Ag-Cluster: Έξυπνες λύσεις για μειωμένες εισροές και χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα

Σε μια εποχή που το μειωμένο αποτύπωμα άνθρακα στον αγροδιατροφικό τομέα αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την αποτροπή των περιβαλλοντικών και κλιματικών επιπτώσεων και ένα νέο σημείο αναφοράς για την ορθολογική χρήση των πόρων από πλευράς αγροτών, o Συνεργατικός Σχηματισμός Αγροδιατροφής στην Κεντρική Μακεδονία ΙΚΕ «Ag-Cluster» καταθέτει τη δική του σύγχρονη πρόταση για την επίτευξη μιας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης της αγροτικής παραγωγής.

Αγρότες, γεωπόνοι πεδίου, συνεταιριστικοί και θεσμικοί φορείς, υπηρεσιακοί παράγοντες από την Ημαθία και την Πιερία, αλλά και εκπρόσωποι τοπικών επιχειρήσεων, είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για το καινοτόμο εγχείρημα των επτά εταίρων του «Ag-Cluster», που αφορά συστήματα μειωμένων εισροών και χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα στην αγροτική παραγωγή και ανάπτυξη πρωτοκόλλων πιστοποίησης ως «φιλικά προς το περιβάλλον» για προϊόντα αγροδιατροφής.

Ειδικότερα, οι εταίροι του έργου πραγματοποίησαν ημερίδα στη Βέροια, με θέμα «Ανταγωνιστικά αγροτικά προϊόντα με μειωμένες εισροές και χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα». Εκλεκτοί ομιλητές περιέγραψαν και ανέλυσαν τις λύσεις που προσφέρει η ευφυής γεωργία στο σκέλος της προστασίας του περιβάλλοντος και της προώθησης της «πράσινης στρατηγικής».

1 από 9

Η ευφυής γεωργία στην υπηρεσία του περιβάλλοντος

Σε πρακτικό επίπεδο, η εφαρμογή της μεθόδου του «Ag-Cluster» βασίζεται στο πρωτοποριακό σύστημα ευφυούς γεωργίας gaiasense της NEUROPUBLIC. Υλοποιείται σε συγκεκριμένες πιλοτικές περιοχές στην ΠΕ Ημαθίας, με καλλιέργειες ροδάκινου και ακτινιδίου, που έχουν εξαγωγικό μεν προσανατολισμό, αλλά υψηλό κόστος παραγωγής και περιβαλλοντικού αποτυπώματος.

Η έκταση που καλύπτουν οι εγκατεστημένοι τηλεμετρικοί σταθμοί καλύπτει 14.000 στρ. ακτινιδίου και πάνω από 130.000 στρ. ροδάκινου. Στο πρώτο σκέλος γίνεται η καταγραφή παραμέτρων του κλίματος και του εδάφους και χρήση δορυφορικών εργαλείων παρατήρησης της Γης, επιδιώκοντας την εξοικονόμηση ενέργειας σε παραγωγικές δραστηριότητες για την ορθολογικότερη χρήση του αρδευτικού νερού, των σκευασμάτων θρέψης και των φυτοπροστατευτικών ουσιών, μέσω των τεχνολογικών εργαλείων που έχουν αναπτυχθεί.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε κάθε περιοχή εφαρμογής του συστήματος γίνεται συγκεκριμένη παραμετροποίηση, λόγω των διαφορετικών κλιματολογικών συνθηκών.

Πλεονεκτήματα κάμπου Ημαθίας για την εφαρμογή του έργου

Τα σημαντικά πλεονεκτήματα που διαθέτει ο κάμπος της Ημαθίας και τους λόγους επιλογής του για την εφαρμογή του έργου σε καλλιέργειες ροδάκινων και ακτινιδίων ανέφερε ο γεωπόνος και διαχειριστής του Ag-Cluster, Παναγιώτης Κακαφίκας, κατά την εναρκτήρια ομιλία του.

Μίλησε, ακόμη, για τη δημιουργία του Συνεργατικού Σχηματισμού, τη σημασία του εγχειρήματος για τον κλάδο της αγροδιατροφής και της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, αλλά και στα συγκριτικά πλεονεκτήματα για την ανάδειξη της γεωργίας μειωμένου αποτυπώματος άνθρακα, η οποία θα δώσει υπεραξία στις καλλιέργειες της περιοχής, μέσω της πιστοποίησης των προϊόντων και της σήμανσής τους σε σχέση με το αποτύπωμα του άνθρακα.

«Το αντικείμενο του μειωμένου διοξειδίου του άνθρακα επιλέχθηκε γιατί υπάρχει ως προαπαιτούμενο στη νέα ΚΑΠ και επειδή το περιβάλλον θα παίζει, στο εξής, κυρίαρχο ρόλο. Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας είναι η ευαισθητοποίηση, πλέον, των καταναλωτών παγκοσμίως σε σχέση με το εάν οι επιχειρήσεις τηρούν ή όχι πολιτικές φιλικές προς το περιβάλλον», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Κακαφίκας.

Υπογράμμισε, τέλος, ότι στόχος είναι την επόμενη χρονιά, κι αμέσως μετά τις καταγραφές του ισοζυγίου του άνθρακα, να εφαρμοστούν πολιτικές μείωσης των εισροών και ολοκλήρωσε με την ευχή το έργο αυτό να γίνει ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια των συνεταιρισμών ή των τοπικών επιχειρήσεων σε σχέση με το προϊόν που παράγουν.

Gaiasense και μεθοδολογία του Ag-Cluster

Στη συνέχεια, στο βήμα ανέβηκε ο γεωπόνος στο Tμήμα Επιχειρησιακής Υποστήριξης Έργων Ευφυούς Γεωργίας της NEUROPUBLIC, Σπύρος Ρέππας, ο οποίος ανέλυσε τις υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας, με στόχο τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, μέσω του gaiasense, φέρνοντας ως παράδειγμα τις πιλοτικές περιοχές εφαρμογής στον Νομό Ημαθίας.

Όπως είπε, η εφαρμογή του συστήματος gaiasense στην περιοχή του Ag-Cluster έχει τέσσερις διαστάσεις. Η πρώτη αφορά τη χρήση μέσων τηλεπισκόπησης, όπως είναι οι δορυφόροι για τη λήψη πληροφοριών των καλλιεργειών, η δεύτερη την τοποθέτηση συγκεκριμένων τηλεμετρικών σταθμών στα αγροτεμάχια για τη συλλογή πληροφοριών σε ωριαία βάση, η τρίτη τον γεωπόνο πεδίου, ο οποίος γνωρίζει όλες τις καλλιεργητικές εργασίες που εφαρμόζει ο παραγωγός και, τέλος, η τέταρτη αφορά τον γεωπόνο υποστήριξης, ο οποίος επεξεργάζεται όλα αυτά τα δεδομένα που συλλέγονται από τις προηγούμενες διαστάσεις.

«Είναι βοηθητικές εργασίες με τελικό αποδέκτη τον άνθρωπο, είτε αυτός είναι ο γεωπόνος, ο γεωργικός σύμβουλος μιας εκμετάλλευσης, είτε ένας επιστήμονας που θέλει να αξιοποιήσει τα δεδομένα, είτε ο ίδιος παραγωγός που θέλει να λάβει την απόφασή του για το τι θα κάνει στην εκμετάλλευσή του», τόνισε ο κ. Ρέππας. Επίσης, αναφέρθηκε στη χωροταξία του gaiasense και πού έχει εγκατασταθεί μέχρι στιγμής σε όλη την Ελλάδα, για την υλοποίηση 70 εθνικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

«Υπάρχουν τουλάχιστον 350 σταθμοί που έχουν εγκατασταθεί στη χώρα μας, ενώ συστήματα ευφυούς γεωργίας και σταθμοί gaiasense έχουν τοποθετηθεί και στις Ισπανία, Πορτογαλία, Ουκρανία, Πολωνία και Κύπρο, με άριστα αποτελέσματα για την πιστότητα και ορθότητα του συστήματος και στο εξωτερικό».

Σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη των μοντέλων για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος που έχει αναπτύξει η NEUROPUBLIC, ο κ. Ρέππας είπε ότι μπορούν να δοθούν στοχευμένες συμβουλές φυτοπροστασίας, λίπανσης και άρδευσης και ταυτόχρονα να παρακολουθούνται οι κλιματολογικές συνθήκες και να ενημερώνονται οι παραγωγοί σε περίπτωση που υπάρχει πρόβλημα με τον καιρό.

Ειδικά για τις καιρικές συνθήκες, ο κ. Ρέππας επισήμανε ότι με βάση τις καταγραφές που έχουν συλλέξει από το ημερολόγιο αγρού, μέχρι στιγμής, κάθε πιλοτική περιοχή εγκατάστασης του συστήματος στην Ημαθία επηρεάζεται διαφορετικά από το τοπικό μικροκλίμα, ενώ και οι δύο καλλιέργειες παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις στις καλλιεργητικές φροντίδες.

Όλα τα στοιχεία ενσωματώνονται μέσα σε μια πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί, ενώ καταγράφεται, συγχρόνως, όλο το ενεργειακό αποτύπωμα των πρακτικών που εφαρμόζει ο παραγωγός και άλλα σημαντικά στοιχεία κατά την καλλιεργητική περίοδο.

Κλιματικά έξυπνη γεωργία

Από την πλευρά του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ομιλητής ήταν ο καθηγητής Γεωπονίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Τηλεπισκόπησης, Φασματοσκοπίας και Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, Γεώργιος Ζαλίδης, ο οποίος αναφέρθηκε στην αξιοποίηση των σύγχρονων εργαλείων, με στόχο την αειφορική διαχείριση, όπως και στα καινοτόμα δορυφορικά συστήματα καταγραφής και υπολογισμού του αποτυπώματος του άνθρακα.

«Δεν είναι μακριά η μέρα που θα έχουμε πιστοποιημένα προϊόντα, όπως τα βιολογικά, με μειωμένο αποτύπωμα άνθρακα, καθώς ήδη οι ξένες αγορές αρχίζουν και τα ζητούν. Η ελληνική γεωργία δεν πρέπει να χάσει το τρένο του εκσυγχρονισμού, γιατί θα μείνει πίσω από πλευράς ανταγωνιστικότητας στην επόμενη χρηματοδοτική περίοδο», επισήμανε ο κ. Ζαλίδης και πρόσθεσε πως το εγχείρημα που έχουν κάνει με το να βάλουν την παραγωγική διαδικασία στο ίδιο τραπέζι μαζί με τους μεταποιητές, το πανεπιστήμιο, τις εταιρείες που παρέχουν τεχνογνωσία και υπηρεσίες είναι ένα μεγάλο στοίχημα.

«Το πείραμα του Ag-Cluster θέλουμε να πετύχει. Έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία να κάνουμε πραγματικότητα μια κλιματικά έξυπνη γεωργία. Εμείς έχουμε ήδη έτοιμες υπηρεσίες σε ό,τι αφορά τα δορυφορικά συστήματα, οι οποίες μπορούν να περάσουν κατευθείαν πολύ αποτελεσματικά δεδομένα, σε συνεργασία με τον γεωπόνο, στην παρατήρηση γης με όποιον αισθητήρα χρησιμοποιούμε», κατέληξε ο κ. Ζαλίδης.

Για τη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο γεωπόνος του Εργαστηρίου Τηλεπισκόπησης, Φασματοσκοπίας και Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών του ΑΠΘ, Γιώργος Γαλάνης, ο οποίος αναφέρθηκε λεπτομερώς στις ενέργειες και στις μετρήσεις που έχουν γίνει στην πιλοτική περιοχή εφαρμογής του Ag-Cluster, για την καταγραφή του αποτυπώματος άνθρακα.

«Το πρόγραμμα έχει “τρέξει” μια ολόκληρη καλλιεργητική περίοδο. Έχουμε συλλέξει μεγάλο όγκο δεδομένων και σε πολύ μεγάλο βαθμό έχουμε ολοκληρώσει τον αλγόριθμο για να τρέξουμε τα πρώτα αποτελέσματα για το ροδάκινο, καθώς υπολείπονται δεδομένα από τη συγκομιδή των ακτινιδίων, η οποία εκκρεμεί», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Γαλάνης. Ο φυτοπαθολόγος και αν. καθηγητής στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος, Τμήμα Επιστημών Διατροφής και Διαιτολογίας, Θωμάς Θωμίδης, υπογράμμισε τη σημασία των βέλτιστων ψεκασμών με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος.

Σύντομο χαιρετισμό κατά τη διάρκεια της ημερίδας απηύθυναν ο αντιπεριφερειάρχης Ημαθίας, Κώστας Καλαϊτζίδης, ο οποίος εξέφρασε την αμέριστη υποστήριξή του στην προσπάθεια του Συνεργατικού Σχηματισμού και ο δήμαρχος της Βέροιας, Κώστας Βοργιαζίδης.

Ο κ. Βοργιαζίδης δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην ανάγκη εξορθολογισμού της λειτουργίας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων όχι μόνο με οικονομικά κριτήρια, αλλά και με όρους περιβαλλοντικής προσαρμογής και βιώσιμης καταναλωτικής συμπεριφοράς, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα ροδάκινα και τα ακτινίδια, που αποτελούν τα βασικά προϊόντα παραγωγής της περιοχής. Μετά το τέλος των ομιλιών ακολούθησαν ερωτήματα από τους παρευρισκόμενους, τα οποία και απαντήθηκαν από τους ομιλητές της ημερίδας.

Ζευς Ακτινίδια

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εφαρμογή του έργου στην Πιερία και στις καλλιέργειες ακτινιδίου επέδειξε ο πρόεδρος της «Ζευς Ακτινίδια ΑΕ», Δημήτρης Μανώσης, ο οποίος παρακολούθησε την ενδιαφέρουσα ημερίδα. Όπως είπε, καθώς η εταιρεία είναι η πρώτη στην Ελλάδα που έχει πιστοποιηθεί για το αποτύπωμα του άνθρακα και εφαρμόζει, σε εμπειρικό επίπεδο, τεχνικές και διαδικασίες μειωμένου αποτυπώματος, η επιστημονική πρακτική θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, αφού το ακτινίδιο απευθύνεται σε αγορές πολύ ανταγωνιστικές.

Κοινοπραξία Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Νομού Ημαθίας

Την Κοινοπραξία Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Νομού Ημαθίας εκπροσώπησε ο διευθυντής της και πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Επισκοπής «Αλέξανδρος», Στέφανος Νταούκας, ο οποίος μαζί με τον Παναγιώτη Κακαφίκα, γεωπόνο και διαχειριστή του Ag-Cluster, συντόνισαν την εκδήλωση.

Τι είπαν οι παραγωγοί που συμμετέχουν στο Ag-Cluster