Αναδιάρθρωση αμπελώνων και επενδύσεις σε οινοποιητικές επιχειρήσεις

Αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων, επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής και στο μάρκετινγκ των οινικών προϊόντων, πρώιμη συγκομιδή, ενημερωτικές εκστρατείες, δράσεις προώθησης σε τρίτες χώρες, αλλά και επενδύσεις για την ενίσχυση της βιωσιμότητας της οινοπαραγωγής συνθέτουν τις παρεμβάσεις του Τομεακού Προγράμματος Οίνου, όπως προβλέπονται στο Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ 2023-2027.

Από τις παρεμβάσεις ήδη έχουν ενεργοποιηθεί οι Π2-58.1 «Αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων», Π2-58.2 και Π2-58.6 «Επενδύσεις σε επιχειρήσεις του αμπελοοινικού τομέα», ενώ δεν πρόκειται τουλάχιστον και φέτος να ενεργοποιηθεί η πρώιμη συγκομιδή.

Αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων

Το πρόγραμμα καλύπτει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες δράσεις:

✱ Την ποικιλιακή μετατροπή των αμπελώνων, συμπεριλαμβανομένου και του επανεμβολιασμού.

✱ Τη μετεγκατάσταση των αμπελώνων.

✱ Τις βελτιώσεις των τεχνικών διαχείρισης των αμπελώνων που συνδέονται με τον στόχο του προγράμματος.

Δικαιούχοι είναι αμπελοκαλλιεργητές που κατέχουν αμπελώνες ή άδειες αναφύτευσης ή μετεγκατάστασης. Μετά την έκδοση του θεσμικού πλαισίου το 2023, φέτος εκδόθηκε η τελική κατάταξη των δικαιούχων της παρέμβασης για την περίοδο 2023-2024, με προϋπολογισμό ύψους 8.430.000 ευρώ. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι για κάθε χρονική περίοδο ο προϋπολογισμός ανέρχεται στο ίδιο ποσό έως και το 2027.

Πιο αναλυτικά, για την περίοδο 2023-2024, εγκρίθηκαν 673 αιτήσεις, οι οποίες αντιστοιχούν σε 4.825,60 στρέμματα (εγκριθείσα έκταση) με τον προϋπολογισμό τους να ανέρχεται στα 7.853.843 ευρώ. Σύμφωνα με την Αλεξάνδρα Πετροπούλου, από το Τμήμα Αμπέλου Οίνου και Αλκοολούχων Ποτών του ΥΠΑΑΤ, απαίτηση του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2023-2027 είναι η εφαρμογή των τομεακών προγραμμάτων να γίνεται μέσω ηλεκτρονικών υπηρεσιών:

✱ Επικαιροποίηση της ψηφιακής υπηρεσίας της υποβολής αίτησης από τους παραγωγούς.

✱ Δημιουργία ψηφιακής υπηρεσίας για την αξιολόγηση των αιτήσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες των ΔΑΟΚ έως και την πληρωμή των δικαιούχων.

✱ Ανανέωση χαρτογραφικού υποβάθρου του Αμπελουργικού Μητρώου, με χρήση των χαρτών του ΟΣΔΕ (ΟΠΕΚΕΠΕ).

Όπως η ίδια εξήγησε, μιλώντας πριν από λίγες ημέρες κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου Αμπελουργίας στα Ιωάννινα, ο στόχος του προγράμματος αναδιάρθρωσης και μετατροπής αμπελώνων από την έναρξη της εφαρμογής του ήταν η αύξηση της ανταγωνιστικότητας των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων μέσω της ποιοτικής αναβάθμισης του αμπελουργικού δυναμικού, της εγκατάστασης ποικιλιών αμπέλου με αυξημένο εμπορικό ενδιαφέρον και της εισαγωγής σύγχρονων καλλιεργητικών τεχνικών. «Το πρόγραμμα έδωσε κίνητρα στους παραγωγούς, οι οποίοι είχαν τη δυνατότητα να ακολουθήσουν τις τάσεις της εποχής, σε δύσκολες οικονομικές καταστάσεις», σημείωσε.

Ωστόσο, όπως διευκρίνισε η κα Πετροπούλου, «με την πάροδο του χρόνου τα δεδομένα άλλαξαν. Υπάρχουν πλέον έντονα προβλήματα στις αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής (έντονα καιρικά φαινόμενα, αλλαγή των συνθηκών θερμοκρασίας και βροχόπτωσης, ασθένειες κ.ά.). Επίσης, θα πρέπει να διαχειριστεί κανείς και να εισαγάγει στην κουλτούρα του έννοιες όπως του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και των πράσινων στόχων».

Επενδύσεις σε οινοποιητικές επιχειρήσεις

Η Παρέμβαση Π2-58.2 «Επενδύσεις σε υλικά και άυλα περιουσιακά στοιχεία στις εκμεταλλεύσεις οινοπαραγωγής» έχει προϋπολογισμό ύψους 6 εκατ. ευρώ κατ’ έτος, και έχει στόχο:

✱ Την αύξηση της ανταγωνιστικότητας μέσω της ποιοτικής αναβάθμισης των παραγόμενων προϊόντων σε συνδυασμό με τη βελτίωση της εμπορίας.

✱ Τη στήριξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, ώστε αυτές να διατηρηθούν ή να αναπτυχθούν οικονομικά.

✱ Την ενίσχυση συλλογικών δομών (π.χ. Συνεταιρισμοί, Οργανώσεις Παραγωγών, Ενώσεις Οινοπαραγωγών, Διεπαγγελματική Ένωση).

Η δε Παρέμβαση Π2-58.6 «Επενδύσεις σε υλικά και άυλα περιουσιακά στοιχεία, με στόχο την ενίσχυση της βιωσιμότητας της οινοπαραγωγής» έχει προϋπολογισμό ύψους 1,2 εκατ. ευρώ κατ’ έτος. Η παρέμβαση αφορά ενισχύσεις σε υλικά και άυλα περιουσιακά στοιχεία με στόχο την ενίσχυση της βιωσιμότητας της οινοπαραγωγής με:

✱ Τη βελτίωση της χρήσης και της διαχείρισης των υδάτων.

✱ Τη μείωση της παραγωγής αποβλήτων και τη βελτίωση της διαχείρισης αποβλήτων.

✱ Την εξοικονόμηση ενέργειας και την υποκατάσταση ενέργειας μέσω ΑΠΕ.

Για την περίοδο 2023-2024, εγκρίθηκαν και για τις δύο παρεμβάσεις 60 δικαιούχοι, με τον προϋπολογισμό (ενωσιακή συμμετοχή) των αιτήσεών τους να ανέρχεται σε 6.494.312 ευρώ. Όπως υπογράμμισε η κα Πετροπούλου, «προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που έχει θέσει η ΕΕ, θα πρέπει το 20% του προϋπολογισμού κάθε επενδυτικού σχεδίου οινοποιητικών εγκαταστάσεων να προκύπτει από ενέργειες που ικανοποιούν την ενίσχυση της βιωσιμότητας της οινοπαραγωγής».

Πρώιμη συγκομιδή

Στο πλαίσιο των Τομεακών Προγραμμάτων περιλαμβάνεται και η Παρέμβαση Π2-58.3 «Πρώιμη συγκομιδή», η οποία εφαρμόζεται στο σύνολο της χώρας, με στόχο την αποκατάσταση ισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης στην αμπελοοινική αγορά. Δικαιούχοι είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα, Ομάδες και Οργανώσεις Παραγωγών που καλλιεργούν οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου και η έδρα της εκμετάλλευσής τους δύναται να βρίσκεται σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ. Ο προϋπολογισμός είναι στο 1 εκατ. ευρώ για κάθε έτος έως και το 2027.

Ωστόσο, κατά τις αμπελοοινικές περιόδους 2022-2023 και 2023-2024, το πρόγραμμα δεν ενεργοποιήθηκε, λόγω της μικρής συμμετοχής του προηγούμενου έτους και κατ’ επέκταση μικρής απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων, όπως εξηγούν οι διαχειριστικές αρχές. Σύμφωνα με την κα Πετροπούλου, «η ενέργεια αυτή ενισχύθηκε και από το γεγονός ότι οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες το 2023 είχαν ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της παραγωγής οινοποιήσιμων σταφυλιών».

Άδειες νέας φύτευσης

Στο πλαίσιο του καθεστώτος χορήγησης αδειών νέας φύτευσης αμπελώνων με οινοποιήσιμες ποικιλίες, για κάθε έτος η διαθέσιμη έκταση για χορήγηση αδειών νέας φύτευσης αντιστοιχεί στο 1% του συνόλου των αμπελουργικών εκτάσεων της χώρας σύμφωνα με την απογραφή που αναφέρεται στις φυτεμένες εκτάσεις την 31η Ιουλίου του προηγούμενου έτους και ανακοινώνονται στην ετήσια απογραφή της χώρας. Για το έτος 2024, θα διανεμηθούν 6.462 στρ. Έχουν υποβληθεί 1.282 αιτήσεις που αφορούν 17.682 στρ.