Ανακάμπτει η παραγωγή ροδάκινων και νεκταρινιών

Στο διάστημα της εμπορικής περιόδου 2022/2023, η παγκόσμια παραγωγή νωπών ροδάκινων και νεκταρινιών αναμένεται να βελτιωθεί, ανερχόμενη, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις (στοιχεία USDA, Ιανουάριος 2023) σε 23,7 εκατ. τόνους, μέγεθος αυξημένο ως προς την προηγούμενη (+4,5%).

του Γιάννη Τσιφόρου

Η άνοδος της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται κυρίως από την Κίνα, η οποία εξακολουθεί να ηγείται με όγκο 16,8 εκατ. τόνων (+5%), ενώ αισθητή αύξηση προβλέπεται στην ΕΕ (+6%) και στην Τουρκία, με όγκο που αναμένεται να κυμανθεί στο επίπεδο των 940.000 τόνων (+5%). Αντίθετα, πτώση αναμένεται στην παραγωγή των ΗΠΑ, ο όγκος της οποίας προβλέπεται να περιοριστεί σε 600.000 τόνους, παρουσιάζοντας σημαντική μείωση ως προς την προηγούμενη περίοδο (-14%).

Αύξηση ποσοτήτων στην ΕΕ  μετά από μια δύσκολη διετία

Στην ΕΕ, η καλλιέργεια ροδάκινων και νεκταρινιών αντιμετώπισε κρίσιμες προκλήσεις στο διάστημα της τελευταίας διετίας, κυρίως εξαιτίας των επιπτώσεων των δυσμενών καιρικών συνθηκών στις κυριότερες παραγωγικές χώρες, αλλά και λόγω της μεγάλης ανόδου του κόστους παραγωγής, ιδιαίτερα αισθητή το 2022, ως συνέπεια της εκτόξευσης των τιμών των παραγωγικών εισροών (ενέργεια, λιπάσματα, συσκευασία, μεταφορές κ.ά.).

Το 2022, σύμφωνα με ορισμένες αρχικές εκτιμήσεις (στοιχεία Eurostat, Μάιος 2023), η παραγωγή ροδάκινων και νεκταρινιών στην ΕΕ εκτιμάται σε 3,2 εκατ. τόνους, παρουσιάζοντας άνοδο ως προς το προηγούμενο έτος (+5,6%), προερχόμενη κυρίως από τη σημαντική αύξησή της στην Ιταλία (+16%), στην Ελλάδα (+48%) και στη Γαλλία (+30%). Αντίθετα, μεγάλη μείωση σημειώθηκε στην Ισπανία, ο όγκος της οποίας περιορίστηκε σε 871.000 τόνους (-27%) λόγω των εξαιρετικά δυσμενών καιρικών συνθηκών που επικράτησαν στην καλλιέργεια.

Μειωμένη ωστόσο, κατά 21%, παραμένει η παραγωγή της ΕΕ το 2022 σε σύγκριση με τον μέσο όρο της τριετίας 2017/2019 (Πίνακας 1).

Πίνακας 1: Παραγωγή νωπών ροδάκινων και νεκταρινιών στην ΕΕ (2017/2019-2022, σε χιλ. τόνους)

Πηγή: Eurostat, Crop production, 24/5/2023, (*) Εκτίμηση

Στο εξωτερικό εμπόριο, οι εξαγωγές της ΕΕ προς τρίτες χώρες περιορίστηκαν το 2022 σε 125.000 τόνους, αξίας 210 εκατ. ευρώ, κυρίως εξαιτίας της μειωμένης παραγωγής στην Ισπανία, καταγράφοντας πτώση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος ως προς τον όγκο (-9%) και με οριακή μεταβολή ως προς την αξία (+2%).

Το Ην. Βασίλειο εξακολουθεί να αποτελεί την κυριότερη χώρα προορισμού των προϊόντων (41% του όγκου), με επόμενη στη σειρά την Ελβετία (22%). Σημειώνονται επίσης οι επιπτώσεις της εμπόλεμης σύρραξης στην Ουκρανία, με συνέπεια τη μείωση των εξαγωγών της ΕΕ προς τη χώρα αυτή (-13%), αλλά και προς τη Λευκορωσία (-52%).

Από την άλλη πλευρά, οι εισαγωγές ροδάκινων και νεκταρινιών στην ΕΕ περιορίστηκαν σε 41.000 τόνους (-4,5%), με κυριότερο προμηθευτή την Τουρκία που εξακολουθεί να καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών (30% του όγκου) με χαμηλή μέση τιμή εισαγωγής (1,10 ευρώ κιλό το 2022) σε σύγκριση με την αντίστοιχη μέση εισαγωγική τιμή στην ΕΕ (1,54 ευρώ/κιλό).

Οι προβλέψεις στην παραγωγή του 2023 θεωρούνται επισφαλείς, μια και έχουν ήδη καταγραφεί δυσμενείς καιρικές συνθήκες στην καλλιέργεια, με πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις την ξηρασία στην Ισπανία και τη Νότια Γαλλία, αλλά και τις πλημμύρες στην Ιταλία.

Με βάση πάντως ορισμένες πρόωρες εκτιμήσεις (στοιχεία Reussir FD, Fruits et Legumes, 23/5/2023), το δυναμικό παραγωγής ροδάκινων και νεκταρινιών στην ΕΕ στα μέσα Μαΐου του 2023 προβλέπεται στο επίπεδο των 3,4 εκατ. τόνων, αλλά η συγκομιδή θα κυμανθεί πιθανότατα σε χαμηλότερο επίπεδο. Ειδικότερα, η παραγωγή στην Ισπανία προβλέπεται, εκτός απροόπτου, να ανέλθει σε 1,54 εκατ. τόνους και στην Ιταλία σε 933.000 τόνους, ενώ μείωση του όγκου παραγωγής αναμένεται στην Ελλάδα (-5%).

Με μειωμένες τιμές η ανάκαμψη των ελληνικών εξαγωγών

Το 2021, οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες περιόρισαν σημαντικά την εγχώρια παραγωγή νωπών ροδάκινων και νεκταρινιών ως προς το προηγούμενο έτος (-34%), με συνέπεια την έντονη άνοδο των τιμών. Στα ροδάκινα, ειδικότερα, η εγχώρια μέση τιμή παραγωγού (έξω από το συσκευαστήριο) στο διάστημα Ιουνίου-Ιουλίου 2021 ανήλθε σε 161,7 ευρώ/100 κιλά, παρουσιάζοντας έντονη αύξηση ως προς το 2020. Ωστόσο, το 2022, η εγχώρια παραγωγή ανέκαμψε από το χαμηλό επίπεδο του προηγούμενου έτους και η ζήτηση στην ευρωπαϊκή αγορά βελτιώθηκε, κυρίως εξαιτίας της μείωσης της παραγωγής της Ισπανίας, σε συνδυασμό με την άνοδο της κατανάλωσης στην αγορά της ΕΕ (+9%).

Εντούτοις, στην Ελλάδα, η μέση τιμή παραγωγού στα ροδάκινα, παρά τις εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες της αγοράς, περιορίστηκε στο διάστημα Ιουνίου-Ιουλίου του 2022 σε 122,7 ευρώ/100 κιλά, καταγράφοντας απότομη πτώση ως προς το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους (-24%), σε αντίθεση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (μέσος όρος των 4 σημαντικότερων παραγωγικών χωρών της ΕΕ) που ανήλθε σε 158,3 ευρώ/100 κιλά, καταγράφοντας αισθητή αύξηση. Η απρόσμενη αυτή εξέλιξη, σε συνδυασμό με τη μεγάλη άνοδο του κόστους παραγωγής, είχε ισχυρό αρνητικό αντίκτυπο στο εισόδημα των παραγωγών του προϊόντος (Πίνακας 2).

Πίνακας 2: Μέση τιμή ροδάκινων στην ΕΕ και στην Ελλάδα (Ιούνιος-Ιούλιος 2016-2022, σε ευρώ/100 κιλά)

Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG-Agri, July 2022, Dashboard Peaches, 4/8/2022)

Γενικότερα, πάντως, η ανάκαμψη της εγχώριας παραγωγής στα επιτραπέζια ροδάκινα και νεκταρίνια συνέβαλε στην άνοδο των ελληνικών εξαγωγών, που ανήλθαν το 2022 σε 127.000 τόνους, αξίας 97 εκατ. ευρώ, βελτιώνοντας παράλληλα την εξαγωγική επίδοση ως ποσοστό της προσφοράς (Πίνακας 3).

Πίνακας 3: Εγχώρια παραγωγή και εξωτερικό εμπόριο επιτραπέζιων ροδάκινων και νεκταρινιών (σε τόνους)

Πηγές: Eurostat (24/5/2023), Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Access2Markets, 17/5/2023), (*) Εκτίμηση

Ωστόσο, παρά την άνοδο του όγκου, η μέση τιμή των εξαγωγών της χώρας στα νωπά ροδάκινα και νεκταρίνια περιορίστηκε το 2022 σε 0,76 ευρώ/κιλό, παρουσιάζοντας αισθητή μείωση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (-7,3%). Πέντε χώρες (Ρουμανία, Πολωνία, Γερμανία, Ουκρανία και Βουλγαρία) εξακολουθούν να αποτελούν τις κυριότερες χώρες προορισμού, καλύπτοντας από κοινού το μεγαλύτερο μέρος του όγκου (71%).

Σημειώνεται όμως η πολύ χαμηλή τιμή εξαγωγής προς τη Βουλγαρία (0,34 ευρώ/κιλό), που εξακολουθεί να βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από τη μέση εξαγωγική τιμή της χώρας (-55%), ενώ καλύτερες αγορές από άποψη υψηλότερων τιμών ήταν η Γερμανία, η Τσεχία και η Κροατία (Πίνακας 4).

Πίνακας 4: Αξία και όγκος ελληνικών εξαγωγών ροδάκινων και νεκταρινιών κατά χώρα (2021-2022)

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Access2Markets, 17/5/2023, HS Code: 080930)

Μεγάλη η άνοδος της αξίας εξαγωγών στα μεταποιημένα προϊόντα

Σημαντικό μέρος της εγχώριας παραγωγής αποτελούν τα συμπύρηνα ροδάκινα και νεκταρίνια που οδηγούνται στη μεταποίηση για την παρασκευή κονσερβών και άλλων συναφών προϊόντων, οι εξαγωγές των οποίων καταγράφουν συνεχή άνοδο στο διάστημα των τελευταίων ετών, θέτοντας την Ελλάδα σε ηγετική θέση στις παγκόσμιες εξαγωγές.

Το 2022, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, οι εξαγωγές της χώρας στα προϊόντα αυτά περιορίστηκαν σε 228.000 τόνους (-14%), αλλά με σημαντική αύξηση της αξίας που ανήλθε σε 347,6 εκατ. ευρώ (+24%), ως συνέπεια της μεγάλης ανόδου (+45%) της μέσης τιμής εξαγωγής (1,52 ευρώ/κιλό) σε σχέση με την αντίστοιχη του 2021 (Πίνακας 5).

Πίνακας 5: Αξία και όγκος ελληνικών εξαγωγών μεταποιημένων προϊόντων κατά χώρα (2021-2022)

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Access2Markets, 17/5/2023, HS Code: 200870)

Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να αποτελούν την κυριότερη χώρα προορισμού των ελληνικών εξαγωγών, με όγκο 34.000 τόνων, αξίας 61,5 εκατ. ευρώ το 2022 και ακολουθούν η Γερμανία, η Γαλλία, το Ην. Βασίλειο και η Πολωνία, πέντε χώρες που καλύπτουν από κοινού σημαντικό μέρος του όγκου και της αξίας εξαγωγών (49% και 51% αντίστοιχα).

Οι προβλέψεις πάντως στην εγχώρια παραγωγή συμπύρηνων ροδάκινων και νεκταρινιών, αν και αρκετά πρόωρες, εκτιμούν μικρή μεταβολή, ο όγκος των οποίων αναμένεται το 2023 να κυμανθεί σε 331.000 τόνους, μέγεθος μειωμένο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (-4%).