Τα τρία σενάρια πολέμου για την αγορά εμπορευμάτων

Σε κατάσταση αναβρασμού και επιφυλακής βρίσκεται η παγκόσμια αγορά εμπορευμάτων εξαιτίας της ιρανοϊσραηλινής σύγκρουσης, που μαίνεται για 8η μέρα. Ήδη, οι πρώτες επιπτώσεις φάνηκαν, με την απότομη αύξηση της τιμής του αργού πετρελαίου.

Πιο συγκεκριμένα, ο δείκτης της Νέας Υόρκης για το αργό πετρέλαιο (crude oil) διαμορφώθηκε στα 75,14 δολ./βαρέλι στις 18 Ιουνίου, έναντι 59,74 δολ./βαρέλι στις 30 Μαΐου, όταν ξεκίνησε το «ράλι» ανόδου, με το χαμηλό έτους να βρίσκεται στα 57,03 (6 Μαΐου 2025). Πέρυσι, στις 25 Ιουνίου 2024, η τιμή του βαρελιού ήταν στα 81,47 δολ. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι διεθνείς αναλυτές, μεταξύ αυτών και η Goldman Sachs, δίνουν ένα «μαξιλάρι» 10 δολαρίων για την προοπτική ανόδου των τιμών πετρελαίου λόγω της σύρραξης, μέχρι περίπου τα 85 δολάρια. Μέχρι εκείνο το επίπεδο, δεν ανησυχούν σε μεγάλο βαθμό για τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία.

Σε μια ανάλυση που δημοσιεύθηκε τη δεύτερη μέρα των εχθροπραξιών, η Dina Esfandiary του Bloomberg Geoeconomics περιέγραψε τρία σενάρια για το τι θα μπορούσε να ακολουθήσει στη συνέχεια:

• 1o σενάριο: Το Ισραήλ να προχωρήσει σε αντίποινα κατά του Ιράν και να υπάρξει ανταπόδοση. Στο πρώτο και πιο πιθανό σενάριο εκεί θα περιοριστεί η σύρραξη, χωρίς επίθεση στις ΗΠΑ.
• 2o σενάριο: Το Ιράν θα προβεί επίσης σε αντίποινα κατά των ΗΠΑ, αλλά με προειδοποίηση, και έτσι θα αποφύγει τις αμερικανικές απώλειες.
• 3o σενάριο: Αυτό είναι και το χειρότερο υποθετικό σενάριο, σύμφωνα με το οποίο «το Ιράν βάζει στο στόχαστρο θέσεις των ΗΠΑ στην περιοχή και ενδεχομένως κλείνει ακόμη και τα Στενά του Ορμούζ. Αυτό δεν αφήνει στις ΗΠΑ άλλη επιλογή από το να συμμετάσχουν στον πόλεμο στο πλευρό του Ισραήλ, οδηγώντας σε έναν μεγαλύτερο περιφερειακό πόλεμο». Εφόσον κλείσουν τα Στενά, «εκτιμούμε ότι το πετρέλαιο θα μπορούσε να φτάσει μέχρι και τα 130 δολάρια το βαρέλι», γράφει η Esfandiary.

Οι τελευταίες ειδήσεις, μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, μιλούσαν για διφορούμενες δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, σχετικά με την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο: «Μπορεί να το κάνω. Μπορεί να μην το κάνω», δήλωσε σε δημοσιογράφους. Οποιαδήποτε παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών στη σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ θα σηματοδοτούσε ένα «τρομερό σπιράλ κλιμάκωσης», δήλωσε την Πέμπτη ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Interfax.

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, δήλωσε νωρίτερα ότι όλες οι πλευρές θα πρέπει να αναζητήσουν τρόπους για να τερματιστούν οι συγκρούσεις. Το Ισραήλ, πάντως, επιτέθηκε κατά τη διάρκεια της νύχτας (Τετάρτη προς Πέμπτη) σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Νατάνζ και στο Αράκ, δίνοντας περαιτέρω ώθηση στην άνοδο των τιμών του πετρελαίου.

Έμμεσες οι επιπτώσεις στα αγροτικά προϊόντα

Σε μία πρώτη ψύχραιμη ανάλυση των επιπτώσεων από την ισραηλινή επίθεση στις στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, η έκθεση της Επιτροπής Ανάπτυξης Σιτηρών του Σασκατσουάν στον Καναδά αναφέρει τα εξής: «Αν και το Ιράν είναι μεγάλος παραγωγός και καταναλωτής σιταριού, ο αντίκτυπος του πολέμου δεν αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις αγορές σιταριού. Παρά το γεγονός ότι παράγει πάνω από 15,5 εκατ. τόνους σιταριού, το Ιράν πρέπει να εισάγει σιτάρι για να ικανοποιήσει την εγχώρια ζήτηση, ύψους περίπου 17 εκατ. τόνων. Οι εισαγωγές σιταριού του Ιράν προέρχονται, κυρίως, από τη Ρωσία και είναι σε μεγάλο βαθμό συνάρτηση της εγχώριας παραγωγής του. Φέτος, το Ιράν υποφέρει από σημαντική ξηρασία, η οποία θα καταστήσει τη χώρα περισσότερο εξαρτημένη από τις εισαγωγές».

Και συνεχίζει: «Ο μεγαλύτερος αντίκτυπος στις αγορές σιταριού θα μπορούσε να προκύψει έμμεσα από τις υψηλότερες τιμές των λιπασμάτων και των καυσίμων. Το Ιράν είναι ο τρίτος κορυφαίος εξαγωγέας ουρίας και ο έβδομος μεγαλύτερος εξαγωγέας άνυδρης αμμωνίας, αλλά, επί του παρόντος, δεν υπάρχουν αναφορές για στοχοποίηση εργοστασίων λιπασμάτων. Το Ιράν είναι σημαντικός παραγωγός και εξαγωγέας πετρελαίου και φυσικού αερίου και οι αναφορές δείχνουν ότι οι βομβαρδισμοί έχουν επεκταθεί και σε ορισμένες ενεργειακές υποδομές».

Συνεπώς, το βλέμμα όλων έχει στραφεί στα Στενά του Ορμούζ, ο αποκλεισμός των οποίων από το Ιράν στο χειρότερο σενάριο θα έχει ως συνέπεια την κατακόρυφη αύξηση των τιμών πετρελαίου, πάνω από τα 100 δολ./βαρέλι, γεγονός που θα σημάνει κόκκινο συναγερμό στις διεθνείς αγορές