Διέξοδος στην περίοδο της κρίσης η αμυγδαλιά, η καρυδιά, η καστανιά και η φυστικιά

Σημαντική κατηγορία δενδρώδους καλλιέργειας με αναπτυξιακή πορεία τα τελευταία χρόνια αποτελεί αυτή των ακρόδρυων. Η «ΥΧ» παρουσιάζει την εξέλιξη τεσσάρων βασικών καλλιεργειών (καρύδι, αμύγδαλο, κάστανο και φιστίκι) για την περίοδο 2009-2016, σύμφωνα με στοιχεία που ελήφθησαν από την ΕΛΣΤΑΤ. Ενδεικτικό της δυναμικής των καλλιεργειών, καθώς και του μεγάλου ενδιαφέροντος που συγκεντρώνουν στις τάξεις των παραγωγών, είναι ότι σε ορισμένες βασικές παραγωγικές περιοχές της χώρας, τα ακρόδρυα όχι μόνο επανέκαμψαν, αλλά παρουσίασαν και αύξηση στρεμμάτων σε σχέση με το 2009. Ακόμα όμως και στην περίοδο της βαθιάς ύφεσης (2009-2013), αποτέλεσαν πολύτιμη λύση για αρκετούς παραγωγούς. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία, την περίοδο 2009-2016 ο αριθμός των εκμεταλλεύσεων μειώθηκε σημαντικά και στις τέσσερις καλλιέργειες, ιδιαίτερα δε σε αμυγδαλιές (-21,5%) και σε καρυδιές (-23,4%). Σε συνδυασμό μάλιστα με την εξέλιξη των εκτάσεων (-1% και -10,7% αντίστοιχα) φαίνεται ότι υπήρξε μια αξιοσημείωτη αύξηση στο μέγεθος των εκμεταλλεύσεων το οποίο ωστόσο συνήθως περιορίζεται στη ζώνη των 10 στρεμμάτων.

Ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις μπορούν να προκύψουν, από την εξέλιξη των καλλιεργειών τόσο πανελλαδικά, όσο και σε βασικές παραγωγικές περιοχές σε συνάρτηση με τις επιδόσεις που σημείωσαν μέσα στην κρίση.

Αµυγδαλιά

Θετική ήταν η εξέλιξη της καλλιέργειας της αµυγδαλιάς στην Κεντρική Μακεδονία καθ’ όλη την οκταετία 2009-2016, αλλά και κατά την τριετία 2009-2013. Το 2009 οι καλλιεργούµενες εκτάσεις ανέρχονταν σε 17.940 στρέµµατα, για να φτάσουν το 2013 τα 15.902 και να εκτιναχθούν το 2016 στα 21.840 στρέµµατα.

Αναπτυξιακή εικόνα καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ και για την αµυγδαλιά στη Θεσσαλία, περιοχή που συγκεντρώνει το 51% των καλλιεργούµενων εκτάσεων αµυγδαλιάς (2016): Από τα 47.531 στρέµµατα το 2009 οι καλλιεργούµενες εκτάσεις φτάνουν τα 45.121 στρέµµατα το 2013 µε αξιοσηµείωτη µείωση αριθµού εκµεταλλεύσεων (2.809 το 2013 από 3.504 το 2009). Στη συνέχεια της υφεσιακής περιόδου όµως, η ανάκαµψη είναι εντυπωσιακή και αποτυπώνεται στα 51.041 στρέµµατα το 2016 και µάλιστα µε περίπου ίδιο αριθµό εκµεταλλεύσεων σε σχέση µε το 2009 (βλ. σχετικό πίνακα).

πανελλαδική εξέλιξη αμυγδαλιάςΤο 2016 θεωρείται χρονιά – ορόσηµο ως προς τις νέες φυτεύσεις αµυγδαλιάς

Όπως ανέφερε στην «ΥΧ» ο γεωπόνος της Οργάνωσης Παραγωγών ΑΣ Ένωσης Ελασσόνας, Αστέριος Νάνος, «η σταθερότητα της τιµής του προϊόντος την τελευταία τετραετία βοήθησε την ανάπτυξη των εκµεταλλεύσεων και αρκετοί παραγωγοί επέλεξαν να αυξήσουν τα στρέµµατά τους».

Ο ίδιος συµφωνεί µε την αποτύπωση της σηµαντικής αύξησης σε καλλιεργούµενες εκτάσεις που καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ για το 2016: «Μπορώ να σας πω ότι το 2016 θεωρείται χρονιά – ορόσηµο ως προς τις νέες φυτεύσεις αµυγδαλιάς. Ένας σηµαντικός παράγοντας που συνέβαλε σε αυτό ήταν ότι αρκετοί παραγωγοί αποφάσισαν να αφήσουν την καλλιέργεια σιτηρών, όπου η εικόνα της αγοράς ήταν στάσιµη ή και πτωτική, και να στραφούν στην αµυγδαλιά».

Καρύδια

Βουτιά στην Κεντρική Μακεδονία µέσα στην κρίση, αλλά και δυνατό comeback

Σηµαντική πτώση στις καλλιεργούµενες εκτάσεις καρυδιάς της Κεντρικής Μακεδονίας καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ κατά την περίοδο της «βαθιάς» οικονοµικής ύφεσης (2009-2013). Αναλυτικότερα, από τα 6.263 στρέµµατα και τις 1.154 εκµεταλλεύσεις το 2009, η καλλιέργεια πέφτει στα 4.806 στρέµµατα και τις µόλις 786 εκµεταλλεύσεις το 2013.

πανελλαδική εξέλιξη καρυδιάςΌπως ανέφερε ο γεωπόνος και ιδιοκτήτης του φυτωρίου GRINN από την Ηµαθία, Ευάγγελος Μίλης, «µια πιθανή εξήγηση για την πτώση είναι ότι αρκετός κόσµος εκείνη την περίοδο στράφηκε µαζικά στο ροδάκινο, που έως το 2013 πήγαινε καλά». Από την πλευρά του, ο γεωπόνος και παραγωγός καρυδιού από τις Σέρρες, Θοδωρής Καρπάτσης, σηµείωσε ότι «εκείνο το διάστηµα πολλοί έβαλαν καρυδιές ανεξέλεγκτα και χωρίς το κατάλληλο πολλαπλασιαστικό υλικό, κάτι που οδήγησε σε µη παραγωγικές καλλιέργειες. Γι’ αυτό και στη συνέχεια άλλαξαν από καρυδιές σε άλλα προϊόντα». Πάντως, την τριετία που ακολουθεί, η καλλιέργεια επανέρχεται δριµύτερη, φτάνοντας τα 11.636 στρέµµατα και τις 1.622 εκµεταλλεύσεις.

Καστανιά

Άνθισε στη Θεσσαλία

Σταθερά αυξητική είναι η εξέλιξη της καστανιάς στη Θεσσαλία, εκ των τριών βασικών παραγωγικών περιοχών της χώρας. Αναλυτικότερα, την περίοδο 2009-2013 από τα 21.296 στρέµµατα, ανεβαίνουµε στα 23.493 µε πολύ µικρή µείωση του αριθµού των εκµεταλλεύσεων (βλ. πίνακα). Από εκείνο το χρονικό σηµείο και για την επόµενη τριετία έως το 2016, η άνοδος είναι ακόµα πιο εντυπωσιακή, µε 26.786 στρέµµατα και 2.266 εκµεταλλεύσεις.

«Καστανιές άρχισαν να φυτεύονται εκ νέου κατά την περίοδο της οικονοµικής κρίσης, µετά το 2010»

Όπως ανέφερε στην «ΥΧ» ο Βαγγέλης Κρανιώτης, πρόεδρος του ΑΣ Μελιβοίας: «Στη Θεσσαλία, η ανάπτυξη της καλλιέργειας εντοπίζεται κυρίως στους νοµούς της Λάρισας και της Μαγνησίας. Με την ανάπτυξη των υποδοµών σε αυτές τις περιοχές, ο κόσµος αποφάσισε να αξιοποιήσει ανεκµετάλλευτους καστανεώνες που κατείχε.

πανελλαδική εξέλιξη καλλιέργεια καστανιάςΙδιαίτερα κατά την περίοδο της κρίσης, αρκετοί νέοι στράφηκαν στις φυτεύσεις καστανιάς. Στη διατήρηση του ενδιαφέροντος συνετέλεσε και η θετική πορεία της τιµής κατά την περίοδο της κρίσης, αλλά και η σταθερά αυξητική τάση της τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα από τη στιγµή που µπήκαν και οι Ιταλοί στην ελληνική αγορά». Ο ίδιος σχολίασε και την αύξηση των εκτάσεων σε συνδυασµό µε τον σταθερό αριθµό εκµεταλλεύσεων που καταγράφεται από το 2009 έως το 2016: «Πράγµατι, κάποιοι παραγωγοί αύξησαν τις εκτάσεις τους, ενώ κάποιοι έκαναν αλλαγή καλλιέργειας, κυρίως από κερασιές και µήλα σε κάστανο», σηµείωσε. Από την πλευρά του ο Αντώνης Πολίτης, υπεύθυνος επικοινωνίας του ΑΣ Ζαγοράς Πηλίου, τόνισε πως «οι λόγοι που καθιστούν το κάστανο στην περιοχή µια ελκυστική καλλιέργεια, πέραν της προσαρµοστικότητας της καστανιάς στο µικροκλίµα της περιοχής, είναι αφενός η τιµή που καταγράφεται για το προϊόν τα τελευταία χρόνια, αφετέρου οι λιγότερες καλλιεργητικές διαδικασίες που απαιτούνται.

Φιστικιά

Μπήκε µέσα στην κρίση στη Στερεά Ελλάδα

Ενδιαφέρον στοιχείο που αποτυπώνεται στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι η άνοδος που παρουσιάζει η καλλιέργεια της φιστικιάς στη Στερεά Ελλάδα κατά την περίοδο της βαθιάς κρίσης. Συγκεκριµένα, για την περίοδο 2009 – 2013 οι εκτάσεις αυξάνονται από τα 12.376 στρέµµατα στα 14.451 στρέµµατα.

Αυξητική πορεία σηµειώνουν και οι εκµεταλλεύσεις από 802 σε 922. Όπως ανέφερε στην «ΥΧ» ο αντιπρόεδρος του ΑΣ παραγωγών κελυφωτού φιστικιού «Μώλου – Θερµοπύλες», Γιάννης Χονδρόπουλος, «η αύξηση αυτή στην έκταση της καλλιέργειας της φιστικιάς (16%), τόσο πανελλαδικά όσο και στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, οφείλεται ξεκάθαρα στην σταθερή και αλµατώδη αύξηση της τιµής του προϊόντος, την οποία απολαµβάνουν τα τελευταία έξι χρόνια οι παραγωγοί αυτής της καλλιέργειας».

πανελλαδική εξέλιξη καλλιέργεια φιστικιάΟ ίδιος συµπλήρωσε ότι «η τιµή του κελυφωτού φιστικιού παρουσίασε αύξηση 100% από τα 4 – 5 ευρώ/κιλό του 2010, στα 8 ευρώ/κιλό το 2016-2017. Παρόλο που η καλλιέργεια είναι δύσκολη και απαιτεί αρκετές επεµβάσεις µε ψεκασµούς, εντούτοις αυτό δεν πτοεί τους καλλιεργητές, ακριβώς λόγω έλλειψης εναλλακτικών, µε αποτέλεσµα η καλλιέργεια συνεχώς να αυξάνεται, κάτι που θα συνεχιστεί όσο η τιµή παραµένει σε υψηλά επίπεδα.

Στη µεγάλη αύξηση της τιµής συνετέλεσαν βέβαια σε µεγάλο βαθµό και οι συνεταιριστικές δοµές που υπάρχουν στη χώρα και ειδικά στη Φθιώτιδα και στην Αίγινα, οι οποίες κατάφεραν όχι µόνον να συγκρατήσουν την πτώση τιµών που υπήρχε µέχρι το 2011, αλλά να αρχίσει σταδιακά η ανοδική πορεία τους µε αποκορύφωµα τη φετινή χρονιά».