Βιολογικό ρόφημα από ελληνικό τσάι, τύπου matcha, με σημαντικά οφέλη για την υγεία

Μια ζωντανή απόδειξη της δύναμης που έχουν η σύμπραξη και η διασύνδεση της πρωτογενούς παραγωγής με τα ερευνητικά ιδρύματα παρουσιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στην Πάτρα, σε ημερίδα με θέμα «Ανάπτυξη και χαρακτηρισμός ευεργετικών ιδιοτήτων καινοτόμου βιολογικού ροφήματος ελληνικού τσαγιού του βουνού μέσω νέων επιστημονικών και τεχνολογικών εφαρμογών». Εκεί παρουσιάστηκε ένα νέο, βιολογικό ρόφημα τύπου matcha, από τσάι του βουνού, προϊόν συνεργασίας μεταξύ ερευνητών, παραγωγών και επιχειρήσεων.

Το καινοτόμο ρόφημα, σε μορφή λεπτόκοκκης σκόνης Sideritis, συνδυάζει την παραδοσιακή βοτανική γνώση με σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους ξήρανσης και άλεσης, προσφέροντας ενισχυμένα αντιοξειδωτικά και νευροπροστατευτικά οφέλη. Η δράση αυτή, στο πλαίσιο του Μέτρου 16.1-16.2 ΠΑΑ, αναδείχθηκε ως παράδειγμα επιτυχημένης διασύνδεσης της πρωτογενούς παραγωγής με την έρευνα και την καινοτομία.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα έγινε με τη συνεργασία της εταιρείας ΑΔΟLΟ, του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών και την καθοδήγηση του εταίρου INDEVCHEM, με σκοπό την ανάπτυξη μίας νέας μορφής αξιοποίησης του τσαγιού του βουνού για τη δημιουργία ενός νέου ροφήματος τύπου matcha.

Πλουσιότερη χλωρίδα στην Ευρώπη

Πρώτη εισήγηση ήταν αυτή του Χρήστου Θανόπουλου, γεωπόνου MSc της εταιρείας AΔOLO, μέλους της επιχειρησιακής ομάδας του έργου. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, η Ελλάδα διαθέτει την πλουσιότερη χλωρίδα στην Ευρώπη σε σχέση με την επιφάνεια της χώρας, με περισσότερα από 6.500 είδη φυτών, εκ των οποίων 500-600 κατηγοριοποιούνται ως αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά.

Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις των αρωματικών φυτών ανέρχονται σε 150.000 στρέμματα, με τις περιφέρειες της Θεσσαλίας, της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας να συγκεντρώνουν πάνω από το 65% αυτών των εκτάσεων.

Η συνεχής αύξηση της ζήτησης αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών από τις βιομηχανίες καλλυντικών και φυτικών φαρμάκων, η εύκολη πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές μέσω ηλεκτρονικών πλατφορμών, το αυξημένο καταναλωτικό ενδιαφέρον για προϊόντα πιο υγιεινά, τοπικά και πιστοποιημένα, η υιοθέτηση ειδικών διατροφικών τάσεων (π.χ. vegan ή μεσογειακή διατροφή), η προσαρμοστικότητα των αρωματικών φυτών στην κλιματική αλλαγή και η σύμπραξη των ερευνητικών ιδρυμάτων με παραγωγούς αποτελούν τους βασικούς πυλώνες για την ανάπτυξη του κλάδου.

Sideritis

Στη συνέχεια, ο κ. Θανόπουλος αναφέρθηκε στο συγκεκριμένο εγχείρημα για την ανάπτυξη του καινοτόμου ροφήματος Sideritis, μέσω του Μέτρου 16.1-16.2, χαρακτηρίζοντάς το ως ένα απολύτως επιτυχημένο παράδειγμα διασύνδεσης της πρωτογενούς παραγωγής με τα ερευνητικά ιδρύματα. Τονίστηκε, επίσης, η σημαντικότητα της εκμετάλλευσης του συνόλου του συγκομιζόμενου προϊόντος (σ.σ. ποιοτική κατηγορία Α και Β) τσαγιού του βουνού (Sideritis raeseri Boiss. & Heldr.) και την ευκολία διάθεσης της νέας μορφής (σκόνη).

Δυνατότητες αξιοποίησης

Η καθηγήτρια του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών, Φωτεινή Λάμαρη, ανέλυσε διεξοδικά τις ιδιότητες και τις δυνατότητες αξιοποίησης του ελληνικού τσαγιού του βουνού.

Ξεκινώντας από τη βοτανική παρουσίαση όλων των διαφορετικών ειδών του γένους Sideritis, που είναι γνωστά ως τσάι του βουνού στην Ελλάδα, παρουσίασε λεπτομερώς την παραδοσιακή χρήση του ροφήματος, αλλά και πρόσφατες μελέτες για τη σύστασή του (π.χ. φλαβονοειδή, ιριδοειδή, γλυκοζίτες φαινυλοαιθανοειδών, τερπένια), καθώς και για τις βιολογικές ιδιότητές του.

Κύριες ιδιότητες που αναδεικνύονται στη βιβλιογραφία είναι η αντιοξειδωτική/αντιφλεγμονώδης, η νευροπροστατευτική και η αγχολυτική δράση. Όσον αφορά την αξιοποίηση του ελληνικού τσαγιού του βουνού, έγινε αναφορά σε φυτικά φαρμακευτικά προϊόντα παραδοσιακής χρήσης, συμπληρώματα διατροφής, ροφήματα και καλλυντικά. Όπως τόνισε, η διεξαγόμενη έρευνα, αλλά και η καλλιέργεια αυτού δημιουργεί το πλαίσιο για τη βιώσιμη ορθολογική αξιοποίηση και τη δημιουργία μίας αλυσίδας αξίας για αυτό το πολύτιμο προϊόν της ελληνικής γης.

Δημιουργία του νέου ροφήματος

Οι κ.κ. Παρασκευή Σίνου και Βασιλική Μπίρμπα, φαρμακοποιοί, υποψήφιες διδάκτορες και οι κύριες ερευνήτριες του έργου, παρουσίασαν εκ μέρους του Πανεπιστημίου Πατρών την έρευνα που διεξήχθη. Η κα Σίνου περιέγραψε την έμπνευση για τη δημιουργία του νέου ροφήματος Sideritis από την αρχαία παράδοση των ασιατικών χωρών, δηλαδή το matcha tea, καθώς και τη μεθοδολογία για την παραγωγή λεπτόκοκκης σκόνης από τσάι του βουνού (Sideritis raeseri).

Για την ανάπτυξη του τελικού προϊόντος, δοκιμάστηκαν δύο διαφορετικοί τρόποι ξήρανσης της φυτικής πρώτης ύλης. Πρώτον, εντός κλιβάνου με ρεύμα αέρα και, δεύτερον, με λυοφιλοποίηση. Ακολούθησε άλεση της ξηρής φυτικής ύλης με τους δύο διαφορετικούς τρόπους και προέκυψε σκόνη τσαγιού του βουνού με έντονο πράσινο χρώμα.

Τα δύο τελικά προϊόντα χαρακτηρίστηκαν ως προς τη χημική τους σύσταση και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι είναι πλούσια σε άρωμα, στα χαρακτηριστικά διτερπένια του γένους Sideritis (σιδερόλη, σιδεριδιόλη), καθώς και σε ευεργετικά για την υγεία φαινολικά συστατικά.

Μεγαλύτερες αποδόσεις

Η κα Μπίρμπα αναφέρθηκε λεπτομερώς στα καινοτόμα ροφήματα από τη σκόνη (organic sideritis powder) και τη σύσταση, τις αντιοξειδωτικές και νευροπροστατευτικές ιδιότητες αυτών σε σχέση με το κλασικό έγχυμα. Τα πειράματα έδειξαν ότι οι εναλλακτικοί τρόποι ξήρανσης έδωσαν ροφήματα με μεγαλύτερες αποδόσεις.

Τα καινοτόμα ροφήματα ήταν πιο πλούσια σε βιοδραστικά συστατικά σε σχέση με το παραδοσιακό. Πιο συγκεκριμένα, το ρόφημα που προήλθε από ξήρανση σε κλίβανο περιείχε τουλάχιστον διπλάσιες ποσότητες χλωρογενικού οξέος και γλυκοζιτών φαινυλοαιθανοειδών, ενώσεις με ευεργετικό ρόλο στην υγεία του ανθρώπου. Παράλληλα, το ρόφημα από λυοφιλοποιημένο τσάι του βουνού εμφάνισε σχεδόν διπλάσια περιεκτικότητα σε φαινολικά συστατικά από το παραδοσιακό.

Ωστόσο, και τα δύο καινοτόμα ροφήματα είχαν συνολικά καλύτερη in vitro αντιοξειδωτική δράση από το κλασικό τσάι του βουνού. Τέλος, και τα τρία ροφήματα εμφάνισαν την ίδια σημαντική αναστολή του ενζύμου ακετυλοχολινεστεράση, γεγονός που καθιστά τα καινοτόμα ροφήματα πολλά υποσχόμενα στην ενίσχυση της μνήμης και της νοητικής λειτουργίας.

Ο Δρ Φυτάς, χημικός της εταιρείας INDEVCHEM και συντονιστής της εκδήλωσης, τόνισε το γεγονός ότι αυτή η διαδικασία κατεργασίας δεν γίνεται μόνο σε εξειδικευμένα χημικά εργαστήρια, αλλά είναι μία διαδικασία απλή και σταθερή που μπορεί εύκολα να μεταφερθεί σε βιομηχανική παραγωγή και είναι άμεσα εφαρμόσιμη.