Η ασθένεια stolbur απειλεί την καλλιέργεια λεβάντας

Σημαντικότερος λόγος εξάπλωσής της είναι τα παράνομα φυτώρια που διακινούν μη πιστοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό, αλλά και οι εισαγωγές φυτών λεβάντας, πιθανώς μολυσμένων, κυρίως από τη Βουλγαρία

Ηκαταστροφική ασθένεια stolbur, αλλά και η εμφάνιση στην αγορά τόσο των παράνομων φυτωρίων όσο και του αμφίβολης ποιότητας και ταυτότητας πολλαπλασιαστικού υλικού αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών που διακινείται πανελλαδικά, απειλούν σοβαρά το μέλλον της παραγωγής λεβάντας στη Δυτική Μακεδονία, αλλά και στη χώρα μας γενικότερα.

Σύμφωνα με τις αναλύσεις του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου, τα φυτά της λεβάντας στην περιοχή της Κοζάνης έχουν προσβληθεί από το φυτόπλασμα Canditatus Phytoplasma Solani (προκαρυωτικός οργανισμός χωρίς κυτταρικό τοίχωμα), με συνέπειες εφάμιλλες με αυτές της Xyllela που προσβάλλει τις ελιές.

Μέχρι στιγμής, η ασθένεια έχει εξαπλωθεί σε ακτίνα ίσως μεγαλύτερη των 60χλμ., στα όρια του νομού, και οι καταστροφές στην παραγωγή, στις φυτείες που έχουν προσβληθεί, φτάνουν από το 30% έως και το 100%. Ειδικότερα, όπως ανέφερε ο γεωπόνος του Συνεταιρισμού Αρωματικών Φυτών Βοΐου Κοζάνης, και βουλευτής του νομού, Γιώργος Κασαπίδης, η ασθένεια βρίσκεται φέτος στην πιο κρίσιμη φάση της, αφού παρουσιάζει σταδιακή, αλλά σταθερή εξάπλωση στις φυτείες της Δ. Μακεδονίας. «Διαπίστωσα ζημιές σε φυτείες που φτάνουν έως και το 100% και αυτό εξαρτάται από την περιοχή και το μικροκλίμα», τόνισε ο κ. Κασαπίδης και πρόσθεσε πως θορυβήθηκαν όταν δύο παραγωγοί του συνεταιρισμού υπέστησαν ζημιές στις καλλιέργειές τους, οι οποίες μολύνθηκαν από γειτονικές φυτείες μέσω των εντόμων.

Παράνομα φυτώρια

Η ασθένεια stolbur έχει εμφανιστεί στην Κοζάνη εδώ και μία τριετία. Δεν είχε αποκαλυφθεί από ορισμένους καλλιεργητές, είτε από άγνοια είτε για προφανείς εμπορικούς σκοπούς, με αποτέλεσμα η επώαση της ασθένειας να προκαλέσει την εξάπλωσή της σε μια μεγάλη ακτίνα εκατέρωθεν της περιοχής.

Η ασθένεια μπορεί να μεταδοθεί μέσω των εντόμων, αλλά και των αλωνιστικών μηχανών που μπαίνουν στα χωράφια χωρίς να έχουν κάνει την απαραίτητη απολύμανση. Σημαντικότερος, όμως, λόγος εξάπλωσής της είναι τα παράνομα φυτώρια που διακινούν μη πιστοποιημένο και ελεγμένο πολλαπλασιαστικό υλικό, αλλά και οι εισαγωγές φυτών λεβάντας, πιθανώς μολυσμένων, κυρίως από τη Βουλγαρία.

Όπως αναφέρει ο κ. Κασαπίδης, χωρίς να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης και χωρίς να τηρούνται οι επιστημονικές προδιαγραφές διακινείται υλικό σε όλη την Ελλάδα. «Η λεβάντα είναι μια δυναμική καλλιέργεια που αφήνει, τα τελευταία 3-4 χρόνια, εισόδημα πάνω από 300 ευρώ το στρέμμα στον παραγωγό. Εάν δεν σταματήσει η παράνομη διακίνηση σπόρων λεβάντας από τα ατομικά, χωρίς προδιαγραφές και νόμιμες προϋποθέσεις, φυτώρια, τότε η παραγωγή και το μέλλον της καλλιέργειας απειλούνται σοβαρά», επισημαίνει και προειδοποιεί πως εάν οι συγκεκριμένοι «φυτωριούχοι» δεν προστατεύσουν την καλλιέργεια της λεβάντας, τότε υπάρχει κίνδυνος η ασθένεια να επεκταθεί σε όλη την Ελλάδα.

Στην ΠΕ Κοζάνης προγραμματίζονται φέτος σχεδόν 3.000 νέες φυτεύσεις λεβάντας. Για τον λόγο αυτόν, ο κ. Κασαπίδης υπογραμμίζει την ανάγκη συστηματικής ενημέρωσης και εκπαίδευσης των αγροτών, όπως και τη διενέργεια αυστηρών επιτόπιων ελέγχων, από πλευράς υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, στη διακίνηση του πολλαπλασιαστικού υλικού.

Προβλήματα στη γαλλική παραγωγή Η ασθένεια stolbur έχει προκαλέσει μεγάλα προβλήματα σε φυτείες στη Βουλγαρία, ενώ αποτελεί τη βασική αιτία κατάρρευσης της καλλιέργειας της αληθινής λεβάντας στη μεγαλύτερη παραγωγό χώρα, που είναι η Γαλλία. Τόσο επιστημονικό προσωπικό όσο και οργανώσεις που ασχολούνται στη χώρα με το θέμα αυτό δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν την προσβολή αποτελεσματικά, για αυτό και στράφηκαν σε πιο ανθεκτικές ποικιλίες, υποβαθμισμένης όμως ποιότητας, και στη λεβαντίνη. Υπολογίζεται ότι από το 1992 έως σήμερα, εξαιτίας της ασθένειας, έχει χαθεί το 80% των γαλλικών φυτειών λεβάντας. Η έλλειψη ποιοτικής λεβάντας εκτόξευσε στα ύψη την τιμή του αιθέριου ελαίου, φτάνοντας φέτος στα 115 ευρώ το λίτρο.