Παραδείγματα καινοτομίας στην Ευρώπη: Μείωση νερού, «έξυπνοι» αμπελώνες και ανίχνευση ασθενειών στις μέλισσες

Στην ανάπτυξη και τη δοκιμή ψηφιακών εργαλείων στο χωράφι προχωρούν επιχειρησιακές ομάδες από την Ευρώπη, ώστε να διασφαλιστεί η εφαρμογή τους στο πεδίο και να αυξηθεί η υιοθέτησή τους από περισσότερους αγρότες. Μέχρι και σήμερα, εκατοντάδες επιχειρησιακές ομάδες εστιάζουν τη δραστηριότητά τους στην ψηφιοποίηση του αγροτικού τομέα, με αποτέλεσμα έναν πιο αποδοτικό, ανταγωνιστικό και βιώσιμο κλάδο.

Στην έκδοση του 2025 του περιοδικού «Agrinnovation» από το δίκτυο της ΚΑΠ παρουσιάζονται παραδείγματα επιχειρησιακών ομάδων, οι οποίες έχουν δοκιμάσει τεχνολογίες για τη βελτίωση της διαχείρισης του νερού και την παρακολούθηση του εδάφους, των καλλιεργειών και της κτηνοτροφίας.

Έως και 46% μείωση του νερού στην Ιταλία

Στην περιοχή Πιεμόντε της Ιταλίας, μία από τις σημαντικότερες περιοχές παραγωγής φρούτων της χώρας, η Επιχειρησιακή Ομάδα «WappFruit» συγκέντρωσε τοπικούς παραγωγούς και ερευνητές για την ανάπτυξη ενός έξυπνου συστήματος άρδευσης. Μια σειρά από αισθητήρες μετρούν την υγρασία του εδάφους και την ποσότητα διαθέσιμου νερού για τα οπωροφόρα δέντρα.

Στη συνέχεια, ένας ειδικός αλγόριθμος αναλύει τα δεδομένα και μπορεί να ενεργοποιήσει αυτόματα το σύστημα άρδευσης σε περιοχές με υδατική ανεπάρκεια. Οι αγρότες μπορούν να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο την κατάσταση των οπωρώνων τους. Το σύστημα είναι πλήρως αυτοματοποιημένο, αλλά οι παραγωγοί έχουν τη δυνατότητα να το ενεργοποιούν ή να το απενεργοποιούν απομακρυσμένα και χειροκίνητα – λειτουργία ιδιαίτερα χρήσιμη σε περιοχές όπως το Πιεμόντε, όπου οι οπωρώνες συχνά βρίσκονται σε διαφορετικές τοποθεσίες.

Ο Lorenzo Sacchetto, ένας από τους παραγωγούς που δοκίμασαν το σύστημα στους οπωρώνες μήλων και ακτινιδίων του, αναφέρει στο περιοδικό ότι «οι επιτόπιες δοκιμές δείχνουν ότι αυτή η καινοτομία μπορεί να με βοηθήσει να εξοικονομήσω έως και 46% σε νερό. Στο τέλος της σεζόν, είχαμε την ίδια ποσότητα παραγωγής σε σύγκριση με τις συμβατικά αρδευόμενες καλλιέργειες, ενώ τα φρούτα ήταν πιο γλυκά, επειδή είχαν αρδευτεί με την κατάλληλη ποσότητα νερού».

Ψηφιακή πλατφόρμα για αμπελουργούς στη Σλοβενία

Η Επιχειρησιακή Ομάδα «Smart Agro Grape» εισήγαγε την έννοια των «έξυπνων αμπελώνων» στους Σλοβένους αμπελουργούς, βοηθώντας τους να εργάζονται με πιο βιώσιμο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Το έργο ανέπτυξε μια ψηφιακή πλατφόρμα, η οποία επεξεργάζεται δεδομένα από αισθητήρες πεδίου.

Οι πληροφορίες για τη θερμοκρασία του εδάφους, την υγρασία και άλλα περιβαλλοντικά δεδομένα, όπως οι βροχοπτώσεις ή η θερμοκρασία αέρα, μετατρέπονται σε ακριβή μοντέλα πρόβλεψης, τα οποία οι αγρότες μπορούν να παρακολουθούν μέσω εφαρμογής στο κινητό τους. Τα αποτελέσματα βοηθούν στον υπολογισμό της πραγματικής ποσότητας νερού, λιπάσματος και φυτοπροστατευτικών προϊόντων που χρειάζεται να εφαρμοστούν.

Η ανταλλαγή γνώσεων αποτελεί βασικό παράγοντα επιτυχίας του έργου, σύμφωνα με την παρουσίαση της επιχειρησιακής ομάδας. Οι συμμετέχοντες αμπελουργοί εκπαιδεύονται ώστε να μάθουν πώς να αξιοποιούν τις νέες ψηφιακές λύσεις στις εκμεταλλεύσεις τους.

Παρακολούθηση ασθενειών για μελισσοκομικές κοινότητες στη Ρουμανία

Η κλιματική αλλαγή καθιστά τις μέλισσες πιο ευάλωτες σε παράσιτα και ασθένειες. Η ρουμανική Επιχειρησιακή Ομάδα «Bee smart, bee healthy» δοκίμασε ένα έξυπνο σύστημα παρακολούθησης που ειδοποιεί τους μελισσοκόμους όταν εντοπίζεται κίνδυνος για την υγεία της κυψέλης, επιτρέποντάς τους να δράσουν έγκαιρα. «Το άκαρι Varroa αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στη μελισσοκομία», αναφέρει η Iulia Fatu, συντονίστρια του έργου. Η ίδια συνεχίζει, λέγοντας ότι «δοκιμάζουμε έξυπνες κυψέλες που καταγράφουν σε βίντεο τις μέλισσες, καθώς εισέρχονται. Αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης εντοπίζουν τις μέλισσες που φέρουν το παράσιτο Varroa. Αν εντοπιστούν προσβεβλημένες μέλισσες, στέλνεται ειδοποίηση με την τοποθεσία της κυψέλης στον μελισσοκόμο». Οι έξυπνες κυψέλες είναι συνδεδεμένες σε ένα δικτυωμένο σύστημα αισθητήρων, επιτρέποντας σε μελισσοκόμους ευρύτερης περιοχής να λαμβάνουν προβλέψεις σχετικά με πιθανούς κινδύνους ασθενειών.

Έξυπνα εργαλεία για την προστασία των επικονιαστών

Χάρη σε ένα «ζωντανό εργαστήριο» (living lab), στο οποίο ερευνητές και μελισσοκόμοι συνεργάζονται στενά, το έργο αναπτύσσει φυσικές λύσεις για την πρόληψη ή την αντιμετώπιση ασθενειών. Αυτές ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα των μελισσών και αποτρέπουν την ύπαρξη χημικών ουσιών στο μέλι, βοηθώντας τους μελισσοκόμους να προστατεύσουν τα μελίσσια τους και να βελτιώσουν την ποιότητα των προϊόντων τους.