Τα σαρωτικά ακραία καιρικά φαινόμενα που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία έτη στο Πουέρτο Ρίκο, με προεξάρχοντα τον τυφώνα «Μαρία» το 2017 (ο πιο καταστροφικός τυφώνας στην ιστορία του νησιού), που το 80% της αξίας των καλλιεργειών υπέστη ζημιές, και τον τυφώνα «Φιόνα», ο οποίος το 2022 κατέστρεψε καλλιέργειες αξίας 159 εκατομμυρίων δολαρίων, πιστοποιούν ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί σοβαρή απειλή για τον πρωτογενή τομέα.
Οι επιπτώσεις αυτών των καταστροφών για την υπερπόντια κτήση των ΗΠΑ είναι τεράστιες, με μια έρευνα από το αμερικανικό πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον να υπολογίζει ότι το 40% των Πορτορικανών αντιμετωπίζει επισιτιστική ανασφάλεια, ενώ σύμφωνα με την Guardian το 85% των τροφίμων που καταναλώνονται εκεί είναι εισαγόμενα και οι τιμές τους είναι από τις υψηλότερες στις ΗΠΑ.
Επαναπροσέγγιση της παραγωγικής διαδικασίας μέσω της αγροοικολογίας
Από την άλλη πλευρά, οι προκλήσεις που σχετίζονται με το κλίμα και η αποδυνάμωση της επισιτιστικής κυριαρχίας έχουν τροφοδοτήσει ένα ακμάζον κίνημα μεταξύ των νεαρών αγροτών του Πουέρτο Ρίκο, οι οποίοι επαναπροσεγγίζουν την παραγωγική διαδικασία μέσα από τις αρχές της αγροοικολογίας. Μια μικρής κλίμακας μέθοδος καλλιέργειας, γνωστή ως αγροοικολογία, αρχίζει να αναζωογονεί τις τοπικές οικονομίες. Αυτό επιτρέπει στους αγρότες να μετριάσουν και να προσαρμοστούν σε πιο ακραία καιρικά μοτίβα. Μπορεί, επίσης, να βελτιώσει την επισιτιστική κυριαρχία.
Το κίνημα ενσωματώνει γεωργικές αρχές και πρακτικές που μπορούν να προσαρμοστούν σε οποιοδήποτε οικοσύστημα, μεγιστοποιώντας την κατακράτηση νερού ή τη χρήση φυσικών λιπασμάτων. «Αυτή η μέθοδος βιώσιμης γεωργίας αυξάνει την οργανική ύλη στο έδαφος. Αυτό περιλαμβάνει οργανική ύλη, όπως μικρόβια, μύκητες, κοπριά ή ακόμη και ζώα σε αποσύνθεση», γράφει η Isabella Efimov για λογαριασμό του αμερικανικού ειδησεογραφικού οργανισμού Pasquines.
Σύμφωνα με τον John Reganold, καθηγητή Εδαφολογίας και Αγροοικολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, αυτή η αύξηση της οργανικής ύλης ενδυναμώνει τη δομή του εδάφους, βοηθώντας το νερό να διεισδύσει σε αυτό και να κατακρατηθεί, αντί να εκρεύσει κατά τη διάρκεια των πλημμυρών.
Με άλλα λόγια, το έδαφος λειτουργεί σαν σφουγγάρι που αποθηκεύει θρεπτικά συστατικά προς αξιοποίηση κατά τη διάρκεια των ξηρασιών. Επιπλέον, η αγροοικολογία μπορεί να μειώσει τις επιπτώσεις από συχνούς και πιο έντονους τυφώνες. «Τα αγροοικολογικά συστήματα ανέκαμψαν πιο γρήγορα από τις συμβατικές εκμεταλλεύσεις μετά τον τυφώνα ‘‘Μαρία’’, σύμφωνα με αγρότες και μελετητές, τροφοδοτώντας κοινότητες όπου η βοήθεια είχε καθυστερήσει να έρθει για πολύ καιρό», αναφέρει η Syra Ortiz-Blanes σε άρθρο στη Miami Herald.
«Είναι πολύ επικίνδυνο να εξαρτόμαστε από τις εισαγωγές τροφίμων», δηλώνει στην Guardian ο Ian Pagan-Roig, ιδρυτής της αγροοικολογικής φάρμας El Josco Bravo. «Έχουμε αρκετή καλής ποιότητας γη στο Πουέρτο Ρίκο για να καλύψουμε τις διατροφικές μας ανάγκες σε φρούτα, λαχανικά και αμυλούχα, αλλά δεν έχουμε κεφαλαιουχικούς πόρους και πολιτική βούληση». Ο ίδιος πιστεύει ότι χρειάζονται περισσότερες βιώσιμες γεωργικές μέθοδοι για να συμβάλουν στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής (σ.σ. ελλείψεις τροφίμων μετά από φυσικές καταστροφές) και τη μείωση της εξάρτησης του Πουέρτο Ρίκο από τις εισαγωγές τροφίμων.
Σύμφωνα με το άρθρο της Miami Herald, πολλοί υποστηρικτές του νέου μοντέλου πιστεύουν ότι στο μέλλον οι αγροοικολογικές εκμεταλλεύσεις θα μπορούσαν να παράγουν τα 2/3 των τροφίμων που καταναλώνουν οι 3,2 εκατομμύρια Πορτορικανοί.
