Βελτιώνεται σταδιακά η πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση
Μεγάλο είναι το περιθώριο βελτίωσης της πρόσβασης σε τραπεζική χρηματοδότηση και του χρόνου έκδοσης των δανείων για αγροτικές επενδύσεις στη χώρα μας. Σχεδόν όλα τα τραπεζικά ιδρύματα προσφέρουν εργαλεία και προϊόντα αγροτικής πίστης, αλλά το πρόβλημα είναι στη διαδικασία και στην πράξη.
Βέβαια, υπάρχει μεγάλο χρηματοδοτικό κενό σε όλη την ΕΕ για τον αγροτικό τομέα. Σύμφωνα με την έκθεση του Οκτωβρίου του 2023 για τις χρηματοδοτικές ανάγκες των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, που διεξήχθη από την ΕΕ μέσω της πλατφόρμας fi-compass, οι ελληνικές αγροτικές επιχειρήσεις που έκαναν αίτηση για βραχυπρόθεσμα δάνεια (έως 18 μήνες) ήταν στο 13%, για μεσοπρόθεσμα (18 μήνες έως 5 έτη) στο 16%, για μακροπρόθεσμα (πάνω από 5 έτη) στο 14%, για πιστωτικό όριο, όριο υπερανάληψης κ.ά. στο 3%, για χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) γεωργικών μηχανημάτων στο 3% και από ιδιωτικές πηγές στο 7%. Το χρηματοδοτικό κενό στη χώρα μας μειώθηκε από τα 14,3 δισ. ευρώ το 2017 στα 3 δισ. ευρώ το 2022 κι ενώ στην προηγούμενη έρευνα κατείχαμε την 1η θέση, στην πιο πρόσφατη έρευνα «πέσαμε», ευτυχώς, στην 8η θέση. Αυτό σημαίνει ότι με σχετικά γρήγορο ρυθμό αποκαθίσταται η τραπεζική ροή της χρηματοδότησης μετά τα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας της οικονομικής κρίσης.
Το 2022 οι ελληνικές αγροτικές επιχειρήσεις που χρηματοδοτήθηκαν μόνο από τραπεζικό ίδρυμα ήταν στο 22,1% επί του συνόλου, ενώ στη Γαλλία (το ανώτατο) ήταν στο 42,1% και στη Ρουμανία (το κατώτατο) στο 10,9%.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το αρνητικό στοιχείο είναι ότι αυξήθηκε το ποσοστό των αγροτών που δεν κάνουν αίτηση σε τράπεζα για δάνειο διότι φοβούνται ότι θα απορριφθεί. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε από το 10% στην προηγούμενη έρευνα (2017) στο 14% (2023).
Στην Ελλάδα, υψηλό ποσοστό (56%) δήλωσε ότι δεν ενδιαφέρεται να συνάψει δάνειο, ενώ το 28% ανησυχεί για αρνητικό και αβέβαιο μέλλον, όταν ρωτήθηκε για την προοπτική του να υποβάλει αίτημα για χρηματοδότηση.
Παρόμοιο ποσοστό (30%) δεν προχώρησε το 2022 στη σύναψη δανείου, γιατί θεωρεί υψηλό το κόστος χρηματοδότησης ή/και δυσμενείς τους όρους των συμβολαίων. Το 12% δεν υπέβαλε αίτηση, διότι φοβήθηκε την απόρριψη του δανείου.
Οι αιτήσεις χρηματοδότησης που δεν υποβλήθηκαν από τους γεωργούς λόγω εξωτερικών παραγόντων, όπως αβέβαιες οικονομικές προοπτικές, υπερβολικό κόστος χρηματοδότησης ή φόβος απόρριψης, δείχνουν μια δυνητική ζήτηση για χρηματοδότηση.
Σε όλη την ΕΕ, τα αποτελέσματα των αιτήσεων δανείων από το 2017 έως το 2022 δείχνουν υψηλότερα ποσοστά έγκρισης, σημαντική μείωση των απορρίψεων και μικρή αύξηση των δανείων που απορρίφθηκαν από τους γεωργούς, γεγονός που αντανακλά θετικές αλλαγές στο περιβάλλον δανεισμού και στη λήψη αποφάσεων από τους γεωργούς.
Τα ποσοστά έγκρισης δανείων το 2017 και το 2022 διέφεραν σημαντικά. Το 2022, το ποσοστό των αιτήσεων δανείων που εγκρίθηκαν για το σύνολο του αιτούμενου ποσού αυξήθηκε σε 82% από 76% το 2017, ενώ οι αιτήσεις που εγκρίθηκαν μερικώς παρέμειναν σχετικά σταθερές στο 4%. Ταυτόχρονα, οι απορρίψεις μειώθηκαν από 14% το 2017 σε 4% το 2022.
Η μεγάλη μείωση του ποσοστού απόρριψης υποδηλώνει ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορεί να έχουν γίνει πιο επιεικείς στην αξιολόγηση των αιτήσεων δανείων, οι αγρότες έχουν βελτιώσει την ποιότητα των αιτήσεών τους ή είναι πιο επιλεκτικοί στα αιτήματά τους για δάνεια.
Οι αιτήσεις για βραχυπρόθεσμα δάνεια, οι οποίες πιθανώς αντανακλούν τη ζήτηση για κεφάλαιο κίνησης, παρουσίασαν το υψηλότερο ποσοστό αποδοχής, με 84% των αιτήσεων να εγκρίνονται πλήρως και ένα επιπλέον 5% να εγκρίνονται τουλάχιστον εν μέρει. Είναι το υψηλότερο ποσοστό εγκρίσεων σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες δανείων κι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σε πολλά κράτη-μέλη (και στην Ελλάδα) η χορήγησή της συνδέεται άμεσα με τη διαδικασία πληρωμής των αγροτικών επιδοτήσεων, πράγμα που εξασφαλίζει την αποπληρωμή τους και τα καθιστά ελκυστικά για τα τραπεζικά ιδρύματα.
Στο σύνολο των χορηγήσεων δανείων, η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε καλή θέση συγκριτικά με τις άλλες χώρες της ΕΕ, όπου διεξήχθη η έρευνα. Τα χαμηλότερα ποσοστά εγκρίσεων για το 2022 έχουν πρώτα η Λιθουανία (66%) και ακολουθεί η Ελλάδα (67%), ενώ τα υψηλότερα ποσοστά απορρίψεων έχουν η Λιθουανία και η Ρουμανία (21%), ακολουθούμενες από την Ελλάδα (16%), την Αυστρία και την Ιρλανδία (15%).
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το αρνητικό στοιχείο είναι ότι αυξήθηκε το ποσοστό των αγροτών που δεν κάνουν αίτηση σε τράπεζα για δάνειο διότι φοβούνται ότι θα απορριφθεί
