Απολογισμός ΟΣΔΕ 2020: Επιτυχία, αλλά όχι έκπληξη

του Δημήτρη Καπνιά, διευθυντή έργου της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ

Όπως προέβλεπε ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τη Δευτέρα 15 Ιουνίου έληξε και η παράταση της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων ΟΣΔΕ για τη φετινή χρονιά και όσοι παραγωγοί δεν ολοκλήρωσαν τη δήλωσή τους εμπρόθεσμα θα δεχθούν ποινές στις πληρωμές τους για κάθε ημέρα καθυστέρησης, έως και την 31η Ιουνίου, που αποτελεί και την καταληκτική ημερομηνία υποβολής δηλώσεων.

Όλα τα στοιχεία, πάντως, δείχνουν ότι ο αριθμός των εκπρόθεσμων δηλώσεων θα είναι μικρός, καθώς περισσότεροι από 641.000 δικαιούχοι ενισχύσεων ήδη υπέβαλαν τη δήλωσή τους εντός της προθεσμίας. Για πρώτη φορά, δε, στο καθεστώς της τρέχουσας ΚΑΠ, ο συνολικός αριθμός των δηλώσεων φαίνεται ότι θα παρουσιάσει αύξηση, με περισσότερους από 25.000 αγρότες να υποβάλλουν δήλωση για πρώτη χρονιά.

Η τεχνική ανάλυση

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η έγκαιρη ολοκλήρωση του έργου της συλλογής των δηλώσεων και τη φετινή χρονιά αποτελεί επιτυχία, με δεδομένες τις ιδιαίτερες συνθήκες λόγω της εμφάνισης του κορωνοϊού. Η επιτυχία αυτή, πάντως, σε καμία περίπτωση δεν αποτέλεσε έκπληξη για όποιον έχει γνώση των τεχνικών δυνατοτήτων του συστήματος υποβολής και υποβοήθησης, αλλά μάλλον έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα των επιτυχημένων αποτελεσμάτων των τελευταίων ετών.

Η τεχνική ανάλυση της πορείας υποβολής των δηλώσεων μάς έδειχνε καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου ότι η έγκαιρη υλοποίησή του ήταν απολύτως εφικτή, με βάση τις δυνατότητες συνολικά του συστήματος υποβολής – υποβοήθησης, τόσο από πλευράς τεχνολογικής επάρκειας, όσο και επάρκειας ανθρώπινου δυναμικού.

Μία απλή παρατήρηση του σχετικού συγκριτικού διαγράμματος των τριών τελευταίων ετών καταδεικνύει ότι σε όλες τις φάσεις του έργου (λ1, λ2, λ3), μετά την περίοδο αναστολής, η πορεία υποβολής ήταν σε τροχιά εμπρόθεσμης ολοκλήρωσης, προσομοιάζοντας όλο και περισσότερο τα φορτία της περσινής χρονιάς (2019).

Τα κλειδιά της επιτυχίας

 Εμπειρία και τεχνική επάρκεια του δικτύου των ΚΥΔ. Το δίκτυο των ΚΥΔ, το οποίο και διεκπεραίωσε το σύνολο σχεδόν των δηλώσεων (96,6%), διαθέτει στελεχιακό δυναμικό υψηλού επιπέδου. Η σημαντική εμπειρία σε όλα τα επίπεδα, τεχνολογική, κανονιστική και διαχειριστική, επιτρέπει στα ΚΥΔ να αντιμετωπίζουν με ευελιξία, και τελικά με επιτυχία, ακόμη και έκτακτες ανάγκες, όπως αυτήν της φετινής χρονιάς, όπου ο αρχικός τους προγραμματισμός ανετράπη εντελώς.

 Τεχνολογική επάρκεια των πληροφοριακών συστημάτων. Η επάρκεια των υποστηρικτικών πληροφοριακών συστημάτων είναι αυτή που δίνει τη δυνατότητα «ευελιξίας» στο σύστημα υποβολής, επιτρέποντας εύκολη πρόσβαση σε απομακρυσμένα σημεία και αδιάλειπτη λειτουργία σε όλες τις συνθήκες. Για ακόμη μία χρονιά, η υποβολή ολοκληρώθηκε πρακτικά χωρίς κανένα τεχνικό πρόβλημα (ελάχιστες καθυστερήσεις στη σύνδεση με τρίτα συστήματα), αντιμετωπίζοντας με απόλυτη επιτυχία πρωτόγνωρα φορτία το τελευταίο διάστημα (λ3), καθώς οριστικοποιήθηκαν 181.000 δηλώσεις (28,3% του συνόλου) σε μία μόνο εβδομάδα.

 Κανονιστικό πλαίσιο και υποστήριξη. Η ύπαρξη ενός σαφούς κανονιστικού πλαισίου αποτέλεσε σημαντική προϋπόθεση για την ομαλή εξέλιξη της υποβολής, καθώς ο ΟΠΕΚΕΠΕ ανταποκρίθηκε έγκαιρα όποτε αυτό χρειάστηκε, είτε με τη μορφή εγκυκλίων και οδηγιών, είτε και σε συνεργασία με τον Φορέα Συντονισμού για την επίλυση ερωτημάτων των ΚΥΔ. Η καλή συνεργασία σε τεχνικό επίπεδο εξασφάλισε την αποφυγή λαθών και παραλείψεων, επιταχύνοντας τη διαδικασία υποβολής.

Τα ποιοτικά στοιχεία

Η εμπρόθεσμη υποβολή των δηλώσεων αποτελεί τον πρώτο σημαντικό στόχο, η τελική επιτυχία του όμως κρίνεται από την ποιότητα των οριστικών δηλώσεων στο τέλος του έργου. Το τέλος της υποβολής σηματοδοτεί την έναρξη της φάσης συστηματικής αποσφαλμάτωσης των δηλώσεων για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς υποβοήθησης.

Τα στοιχεία από τους πρώτους εννέα (9) ελέγχους αποσφαλμάτωσης που έχουν διενεργηθεί κατά τη φάση της συλλογής επιβεβαιώνουν την εμπειρία όλων των προηγουμένων ετών που δείχνουν ότι η σώρευση σφαλμάτων είναι σημαντική.

Σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο έλεγχο (επί 560.000 δηλώσεων) το 80% των δηλώσεων εμφανίζει τουλάχιστον ένα εύρημα σφάλματος (σημαντικό ή όχι), ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί στον επόμενο έλεγχο επί του συνόλου των δηλώσεων.

Όπως φαίνεται και στο σχετικό διάγραμμα όπου ενδεικτικά παρουσιάζονται τα ευρήματα επικαλύψεων και μη επιλεξιμότητας των δηλωθέντων αγροτεμμαχίων, επιβεβαιώνεται η αναμενόμενη εκτίναξη των ευρημάτων, καθώς το τελευταίο διάστημα προτεραιότητα των ΚΥΔ ήταν η εμπρόθεσμη υποβολή.

Σε σχέση με τα προηγούμενα έτη το ίδιο διάστημα τα σφάλματα είναι αυξημένα, γεγονός που είναι μάλλον αναμενόμενο με βάση τις ιδιαιτερότητες της φετινής χρονιάς. Εφόσον όμως η διαδικασία της αποσφαλμάτωσης προχωρήσει εντατικά, όπως προβλέπεται και όπως γίνεται τα τελευταία έτη, αναμένουμε αντίστοιχη μείωση των ευρημάτων με αυτήν που παρουσιάζεται στο διάγραμμα για το έτος 2018.

Το επόμενο διάστημα θα εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι ώστε να διευκολυνθούν τα ΚΥΔ για τη διόρθωση των σφαλμάτων, ενώ η πορεία της αποσφαλμάτωσης παρακολουθείται και από τα ίδια ΚΥΔ μέσω των στατιστικών εργαλείων και διαγραμμάτων που παρέχει το λογισμικό.

Σύντομα συμπεράσματα

Οι συνθήκες πανδημίας ανέτρεψαν τον αρχικό προγραμματισμό και την πορεία υποβολής των δηλώσεων, το σύστημα όμως υποβοήθησης απέδειξε ότι είχε τεράστια αποθέματα τεχνικής ικανότητας και τεχνογνωσίας ώστε να αντεπεξέλθει με απόλυτη επιτυχία. Οι έλεγχοι αποσφαλμάτωσης επιβεβαιώνουν την αίσθηση ότι οι δύσκολες συνθήκες και η χρονική πίεση αυξάνουν τις πιθανότητες αστοχιών. Υπάρχει όμως χρόνος και είναι βέβαιο ότι και η φάση της αποσφαλμάτωσης θα ολοκληρωθεί με απόλυτη επιτυχία εξασφαλίζοντας αντίστοιχα με τα προηγούμενα έτη πολύ υψηλά ποσοστά πληρωμών για τους παραγωγούς, τον στόχο δηλαδή που καλείται να υπηρετήσει το εθνικό πλαίσιο υποβοήθησης.