Ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει ότι η τεχνολογία βρίσκεται μεταξύ των λύσεων και των εργαλείων που μπορούν να συμβάλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προστασία του περιβάλλοντος, στη μείωση του κόστους παραγωγής και στη διευκόλυνση της αγροτικής εργασίας; Όποιος έχει ήδη δει τα οφέλη στο χωράφι, μπορεί με ασφάλεια να επιβεβαιώσει τα παραπάνω.
Ωστόσο, για την πλήρη υιοθέτηση και χρήση των νεών τεχνολογιών από την πλειονότητα των αγροτών, ώστε να επωφεληθούν όλοι από την ψηφιακή μετάβαση, χρειάζεται η θέσπιση βασικών παραγόντων, σύμφωνα με έκθεση του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) με τίτλο «Digital Transition: Long-Term Implications For EU Farmers And Rural Communities».
Η διαδικασία του ψηφιακού μετασχηματισμού πρέπει να στηριχτεί στην εκπαίδευση και την απόκτηση δεξιοτήτων, την ανάπτυξη του ψηφιακού οικοσυστήματος, την επένδυση σε υποδομές και σε δίκτυα συνδεσιμότητας, καθώς και στην παροχή επαρκούς χρηματοδότησης.
Εκπαίδευση
Οι αγρότες και οι αγροτικές κοινότητες θα πρέπει να διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες και γνώσεις για να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά και να επωφελούνται από ψηφιακά εργαλεία και υπηρεσίες. Η οικοδόμηση αυτής της ικανότητας συνεπάγεται τη συγκέντρωση εκπαίδευσης, κατάρτισης, στοχευμένων συμβουλευτικών υπηρεσιών και τεχνικής υποστήριξης.
Η ομάδα-στόχος για τα προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων δεν είναι μόνο οι αγρότες και οι κάτοικοι της υπαίθρου, αλλά και οι εκπαιδευτικοί, οι σύμβουλοι και οι τοπικοί διαχειριστές που επιθυμούν να βελτιώσουν τις γνώσεις τους και να συμβαδίσουν με την τεχνολογική ανάπτυξη. Είναι, επίσης, σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλα τα επίπεδα έχουν επαρκή κατανόηση των ψηφιακών τεχνολογιών στη γεωργία και τις αγροτικές περιοχές, ώστε να μπορούν να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις αποτελεσματικά.
Τα προγράμματα εκπαίδευσης για τους αγρότες και τις αγροτικές κοινότητες θα μπορούσαν να συμπεριλαμβάνουν, σύμφωνα με την έκθεση, βασικές δεξιότητες πληροφορικής έως πιο προηγμένες και εξειδικευμένες δεξιότητες, όπως η διαχείριση και η ανάλυση δεδομένων. Επίσης, θα μπορούσαν να επικεντρωθούν στη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών για τη διατήρηση και την ανταλλαγή υφιστάμενων γνώσεων και εξειδικευμένης τεχνογνωσίας μεταξύ των γενεών.
Η επανεκπαίδευση και η συνεχής αναβάθμιση των δεξιοτήτων των αγροτών και των κατοίκων της υπαίθρου απαιτεί, επίσης, να δημιουργηθούν τα κατάλληλα κίνητρα και στρατηγικές επικοινωνίας, καθώς και χώροι ανταλλαγής γνώσεων και δοκιμής ψηφιακών εργαλείων μέσω επιδείξεων στο αγρόκτημα.
Δημιουργία ψηφιακού οικοσυστήματος
Τα ψηφιακά εργαλεία παράγουν και χρησιμοποιούν μεγάλο όγκο δεδομένων, καθιστώντας τα βασικό στοιχείο της ψηφιακής μετάβασης. Μπορούν να επιτρέψουν την ακριβή λήψη αποφάσεων, να αυξήσουν την παραγωγικότητα και να βελτιώσουν την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών.
Επιτρέπουν, επίσης, στους αγρότες και στις αγροτικές κοινότητες να εντοπίσουν ευκαιρίες για καινοτομία και ανάπτυξη. Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας να δημιουργηθεί ένα κατάλληλο ψηφιακό οικοσύστημα για τη ρύθμιση της συλλογής, της διαχείρισης, της ιδιοκτησίας και της χρήσης των δεδομένων στη γεωργία και στις αγροτικές περιοχές.
Το ψηφιακό οικοσύστημα θα πρέπει να στηρίζεται σε βασικές αρχές, όπως η συνεργασία, η κοινή χρήση και η προσβασιμότητα. Σε αυτό θα συμμετέχουν αγροτικές εκμεταλλεύσεις, φορείς δημόσιας διοίκησης, ιδιωτικοί φορείς και ένα σύνολο ολοκληρωμένων πλατφορμών, εφαρμογών και βάσεων δεδομένων που διευκολύνουν τη συλλογή, την αποθήκευση, την ανάλυση και την κοινή χρήση δεδομένων.
Η οικοδόμηση ενός οικοσυστήματος για ψηφιακές λύσεις που είναι διαλειτουργικές και συμβατές θα διασφαλίσει ότι οι αγρότες και οι αγροτικές κοινότητες θα έχουν εύκολη πρόσβαση σε νέες ψηφιακές υπηρεσίες και εργαλεία και θα τα χρησιμοποιούν αποτελεσματικά.
Επένδυση σε υποδομές και συνδεσιμότητα
Η ψηφιακή μετάβαση απαιτεί επενδύσεις για την κατάλληλη τεχνολογική υποδομή και τη δημιουργία δικτύων συνδεσιμότητας ικανών να χειριστούν τον αυξημένο όγκο δεδομένων, για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες.
Χρηματοδοτικά εργαλεία
Η υψηλή αρχική επένδυση και το συνεχές κόστος συντήρησης των ψηφιακών τεχνολογιών για την ψηφιακή μετάβαση μπορεί συχνά να αποτελούν σημαντικά εμπόδια για τους αγρότες και τις αγροτικές κοινότητες. Ως εκ τούτου, ζωτικό δομικό στοιχείο της στρατηγικής της ΕΕ για την ψηφιακή μετάβαση για τη γεωργία και τις αγροτικές περιοχές θα πρέπει να είναι ένα ολοκληρωμένο χρηματοδοτικό και επενδυτικό οικοσύστημα, που να δημιουργεί συνέργειες μεταξύ των διάφορων προγραμμάτων και μέτρων της ΕΕ.
Απαιτείται επαρκής χρηματοδότηση για την υποστήριξη της ανάπτυξης ψηφιακών τεχνολογιών και υποδομών, την παροχή κατάρτισης και υποστήριξης, τη διευκόλυνση της έρευνας και της καινοτομίας και την αύξηση της συνεργασίας μεταξύ των ενδιαφερομένων στον τομέα.
Η προώθηση συνεργειών μεταξύ διάφορων χρηματοδοτικών προγραμμάτων και μέτρων –όπως η ΚΑΠ, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, το Horizon Europe και το Πρόγραμμα Ψηφιακής Ευρώπης– αποτελεί ουσιαστικό βήμα. Οι συνέργειες μπορούν να προωθηθούν με την ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ χρηματοδοτικών φορέων και οργανισμών και μεταξύ διοικήσεων, εξορθολογίζοντας τις διοικητικές διαδικασίες και προωθώντας την ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών.
Επιπλέον, η ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξει τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που αξιοποιούν τις επενδύσεις, την τεχνογνωσία και τη γνώση του ιδιωτικού τομέα για την υποστήριξη της ψηφιακής μετάβασης.
