρευνας και των αγροτών, να ενισχύσουν τις συμβουλευτικές υπηρεσίες και να προωθήσουν την καινοτομία.

Καταλήγοντας, οι οργανώσεις εκφράζουν την άποψή τους ότι οι συμβουλευτικές υπηρεσίες αγγίζουν πολλούς ζωτικούς τομείς της γεωργίας και, όταν λειτουργούν σωστά, επιλύουν πολλά από τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής.

Χαράλαμπος Κασίμης, πρώην γ.γ. Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, ΥΠΑΑΤ

«Αναπόσπαστο κομμάτι του λειτουργικού συστήματος οι γεωργικές συμβουλές»

«Προφανώς, η έλλειψη ενός συστήματος συμβουλευτικής έχει και ένα ιστορικό προηγούμενο. Δηλαδή, κάποτε είχαμε ένα σύστημα γεωργικών εφαρμογών, το οποίο τα τελευταία χρόνια δεν υπάρχει και, επομένως, το κενό είναι μεγάλο. Υπήρχε μία μεγάλη καθυστέρηση στην εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων και της συγκρότησης ενός Εθνικού Συστήματος Γεωργικών Συμβουλών. Αυτό το νομοθετήσαμε και έτσι αυτό που ήταν αναγκαία προϋπόθεση πριν φτάσουμε στην προκήρυξη του Μέτρου 2 υλοποιήθηκε και ο ΕΛΓΟ ανέλαβε να επιμορφώσει και να πιστοποιήσει τους γεωργικούς συμβούλους.

Αυτή η διαδικασία έχει ξεκινήσει και ευελπιστώ ότι με την ολοκλήρωσή της και με την παράλληλη προκήρυξη του μέτρου, θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε σιγά σιγά στην υλοποίηση του που είναι αναγκαίο για την υποστήριξη του αγροτικού πληθυσμού.

Εύλογα υπάρχει μια κριτική για την καθυστέρηση της προκήρυξης του Μέτρου 2. Αυτή η κριτική, όμως, δεν λαμβάνει υπόψη τις δυσκολίες που υπήρχαν με την έλλειψη ενός νομοθετικού πλαισίου για το Εθνικό Σύστημα Γεωργικών Συμβουλών, χωρίς το οποίο δεν μπορεί να προκηρυχθεί το μέτρο. Επίσης, υπήρχε καθυστέρηση και στην έγκριση του ΠΑΑ και, παράλληλα, κρίθηκε ότι είχε προτεραιότητα η προκήρυξη άλλων μέτρων. Τα παραπάνω αναφέρονται ως λόγοι ερμηνείας της καθυστέρησης.

Επειδή πρέπει κάποιος να κοιτάει μπροστά, νομίζω ότι η σωστή και καλή προετοιμασία για την προκήρυξη και την εφαρμογή του μέτρου των γεωργικών συμβουλών είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία του. Και το λέω αυτό γιατί στη συζήτηση δεν λαμβάνονται υπόψη μια σειρά ζητημάτων που πρέπει να μας απασχολήσουν για την καλύτερη δυνατή προετοιμασία ενός μέτρου, το οποίο προϋποθέτει, επίσης, μια σωστή εφαρμογή δράσεων πολιτικής, όπως είναι η ευφυής γεωργία, η ψηφιοποίηση της γεωργίας, που είναι προϋποθέσεις για να παρέχει κανείς στον αγρότη σωστές γεωργικές συμβουλές.

Αυτή η συζήτηση, κατά την άποψή μου, είναι αναγκαία για να αποφύγουμε τυχόν προβλήματα, διότι στη νέα προγραμματική περίοδο οι γεωργικές συμβουλές είναι αναπόσπαστο κομμάτι του λειτουργικού συστήματος για τη διαχείριση της γνώσης, της έρευνας και της καινοτομίας.

Η δική μου ενημέρωση είναι ότι βρισκόμαστε κοντά στην προκήρυξη του Μέτρου 2.

Η δουλειά είχε γίνει, είχε φτιαχτεί το σχέδιο του θεσμικού πλαισίου. Αυτό πρέπει να γίνει αναμφίβολα, γι’ αυτό εξάλλου διατηρήσαμε τον προϋπολογισμό, παρά τη μικρή μείωση. Και επαναλαμβάνω για τη νέα προγραμματική περίοδο είναι εξαιρετικά σημαντικό να πάμε ένα βήμα παραπέρα και η συμβουλευτική να αποτελέσει ένα σοβαρό εργαλείο για την αγροτική ανάπτυξη, εργαλείο για τον αγρότη, για να μπορέσει να γίνει η γεωργία πιο ανταγωνιστική, πιο φιλοπεριβαλλοντική και πιο καινοτόμα».