Βιοδυναμική Γεωργία: Για το έδαφος, την ποιότητα τροφής και τη βιωσιμότητα του πλανήτη μας

γράφει ο Μάριος Δεσύλλας, γεωπόνος ΓΠΑ, σύμβουλος Βιοδυναμικής Γεωργίας

Τα προβλήματα που δημιουργεί η συμβατική γεωργία, το «σκοτάδι», είναι λίγο-πολύ γνωστά σε όλους μας. Ας δούμε τώρα και το «φως», τις διεξόδους που μας έχουν δοθεί, στις δύσκολες εποχές που περνάμε.

Η βιοδυναμική είναι κατ’ αρχάς, η πρώτη ιστορικά μέθοδος οικολογικής γεωργίας, που εμπνεύστηκε και πρότεινε το 1924 ο R. Steiner, ένας άνθρωπος με πολύ σημαντικό έργο («προτάσεις») σε τομείς τόσο διαφορετικούς, όπως η παιδαγωγική, η αρχιτεκτονική, η ιατρική.

Μια βοήθεια για τον αγρότη καλλιεργητή

Με τη σωστή εφαρμογή της βιοδυναμικής γεωργίας, αυξάνονται οι αποδόσεις σε σχέση με την απλή βιολογική, π.χ. 30% σε σχετική εφαρμογή μας στην πατάτα σε σχέση με τον μάρτυρα (βιολογική), κρατώντας όλες τις άλλες παραμέτρους σταθερές (αγροτεμάχιο, λίπανση, ποικιλία. Η δοκιμή έγινε στο βιο-αγρόκτημα του Ν. Καρρά, στις Ρίζες Τεγέας Αρκαδίας)1. Κατά τον Wenz, Γερμανό βιοδυναμικό αγρότη και γεωπόνο, «μπορούμε με τη βιοδυναμική να φτάσουμε τις αποδόσεις της συμβατικής».

Τα παραπάνω τα πετυχαίνει, προσφέροντάς μας παράλληλα τη μέγιστη δυνατή ποιότητα, π.χ. στην παραπάνω εφαρμογή είδαμε +33% σάκχαρα, απουσία πικρής γεύσης, πιο λαμπερό φλοιό κονδύλων και λιγότερη παραμόρφωση (μόνο 5% έναντι 15% στο βιολογικό τεμάχιο).

Πώς όμως το επιτυγχάνει αυτό η βιοδυναμική;

1. Με τη φυσική θρέψη από το humus του εδάφους. Όταν η συμβατική χρησιμοποιεί διαλυτά λιπάσματα, όπως η αμμωνία (αλλά και η κακή/πρόχειρη/άπληστη βιολογική, όταν καταφεύγει σε αντίστοιχα διαλυτά οργανικά σκευάσματα), τότε υποχρεώνουμε το φυτό «να φάει» ακόμα κι όταν απλώς θέλει να «πιει» (το τελευταίο του είναι απαραίτητο σε καθημερινή βάση, όπως για εμάς η αναπνοή). Τότε το φυτό «παραφουσκώνει» χωρίς να προλαβαίνει να τροφοδοτήσει τα κύτταρά του με τις αντίστοιχες βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και αντιοξειδωτικά (τους λεγόμενους και «δευτερογενείς μεταβολίτες»), όλες δηλαδή τις ουσίες εκείνες που είναι πολύτιμες για την υγεία μας.

Αντίθετα, στη βιοδυναμική, το μέλημά μας είναι να δημιουργήσουμε άφθονο humus στο έδαφος. Από αυτόν, το φυτό τρέφεται ενεργά με τις ρίζες του, ακούγοντας το σύνθημα του «Ήλιου-Ήλιου αρχηγού» π.χ. την άνοιξη, που φτιάχνει νέα βλάστηση, παίρνοντας «ότι θέλει, όταν το θέλει». Ανάλογα βέβαια λειτουργεί και η καλή βιολογική, όταν βασίζεται στην οργανική ουσία π.χ. από χλωρές λιπάνσεις και το σωστά χουμοποιημένο κομπόστ.

2. Με την ενεργοποίηση του εδάφους και του φυτού με τα ειδικά βιοδυναμικά φυσικά σκευάσματα ορυκτής, φυτικής και ζωικής προέλευσης (γνωστά και με τους κωδικούς 500 έως 507).

3. Με τη σύνδεση του φυτού με το αρχέτυπό του. Εδώ ανατρέχουμε στον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη και διαπιστώνουμε από την εμπειρία μας ότι η αρχαία ελληνική φιλοσοφία δεν αποτελεί θεωρία/λόγια, αλλά εξηγεί την ίδια τη λειτουργία της ζωής. Εξάλλου, μόνο με την αποδοχή ύπαρξης ενός «αρχετύπου» (ή «μορφογεννητικού πεδίου» κατά R. Sheldrake) δικαιολογείται το ότι, πέρα από την αύξηση της απόδοσης, έχουμε στο παραπάνω παράδειγμα βελτίωση του σχήματος (δηλαδή της μορφής) καi του χρωματισμού (σε ίδια ποικιλία πατάτας, χωράφι και λοιπές βιολογικές επεμβάσεις).

Πρακτικά εργαλεία και μέθοδοι βιοδυναμικής

Η εφαρμογή της βιοδυναμικής (ΒΔ) έχει να κάνει αφενός με τα βιοδυναμικά σκευάσματα (500-508) και αφετέρου με τη χρήση του Καλλιεργητικού Ημερολογίου. Πρόκειται για μια αρχαία γνώση (βλ. Ησίοδος, Βιργίλιος, γεωργικές λαϊκές παραδόσεις), που σήμερα εξηγείται και επαληθεύεται από τη βιοδυναμική πειραματικά. Το Ελληνικό Ημερολόγιο, που εκδίδεται από το «Εν Δυνάμει», αποτελεί ένα ετήσιο κάλεσμα για έναν τέτοιο πειραματισμό πανελλήνια, και τα αποτελέσματα που συλλέγουμε είναι αξιόλογα και δημοσιεύονται κάθε χρόνο.

Ενδεικτικά, μπορούμε, επιλέγοντας κατάλληλες ημέρες σποράς, να έχουμε καλύτερη απόδοση έως και 30%, αλλά και καλύτερη ποιότητα, π.χ. μετασυλλεκτική διατηρησιμότητα του κρεμμυδιού, του σκόρδου ή της πατάτας, που θα σπαρούν και θα συγκομιστούν σε «μέρες ρίζας».